جریان شگفت انگیز بوجود آمدن زندگی بشر شباهت مطلق و کاملی با جریان تولد روح برتر دارد.با پیوستن دو سلول بسیار کوچک، پس از گذشت نه ماه، موجودی زنده متولد خواهد شد با لبخندی ملیح، چشمانی معصوم، نگاهی پاک و قلبی کوچک که در سینه می طپد. شگفت آور است، نه؟

حکمت کبالا توضیح می دهد که در مسیر روحانی، انسان مراحل شگفت انگیزی مانند مراحل تولد مادی را طی می کند و با کشف روحش، لحظه به لحظه رشد و تکامل کرده و در اوج این جریان "تولد روحانی" را در وجودش احساس می کند.

در مقایسه با تولد مادی انسان، تولد روحانی بسیار مهمتر و پرارزش تر است. همانگونه که ما در این دنیا متولد می شویم و زندگی را آغاز می کنیم، "زندگی روحانی" با تولد در دنیای والا آغاز می شود.

این دورۀ رشد و تکامل سحرانگیز به چند بخش اصلی تقسیم می شود:

1- ایجاد جنین
2- تولد
3- شیرخوارگی
4- دوران طفولیت، بلوغ و بزرگسالی

هر چند که این واژه ها در دنیای فانی آشنا بنظر می رسند، ولی از نظر روحانی مفهوم دیگری دارند. در دنیای مادی، ما از رشد و تکامل جسم کودک صحبت می کنیم در حالیکه در روحانیت روح برتر است که رشد کرده و تکامل می یابد.

سلول نطفه در رحم جایدار می شود

کبالیست ها اراده و تمایل اندک به روحانیت را که اولین بار در قلب انسان بیدار می شود به نام نطفه روحانیت و گاهی به نام "نقطه ای در قلب" می نامند. اراده و تمایل روحانی هیچ ربطی به ارضاء خواسته های مادی انسان ندارد بلکه آن نیاز جدیدی است که از سوی عالم روحانی برآورده می شود.

در نتیجۀ بیدار شدن این خواست و نیاز جدید در درونمان، ما بسوی روحانیت کشانده می شویم و با وجودیکه هنوز بطور واضح از منشاء آن هیچ آگاهی نداریم، نیاز فراوانی برای درک علت وجودمان در این دنیا احساس می کنیم. این مرحله ای است که "کاوش و جستجوی بزرگ" آغاز می شود. از این نطفه روحانی، در آینده نیاز و خواست بزرگی برای کشف دنیای روحانی، تولد و زندگی در آن جوانه خواهد زد.

در این مرحله، نقطه روحانی به تدریج رشد کرده بسوی تکامل شکل و صورت آینده خود یعنی روح برتر پیش می رود. این جریان و روند روحانی موازی و متشابه با رشد و تکامل نطفه در دنیای فانی و مادی است.

همانطور که رشد جنین در رحم مادر ملزوم به شرایط و محیط مخصوص و مناسبی است، اراده و نیاز انسان به روحانیت، بدون محیط مناسب، کمک و پشتیبانی قادر به رشد و تکامل نخواهد بود.   محیط مناسب و مستحکم برای رشد روحانی انسان، کتاب هایی هستند که کبالیست ها برای راهنمائی انسان به نگارش آورده اند (تغذیه روحانی). این کتاب ها انسان را بسوی طریق و مسیر جدیدش هدایت کرده و به او می آموزند چه چیزی را در حقیقت باید جستجو کند.

با کمک کتاب های اصلی، انسان مفهوم روحانیت را درک می کند. برخورد و بررسی مسائل روحانی در وجود انسان اشتیاق فراوانی در راه کسب و احساس روحانیت بوجود می آورد.

قبل از آنکه به مراحل بعدی این جریان بپردازیم، لازم به تاکید است که در روحانیت، بُعد زمان بصورتی که در دنیای مادی می شناسیم وجود ندارد. معنای "زمان روحانی" ترتیب تغییر و تحولات اوضاع است. برخلاف زمان مادی که دائما در حرکت بوده و عوض می شود، زمان روحانی خود به خود پیش نمی رود بلکه اعمال انسان است که او را از یک وضع روحانی به وضع دیگری رهنمون می سازد.

واژه "سه ماهگی" اسمی است که کبالیستها برای توصیف هر یک از سه حالت رشد و تکامل جنین روحانی انتخاب نموده اند مانند نه ماه بارداری در دنیای مادی که به سه قسمت تقسیم می شود.

مرحلۀ اول رشد و تکامل روحانی جنین:

در این مرحله انسان بسوی روحانیت پیش می رود و با این پیشرفت، روحانیت قسمت بزرگ و مرکزی زندگیش گشته و اشتیاق به کسب آن تمام احساساتش را فرا می گیرد، تا جائیکه نیاز به روحانیت تبدیل به نیاز اصلی و حیاتی می شود.

مرحلۀ دوم رشد و تکامل روحانی جنین:
پس از آنکه انسان نیاز عمیق و واقعی به روحانیت را در خود پرورش می دهد، برای پیشرفت در راه جدیدش شروع به جستجوی مربی و راهنمای مناسب می کند. او درک می کند که پیشرفت صحیح با کمک آموزش دقیق و بررسی شدۀ کتابهای اصلی کبالا و راهنمائی کبالیست خواهد بود و او آمادگی پذیرش راهنمائی و هدایت آنها را دارد. این موضوع شبیه به جنینی است که بوسیله بند ناف به مادر متصل است و آمادگی پذیرش تمامی محبت و عشق مادر را دارد و مادر او را بدون هیچ قضاوت و قید و شرط با تمام وجود تغذیه می نماید.

