Мелодиите од Вишите Светови

Рав Лајтман го отвара прозорецот во тајните на кабалистичката музика

Кога ќе почне да го осознава Вишиот Свет, кабалистот влегува во друга димензија. Пред него се открива цел еден свет во сета своја убавина и богатство. Тоа е нешто што не постои во овој свет. Тој гледа сосема поинаква слика: сили кои го движат нашиот свет, и души кои не се сврзани со тела. Минатото, сегашноста и иднината стојат пред него во сегашноста, тој го доживува сето тоа и живее исполнет со вечно, совршено чувство, чувствувајќи дека го опфаќа целиот универзум.

Ова длабоко, емоционално искуство е невозможно да се изрази со зборови. Во своите книги, кабалистите само не советуваат како да достигнеме таков впечаток, чувство и откритие на оваа стварност

Затоа на кабалистот му е тешко да ни пренесе тоа што го чувствува, со што се соочува, што му се разоткрива:- каков е скриениот свет. Всушност, од сите средства на нашиот свет кои можеме да ги употребиме да пренесеме некаква идеја, или да создадеме некаква слика и да им ја пренесеме на луѓето кои не ја доживуваат духовноста; има само еден медиум кој на некој начин ги изразува впечатоците и радостите на човекот пред кого се разоткрива Вишиот Свет – звукот
Затоа кабалистите, покрај тоа што пишуваат статии и многу длабок, тежок материјал, пишуваат и песни, мелодии. Тоа е уште еден начин да се изрази она што го чувствува кабалистот попрецизно, директно од срце до срце, преку звуци, без зборови – за тие звуци да влезат во нашето срце, и на некој начин да не променат, да не наштимаат за да го сфатиме Вишиот Свет.

Тоа е душата во секого од нас. Душата на кабалистот претставува музички инструмент кој веќе свири како што треба и остава такви чувства, слично на виолината на Давид,срцето. Тоа не е како што обично ја претставуваат душата на кабалистот, во која тој ја чувствува стварноста на одреден начин и може да ја изрази преку звуци. Затоа кралот Давид можел да напише книга со псалми за нас, која е целата составена од впечатоци од Вишиот Свет.

Ние добивме огромен дар од последниот голем кабалист на нашата генерација, Рав Јехуда ХаЛеви Ашлаг (Баал ХаСулам)

Со слушање на тие мелодии, се доближуваме до вистинското чувство на Повисоката Стварност, духовноста. Со нивно слушање, човек постепено се доближува, и небаре влегува во Вишиот Свет.Во секој случај, за секој еден, без разлика колку знае и колку долго ја има проучувано Кабалата, звуците се најкраткиот, најдиректниот и наједноставниот начин за да се доживее нешто од духовното.
Во Вишиот Свет, кабалистот чувствува состојби кои се подобри или полоши, негативни и позитивни сили; тој постои меѓу нив, владее со нив, додека тие владеат со него. Тоа е навистина слично на она што го чувствуваме во овој свет. Кабалистот сите тие состојби ги изразува преку мелодии.

Затоа постојат навидум тажни, а и повесели мелодии. Но во суштина, така ние ги слушаме. Кабалистот кој ја слуша таа мелодија, и ги чувствува сликите кои таа ги буди, чувствува само возбуда.

Тие звуци можат да звучат тажно; мелодија може да биде тажна, но во стварноста не е тажна, туку полна со возбуда, и само во нашите звуци е изразена како одредена тага, како на тој што ги напишал звуците нешто да му недостига. Така нам ни се чини, бидејќи во нашиот свет користиме букви, ноти, недостиг на исполнетост, садот, а не Светлината кое го исполнува. Можеме да го почувствуваме само садот, но не и Светлината.

Но во обата случаи, кога некој ја слуша оваа музика, тој полека се доближува до состојбата во која тие садови се исполнуваат со Светлината. Тогаш тој ќе ги почувствува истите внатрешни доживувања, кои ги чувствува и кабалистот.

