Nasi mędrcy powiedzieli (traktat Megilla, 7:2): „Człowiek zobowiązany jest upić się w Purim, dopóki nie przestanie odróżniać („ad de-lo jada”)„ przeklęty jest Haman” od „błogosławiony jest Mordechaj”. Jednak nie można osiągnąć właściwości „ad de-lo jada”, jeśli człowiek wcześniej nie znajdował się we właściwości „ jada” (odróżniać). A potem można powiedzieć, że należy zdobyć wyższy stopień, zwany „de-lo jada” (nie rozróżniać). I jest to niewątpliwie większy stopień niż właściwość „jada”. Przecież możemy to wykonać tylko w Purim, a nie przez cały rok, jak powiedzieli nasi mędrcy: „Człowiek jest zobowiązany” - ale nie przez cały rok i dlatego musimy zrozumieć, czym jest „jada” i „lo-jada”.

A poza tym trzeba zrozumieć wskazany w Torze obowiązek czytania tygodniowego rozdziału (Tora) Zahor (Pamiętaj) [130]. Magen Abraham [131] pisze (Orach Chaim, poz. 595): „Jak mi się wydaje, po to, żeby uporządkować istniejący zwyczaj, bo czyżby w Torze powiedziano, żeby czytać właśnie w tę sobotę, ale mędrcy ustanowili tę sobotę, ponieważ wielu przybywa do synagogi i przed Purim, żeby powiązać sprawy Amaleka ze sprawami Hamana".

Innymi słowy zasada „pamiętaj, co zrobił tobie Amalek” [132] jest zawsze aktualna, ale zostało ustanowione, aby czytać to w sobotę przed Purim, aby przybliżyć działania Amaleka do działań Hamana. I ten powód bliskości rozdziału Zahor z Purim - czego nas uczy w odniesieniu do pracy duchowej? Aby zrozumieć wszystko powyższe, musisz najpierw zrozumieć cel stworzenia. I stąd dowiemy się, co to znaczy „odróżniać (jada) «przeklęty jest Haman» od «błogosławiony jest Mordechaj»” i co to znaczy „nie odróżniać (lo-jada) «przeklęty jest Haman» od «błogosławiony jest Mordechaj»”.

Wiadomo, że celem stworzenia jest nieść dobro Swoim stworzeniom. Konieczne jest, aby w tym dobru, które daje Stwórca, była doskonałość, to znaczy, aby podczas otrzymywania dobra (stworzenia) nie odczuwały dyskomfortu. Powodem tego jest to, że istnieje zasada, że każda gałąź chce być podobna do swojego korzenia, a ponieważ korzeniem stworzeń jest pragnienie Stwórcy, aby dawać stworzeniom, prowadzi to do tego, że kiedy stworzenia otrzymują od Niego, czują wstyd, ponieważ jest to przeciwieństwo korzenia. […] I dlatego nastąpiła korekta, zwana „ograniczenie i ukrycie” pierwotnego otrzymującego Kli, które pierwotnie zostało stworzone jako  otrzymujące ze względu na otrzymywanie. Ta poprawka została do niego wprowadzona. Innymi słowy, od skorygowania tego Kli przez ograniczenie władza już rozprzestrzenia się, co oznacza, że wyższe dobro nie wchodzi do Kli zwanego „pragnieniem otrzymywania”. A Kelim tego typu pozostały w stanie zwanym „pustą przestrzenią bez światła”. I ono zostało w ciemności.

A (otrzymywanie jest możliwe) tylko wtedy, gdy na to Kli, zwane „otrzymywanie”, można zbudować intencję ze względu na obdarzanie. Oznacza to, że pomimo tego, że człowiek ma pragnienie i wielką chęć otrzymania dobra - w każdym razie, jeśli on nie jest pewien siebie, czy to, co otrzyma od Stwórcy, będzie z powodu przykazania, to znaczy spowodowane tym, że Stwórca chce dawać - jak zostało powiedziane powyżej, że Jego pragnieniem jest czynienie dobra Swoim stworzeniom - on gotów jest zrezygnować z przyjemności, którą otrzymuje od Stwórcy. A fakt, że wciąż pragnie czerpać przyjemność i radość, wynika tylko z celu stworzenia.