مرحلۀ سوم رشد و تکامل روحانی جنین:
در این مرحله انسان به طبع و صفت خودخواهی خود پی برده و درک می کند که این صفت سد راهش در پیشرفت روحانیت است. نیاز او به کسب روحانیت بیشتر شده و او بسوی سطح و درجه والا تر پیش می رود، درجه ای که در آن کشف می کند چگونه همنوع خود را دوست بدارد و نه تنها خودش را. در این مرحله قلب شکفته شده و شروع به طپش می نماید.

در طی جریان "بارداری روحانی"، انسان بر طبع خودخواهی اش غلبه کرده و از طریق کتابهای کبالا این صفت را اصلاح می کند و بسوی روحانیت پیش می رود. این جریان هر بار تکرار خواهد شد و با هر برگشت، بُعد تازه ای در سطح بالا تر اضافه خواهد شد که انسان باید آن را نیز اصلاح کند ولی اصول عمل در هر مرحله همیشه یکسان بوده و تغییری نمی کند، یعنی هر بار لایۀ تازه ای در سطح بالا تر پدیدار می شود و با اصلاح آن، انسان به مرحله بالاتری می رسد تا که به والا ترین درجه یعنی پایان اصلاح می رسد.

تولد:

پس از دریافت راهنمائی کامل با کمک کتابهای کبالا انسان آمادگی متولد شدن در فضای عالم و آشنائی با جهان روحانی را دارد. اکنون او می داند چگونه در راه روحانیت قدم بردارد و پیشرفت کند. او کتابهای کبالیست ها را می شناسد و درک می کند چرا باید گفته های آنها را بپذیرد.

در مرحله قبلی، جنین روحانی نصیحت ها و پیشنهادات کبالیست را بطور مطلق و بدون درک و فهم آنها می پذیرفت ولی اکنون او درک بیشتر می تواند تصمیم بگیرد که تا چه میزانی مایل است تحت تأثیر آنان باشد.

کودک شیرخواره نیز خودش تصمیم می گیرد چه هنگامی و چه میزانی از سینه مادرش تغذیه شود ولی با وجود این برای تغذیه به مادرش وابستگی دارد. هم چنین در روحانیت انسان به کمکی که از آموزش نوشته های اصلی و معتبر دریافت می شود و ارتباطش با آفریدگار وابسته است.

از دورۀ کودکی تا بلوغ

لازم به تأکید و یادآوری است که در روحانیت منظور از سال، سن انسان به ترتیب زمانی نیست و ربطی به سن او در زمان مادی ندارد بلکه منظور از میزان آمادگی روحانی اوست. در طول مراحل روحانی صحبت از انسان بالغ است.

در ابتدای مرحلۀ طفولیت روحانی، انسان شبیه کودکی است که آغاز به راه رفتن می کند و بسوی والدینش قدم بر می دارد. به همین گونه نیز انسان بسوی آفریدگار گام برداشته و پیش می رود مانند آن است که آفریدگار با آغوش باز منتظر اوست تا تمام نعماتی را که برایش تهیه دیده به او اعطاء نماید.

در امتداد این راه انسان شروع به استفاده از خواست و نیازش برای شناختن قدرت الهی و همانندی با او می نماید. در واقع این امر منشاء روحانی پدیده ای است که کودک برای همانندی با والدینش همیشه از آنها  تقلید می کند.

در مرحله بلوغ اتفاق جالبی رخ می دهد: انسان شروع به احساس کردن این مسئله می کند که تا چه اندازه ای آفریدگار لذت خواهد برد، اگر انسان تمامی لذاتی که آفریدگار به او می خواهد اعطاء کند بپذیرد.

مبنا بر این درک و فهم، انسان تصمیم می گیرد که لذاتی را که پروردگار به او اهداء می نماید بپذیرد و به این صورت باعث خرسندی پروردگار گردد. و به این طریق انسان از "کوچک" که تا بحال فقط دریافت می کرد تبدیل به "بزرگ" خواهد شد که قادر به دادن می شود (خرسندی پروردگار).

توانائی برگرداندن لذت به آفریننده جهان، در کبالا "بر میتسوا" (Bar Mitzvah) یعنی واجب التکلیف یا سیزده ساله خوانده می شود که سمبل آغاز دوران بلوغ است. مانند جوان بالغی که برای خوشحالی و خوشایندی والدینش کوشش می کند تا در هرکاری موفق باشد.

باگذشت زمان، کودکی که رشد کرده و به جوانی رسیده، خود نیز به پدر یا مادر تبدیل می شود و با بدنیا آوردن فرزندان خود، دایره زندگی را ادامه می دهد.

در روحانیت این موضوع به این صورت بیان می شود که کبالیست (کسی که موفق به کسب روحانیت شده) به مقام مربی و رهبر می رسد و دیگران را هدایت کرده و به آنها چگونگی پیشرفت در راهی را که خود او رفته است می آموزد. او راهنمائیها و دستورهای لازمۀ طریقش را بصورت کتاب برای آنها به نگارش می آورد و کمکشان می کند که در حین بالا رفتن و طی کردن مراحل مختلف، تنها نباشند و تا لحظه تولد واقعی روحانیشان آنها را یاوری می کند.

کبالیست فقط یک خواست و آرزو دارد: که دیگران مانند خود او رشد و تکامل بیابند و به این صورت آنها نیز به بالارفتن از پله های روحانیت ادامه دهند تا جائی که به آخرین پله روحانیت دست یابند و به قدرت الهی برسند. و این رتبه مکانیست که در پناه و جوار پروردگار، که زندگی جاودانه را اهداء می کند.