Посакувам сите вие да станете заслужни да ги почувствувате тие огромни пространства, чувства, севкупноста на Вишиот Свет, Создателот, Вишата Светлина, која ја полни душата, нашиот колективен Сад. Баал ХаСулам мислеше на нас. Тој сакаше ние да се доближиме до таа состојба, и затоа ни ги остави тие мелодии. Да ги послушаме, и да размислиме за тие мелодии како за средство со кое може да се влезе во Вишиот Свет.

Бнеи Хајхала

Бнеи Хајхала значи „синовите на кралската палата", тие што сакаат да стигнат до кралската палата. Кралската палата е Бина-својството на дарување, силата на Создателот, духовното. Синовите се оние што копнеат да бидат како Кралот во своите својства, да станат како Него. Тие копнеат да го разберат кралот, и преку нивното разбирање, му се доближуваат и го чувствуваат.
За ова, тие се подготвени да поминат низ целиот систем на исправки, да се сменат себеси од почеток до крај – од природата во која биле создадени, до природата на Кралот. Тоа е значењето на оваа песна.

Кога ќе достигнеме таква состојба и ќе станеме Бнеи Хајхала, тоа се нарекува Последната Исправка. Затоа оваа песна ја пееме за време на Минха (вечерна молитва) на Шабат. Шабат ги симболизира воздигнувањата, за време на кои сиот овој свет сосема се крева до Вишиот Свет, и тогаш сите влегуваме во палатата на Кралот.

Тие што врват низ своите индивидуални исправки, кои ја проучуваат Кабалата, чувствуваат три воздигнувања на Шабат. Првото воздигнување – вечерта пред Шабат; второто – следниот ден, на утрото на Шабат, и третото, најголемото воздигнување за време на Минха, на крајот од денот, на крајот од Шабат. А тогаш, за време на таа највисока состојба, ја пееме песната Бнеи Хајхала.

Текстот на оваа песна е напишан од Светиот Ари, а мелодијата – од Баал ХаСулам. Поради тоа, поради спојот на Ари и Баал ХаСулам во истата композиција, ние, кога влегуваме во песнава, навистина го достигнуваме највисокото воздигнување кое Кабалистот може да го доживее пред сеопштата Конечна Исправка, кога сиот свет се крева до таа Палата.

Затоа ова е мошне возвишена песна, како химна на тоа воздигнување. Засега, таа состојба ја достигнуваат само оние што ја проучуваат Кабалата, а подоцна, како што очекуваме, ќе ја достигне целото човештво.

Ки Хилацта Нафши

Ки Хилацта Нафши се зборови од Псалмите. Тоа се зборовите со кои Давид го изразил тоа што го чувствувал додека се воздигнувал до состојбата на целосна исправка-прочистеност на неговата душа. Тогаш се свртел кон Вишата Сила, Создателот, со овие зборови: – „Ти благодарам што ми ја спаси душата."

Мелодијата за оваа песна е компонирана од мојот учител, последниот голем кабалист на нашата генерација, Раби Барух Шалом ХаЛеви Ашлаг (Рабаш). Тој ми ја има испеано песнава повеќепати.

Можеби мелодијата ќе ни изгледа тажна, но вистината е дека не е тажна, туку нежна, и го изразува чувството на некој кој навлегол во својството на Бина – дарување, својствата на Создателот – каде нема вика и каде се почива во мир. Рабаш го изразува своето влегување во оваа состојба преку оваа мелодија, кога несомнено гледа дека сиот негов Сад, целата негова душа, сите негови желби и се покоруваат на таа Виша Сила и почнуваат да владеат во неа.

Песната е кратка. Пее за возвишен мир, за човек кој влегува во Вишата Сила и останува таму во состојба на апсолутна, вечна почивка.

Хасал Седер Песах

Хасал Седер Песах ја изразува состојбата на човека на почетокот од неговиот пат: тој е полн со енергија, спремен за ова патување, и знае дека процесот на исправање лежи пред него додека не се поправи за да ја прими Светлината, Тората. Но во егзодусот од Египет, издигајќи се над својата природа, тој веќе гледа целосна гаранција дека, со помошта одозгора, тој има сила, и е способен, во се што му се спрема, да ги помине тие 49 капии, исправки, таканаречениот Лаг Ба Омер (33-от ден на Омер), во средината и сите денови на Омер за да дојде да ја прими Тората

Цадик Ке Тамар Ифрах

Во основа, во секоја песна постојат две состојби. Една е состојбата на Сад, душата на која човекот работел, се поправал, и на крај достигнал радост и возбуда; и сега пее од таа радост.