I stąd możemy teraz zrozumieć różnicę między „przeklęty jest Haman” a „błogosławiony jest Mordechaj”. Droga prawego Mordechaja polega bowiem na pracy na rzecz obdarzania Stwórcy, co nazywa się właściwością obdarzania. I tą drogą można następnie osiągnąć poziom doskonałości, gdy dojdzie do stopnia, na którym może już powiedzieć Stwórcy: „Chcę, żebyś sprawił mi dobro i przyjemność, ponieważ chcę spełnić to, że Ty chcesz dawać stworzeniom dobro i przyjemności, ponieważ ja sam wiem, że nie chcę tego otrzymać z egoistycznej miłości, ale tylko z powodu obdarzania". A teraz, jeśli intencja jest ze względu na obdarzanie, otrzymanie królewskiego daru jest doskonałe. Oznacza to, że nie ma w tym elementu wstydu, ponieważ otrzymywanie opiera się na pragnieniu człowieka, aby pomóc Stwórcy w ujawnieniu celu stworzenia, aby każdy wiedział, że celem stworzenia jest przyniesienie dobra Jego stworzeniom.

A ponieważ nasi mędrcy powiedzieli (traktat Kiduszin, 40:2): „Ten, który wypełnił jedno przykazanie, jest szczęśliwy, że przechylił siebie i cały świat na szalę zasług” – i jest on w stanie, w którym nie dba o miłość do siebie, ale o dobro bliźniego, okazuje się, że przez to, że chce otrzymać od Stwórcy dobro i przyjemność, pragnie urzeczywistniać miłość do bliźniego zarówno w stosunku do Stwórcy, jak i do swego przyjaciela.

I to, jak powiedziano w Księdze Zohar („Przedmowa do Księgi Zohar”, s. 79, komentarz Sulam, poz. 67): „I powiedzieć Syjonowi: Ty jesteś Moim ludem (ami ata)” [133]. „Ami ata” - czytaj nie „ami ata” z (literą) ain, wokalizowaną przez patach (dźwięk „a”), a „imi ata” (ze Mną ty) z ain, wokalizowaną przez chirik (dźwięk „i” ), co oznacza „być Moim partnerem”. Szczęśliwi, którzy wkładają swoją pracę w Torę".

I chociaż tam omawia się temat relacji ze Stwórcą, jednakże interpretacja odnośnie partnera może być również zastosowana w relacji z przyjacielem. W końcu wynika z tego, że również cały świat skłoni się na szalę zasług. Okazuje się, że uczynił dobry uczynek wobec swego przyjaciela, sprawiając tym, że cały świat osiągnie dobro i przyjemność założone w celu stworzenia.

Innymi słowy stał się partnerem Stwórcy, pomagając każdemu zaakceptować następnie cel stworzenia. Okazuje się, że stał się partnerem Stwórcy, jak powiedziano: „Zacząłem stworzenie” [134] - chcąc dawać dobro i przyjemność, a Izrael stara się urzeczywistnić ten cel, czyniąc, aby Kelim były w stanie otrzymać wyższe dobro bez szkody zwanej „chlebem wstydu”.

Ale nawet w momencie otrzymania dobra i przyjemności nie przestaną się łączyć, co zwane jest „podobieństwem formy”. Bo to był powód ograniczenia. I to nazywa się, że on zna drogę Mordechaja, i jest to droga, która przynosi błogosławieństwa całemu światu, jak zostało powiedziane powyżej: „Stał się godny - skłania siebie i cały świat na szalę zasług". A to się nazywa „błogosławiony jest Mordechaj”.

Podczas gdy droga Hamana - nie patrzeć na naprawę w postaci ograniczenia, która zaszła na otrzymujące Kelim. A on mówi: „Przecież Stwórca stworzył świat, aby nieść dobro Swoim stworzeniom, ale widzimy, że w naszej naturze jest pragnienie otrzymania przyjemności i radości. Dlaczego Stwórca stworzył to pragnienie? Żeby nie posługiwać się nim? Czy naprawdę On stworzył w nas pragnienie i dążenie do otrzymywania przyjemności i nakazał, abyśmy nie używali go, ale cierpieli i dręczyli się z tego powodu?”