Затоа во Цадик ке Тамар Ифрах има чувство на претходната состојба, кога на човека му недостигала исполнетост, кога страдал и трагал, и дека достигнал состојба во која знае дека вака требало да биде, бидејќи праведен човек на крај го исправдува целиот процес низ кој поминал.

Така, занесот кој доаѓа од чувството кое го имал во крајната спротивност кога се чувствувал многу далеку од Создателот, а сега влегува во палатата на Кралот, Вишиот Свет, бликнува во неговата сегашна состојба во вид на мелодија – од внатрешното чувство што го исполнува.

Тоа чувство опфаќа две спротивни состојби: претходната, најоддалечена состојба која се чини безнадежно далеку од Вишиот, и сегашната состојба во која достигнал спој со Него.

Во суштина, оваа песна е посебна бидејќи она за што човек е благодарен не е неговата состојба, туку е благодарен за тоа што може да биде праведен, т.е. што е способен да го оправда Создателот во се што му се случило на патот. Сега ги гледа причините и големата неопходност на сите состојби кои ги поминал. Сфаќа дека сите тие биле наместени за него, одозгора за да може да ја достигне оваа возвишена состојба.

Леагид Ба Бокер Хасдеха

Леагид Ба Бокер Хасдеха изразува состојби што ги доживуваме. Во нашиот свет, кога ќе заспиеме, во основа, ние губиме свест, ја пресекуваме врската со светот, со животот. Влегуваме во состојба на постоење одвоени од животот, и остануваме само со тнр. Киста де Хајута – минимално ниво на живот во нас, кога, во суштина, не сме сигурни дали ќе станеме по спиењето или не. Па зошто стануваме? Одненадеж, нешто не буди одвнатре, и се будиме, и пак продолжуваме со својот живот во нов ден.

Но оваа состојба во која се одвојуваме од стварноста и влегуваме во сништата е многу посебна. Слични состојби постојат и во духовното, а тоа е затоа што се' што постои во телесното е резултат на духовното.

Затоа и во духовното постојат состојби наречени „ден", „вечер" и „утро", само што во духовното сите тие се случуваат затоа што човекот самиот создава „ден", „ноќ", и сите времиња; самиот се става во сите тие состојби. Ако самиот не се води себеси низ тие состојби, ако не се турка себеси, и не напредува, тогаш времето не врви, бидејќи во духовното не постои време. Постојат само постапки, причина и последица.

Затоа, се' додека човек не „отиде да спие" во духовна смисла, што значи, да ја прекине врската со духовната стварност и да се стави во дремливост -Создателот, Вишите Сили. Затоа човек врши посебни исправки со кои ја спрема во себе желбата да „стане". Ако правилно се подготви, Вишата Светлина доаѓа наспроти тие желби и го буди, исто како што Сонцето не буди наутро. Меѓутоа, без Светлото кое доаѓа одозгора, нема да може да се разбуди.

Во суштина, затоа откако човек ќе „стане наутро", што значи, повторно се разбудил за духовното (тоа значи „станување" во духовноста), ја слави Вишата Сила, Создателот кој го разбудил, и го направил буден за да ја достигне целта на созданието, исправки, возвишени, вечни, совршени состојби. И потоа пее: „објави ја Твојата милост наутро", бидејќи всушност милоста од Севишиот е тоа што го буди.

Валц

„Валц" е многу специјална мелодија. Навистина е класична, со сите карактеристики на валцерот, што соодветствува на нашите традиции. Оваа мелодија не е од Баал ХаСулам, иако до нас дојде преку него. Тој ја слушнал од својот Рав, Адмор од Пурсов, кој го подучувал. Баал ХаСулам, живеел во Варшава, како и неговите родители. Во близина на Варшава имало едно селце, Пурсов, а во него живеел Рабинот од Пурсов. Тој бил кабалист. Кога Баал ХаСулам малку пораснал, почнал да го посетува заедно со татка си, кој го носел таму. Таткото на Баал ХаСулам исто така студирал кај Рабинот од Пурсов. Постепено, како што растел Баал ХаСулам, Рабинот од Пурсов почнал поблиску да се дружи со него.