W związku z tym wydaje się, że jest to przeciwna droga. Mówi się, że On stworzył świat, aby nieść dobro Swoim stworzeniom. A z tego, co mówi sprawiedliwy Mordechaj, że nie można użyć tego pragnienia, okazuje się, że stworzył świat, aby nieść zło Swoim stworzeniom. Niewątpliwie, lepiej byłoby w ogóle nie tworzyć pragnienia otrzymywania przyjemności i radości, niż stworzyć pragnienie i dążenie otrzymania przyjemności, a potem zabronić jego używania i narażać stworzenia na cierpienie, pozostawiając je nienapełnione przyjemnościami. Dlatego, jak można zgodzić się na drogę Mordechaja i powiedzieć, że nie można używać naczyń (kelim), które chcą się radować? Przecież to prawdziwe Kli stworzone przez Stwórcę! Przecież Mordechaj też to przyznaje - to znaczy, że Stwórca stworzył w świecie pragnienie otrzymywania przyjemności i radości. W tym przypadku Haman twierdzi, że droga Mordechaja nie jest prawdziwą drogą.

A najważniejsze jest to, że ma na swojej drodze wielu zwolenników i cały świat mówi, że prawdziwa droga na świecie jest taka, jak mówi Haman. Jak jest powiedziane (Księga Estery, 3): „Wszyscy słudzy króla, którzy stali w bramie, klękali i oddawali pokłon przed Hamanem, ponieważ taki rozkaz wydał król, co do jego osoby”. [135]. To znaczy, że Haman dał im do zrozumienia, że król tak nakazał. Wyjaśnienie: Haman argumentował, że skoro Król, czyli Stwórca, stworzył pragnienie otrzymywania, niewątpliwie chce, by otrzymywali i cieszyli się. I wszyscy słudzy króla klękali, to znaczy słuchali opinii Hamana, jak wspomniano powyżej, ponieważ argumentował, że opinia Mordechaja, iż nie można posługiwać się pragnieniem otrzymywania, jest zła, ponieważ Stwórca stworzył je nie ot tak, ale po to, by się nim posługiwać. Jednak Mordechaj powiedział: „Nie!” - jak jest powiedziane: „A Mordechaj nie klękał i nie oddawał pokłonu” [136]. Jak powiedziano: „Wtedy stojący w bramie słudzy królewscy powiedzieli Mordechajowi: «Dlaczego przestępujesz polecenie króla?»” [137].

Mój mistrz, ojciec i nauczyciel powiedział o tym, że to oznacza, iż słudzy króla mówili Mordechajowi: „Ale Haman mówi nam, że to, iż idzie własną drogą, a nie drogą Mordechaja – to dlatego, że jest to prawdziwa droga". I oznacza to, że pytali Mordechaja: „Dlaczego przestępujesz polecenie króla?” Odnosi się to do Stwórcy, ponieważ Haman mówił, że król mu tak nakazał - to znaczy Król wszystkich królów. I wyjaśnienie tego jest takie, jak stwierdzono powyżej: ponieważ pragnienie otrzymywać i pragnąć z miłości do siebie - to Król królów stworzył taką siłę w stworzeniach - cały świat wspiera opinię i rozumowanie Hamana.

I opinię Hamana zapisano w Torze. Jak powiedzieli nasi mędrcy (traktat Hulin, 139:2): „Gdzie w Torze wspomniany jest Haman? „Czy to nie z [138] drzewa, z którego ci zakazałem jeść, zjadłeś?” [139]. A kwestia grzechu Drzewa Poznania jest wyjaśniona w Przedmowie do „Panim Meirot”. I (Baal HaSulam) wyjaśnia tam (poz. 18), że Adam Riszon był całkowicie oddzielony od Sitra Achra: „I wyjaśniło się już, że w strukturze Adama Riszon nie było absolutnie żadnej formy Gadlut otrzymywania, która wywodzi się z pustej przestrzeni, a on pochodził w całości z systemu świętości, który całkowicie jest przeznaczony, by obdarzać.