Преку него, Баал ХаСулам го достигна откровението на Создателот, духовното, и станал кабалист. Извесен временски период, Баал ХаСулам бил доста близок со него, но подоцна почнал да открива дека го надминал нивото на својот учител. Баал ХаСулам си заминал и отишол во Израел.
Оваа мелодија доаѓа од Рабинот од Пурсов, кој му ја дал на Баал ХаСулам, од него до мојот Рабин, а јас од него ја чув.

Кел Мистатер

Кел Мистатер е песна која ја пееме при крајот на Шабат, на крајот од денот, кога се наближуваме до крајот на Шабат. Тоа е време кога Божествената Шехина (Светост) која му доаѓа на човека во текот на духовното воздигнување почнува намерно да го напушта, оставајќи го во мрак, во недостиг на исполнетост, така што се' што примил на Шабат служи како погонска енергија за независно достигнување на она што го примил како дар на Шабат.

Шабат се нарекува „дар". Дарот е нешто што не му се дава на човека како награда, бидејќи не работел за да го добие.

И тоа е случајот со Шабат – одозгора доаѓа повисоката сила наречена Шабат. Тој доживува разни чувства, појави кои сеуште не ги заслужува, според неговиот Келим, но кои му се дадени како дар.

На човека му е дадено воздигнување, откровение, но по некое време тоа чувство почнува да бледнее и исчезнува. Тогаш човек вели: Кел Мистатер - „Создателот се крие," „Ти, Создателу, ми се откри Себеси во состојбата на Шабат како дар, и сега пак ме напушташ и се криеш. Разбирам дека ова е неопходно за да можам да се доближам и да Те откријам и на 'долни ' денови, што значи во време кога се криеш, на делници, кога сум во состојба на делници во неделата, одвоен од светоста. Но морам да се погрижам сите денови во неделата да бидат поврзани до нивото на Шабат."

Оваа песна ги изразува чувствата од сите десет Сефироти – Кетер, Хохма, Бина, Хесед, Гевура, Тиферент, Нетзах, Ход, Јесод, и Малхут – а тоа е затоа што човек ги видел својствата на Создателот во себе, и сега, како што оди во тајновитост а Создателот се дистанцира, тој точно знае што треба самиот да достигне. Тоа е веќе запишано во него како Решимот, а за тоа добил сила бидејќи му е дадена состојбата на Шабат. Во текот на неделата човек се крева на нивото од претходниот Шабат, а подоцна, кога ќе дојде следниот Шабат, за него ќе биде уште поголем дар. Тоа продолжува додека сите тие Шабати не се соединат во Конечната Исправка.

Најважното нешто во кабалистичката музика не се самите ноти, туку сите тие фини нијанси што постојат меѓу нив. Дознаваме дека постојат Таамим (вкусови), Некудот (точки под буквите), Тагин (круни на врвот на буквите) и Отиот (букви). Што се буквите? Буквите се токму најфините нијанси кои се формираат на крајот од целокупниот впечаток врз Садот оставен од Светлината. Тие се нарекуваат букви – отпечатоци од Решимот кој го напушта садот и пак влегува во него, додека Светлината го напушта садот. Тој краток отпечаток одвнатре и однадвор, во Светлината која си оди, се нарекува „буква", т.е. симбол, најголемиот информативен дел.

Исто е и со звуците. Кога ги свириме тие звуци, тие мелодии, има голема разлика помеѓу оној што знае и оној што не знае, меѓу оној што свири исправно и оној што свири убаво; и таа лежи во тоа кој колку сфаќа каде се важните работи. Најважното не лежи во звуците, туку во најмалечките симболи; во тоа како почнува и завршува звукот, а не во самиот звук.

За жал, далеку од тоа дека секој е спремен ова да го изрази. Имав прекрасен ученик, кој ми беше многу мил – Виталик. Свиреше виолина. Ми рече: „Спремен сум да свирам само под услов ти да ме држиш за рака."