I jak jest napisane w Księdze Zohar (rozdział Kdoszim): „Albowiem Adam Riszon nie miał nic z tego świata”. I dlatego było mu zabronione Drzewo Poznania, ponieważ jego korzeń i cały system świętości są oddzielone od Sitra Achra z powodu różnicy formy".  Okazuje się, że zadaniem Hamana jest wprowadzić (w czyn) zastosowanie wielkiego pragnienia otrzymywać ze względu na otrzymywanie, ponieważ taka była cała rada węża.

I jeszcze mówi się tam, że wąż powiedział (do Chawy): „Stwórca jadł z tego drzewa i stworzył świat. To znaczy, On patrzył na nie w sensie «koniec działania jest w pierwotnym zamyśle» i dlatego stworzył świat” [140]. I to, jak stwierdzono powyżej, że wąż oświadczał, że jeść z Drzewa Poznania nakazał Stwórca. Dlaczego natomiast Stwórca nakazał Adamowi Riszon, aby nie jadł? Na to wąż dał Adamowi i Chawie piękne wytłumaczenie. A najważniejsze jest to, że radząc im jeść z Drzewa Poznania, chce spełnić wolę Stwórcy. I to, o czym mówi się tutaj w Księdze Estery, jak powiedziano: „I wszyscy słudzy króla, którzy stali w bramie, klękali i oddawali pokłon przed Hamanem” [141]. A to dlatego, że „taki rozkaz wydał król co do jego osoby” [142].

I stąd zrozumiemy, co oznacza „przeklęty jest Haman” i wyjaśnienie - że droga Hamana jest drogą przeklętą, to znaczy drogą przekleństwa. Jak powiedziano: „I Wszechmocny Stwórca powiedział do węża: Ponieważ to uczyniłeś, bądź przeklęty pośród wszelkiego bydła [143]. Do niewiasty powiedział: „Obarczę cię niezmiernie wielkim trudem twej brzemienności” [144]. Do człowieka (Adama) zaś rzekł: „I zjadłeś z drzewa, przeklęta niech będzie ziemia z twego powodu” [145].

Z tego, co zostało powiedziane, rozumiemy, że człowiek musi dojść do poziomu „jada” (odróżnienia). To znaczy, gdzie jest wielka różnica między „przeklęty jest Haman” a „błogosławiony jest Mordechaj”, czyli różnica między życiem a śmiercią. Przecież droga Mordechaja przynosi życie i ci, którzy nią podążają, są nagradzani połączeniem ze źródłem życia. Natomiast droga Hamana - on już wie, że sprowadza na świat przekleństwo, bo spowodowała wszelką śmierć na świecie: „Czy nie z drzewa, z którego ci zakazałem jeść” [146]. I o tym mówi Pismo: „przeklęta”. I dzieje się tak do gmar tikkun (ostatecznej korekty), czyli trzeba uważać, aby nie wpaść na drogę Hamana. A w gmar tikkun całe pragnienie otrzymywania zostanie już skorygowane ze względu na obdarzanie, gdyż wtedy „On raz na zawsze zniszczy śmierć” [147]. I jak mówi Księga Zohar: „W gmar tikkun Sam zostanie świętym aniołem”.

I z tego zrozumiemy zbliżenie z „likwidacją Amaleka”, gdy czytają: „Pamiętaj, co zrobił ci Amalek” [148]. Bo właśnie wtedy, gdy wiemy do czego doprowadził nas Amalek - to znaczy do śmierci spowodowanej przez niego na świecie, to znaczy jego władzą, aby nie podążać drogą obdarzenia, by połączyć się ze źródłem życia - starają się wtedy wymazać go z powierzchni ziemi. W przeciwnym razie, jeśli człowiek nie osiągnął jeszcze poziomu „wiedzy, co zrobił nam Haman i Amalek”, on nie będzie starał się go usunąć.

Okazuje się, że gdy tylko człowiek osiągnie stan „jada” (rozróżnienia) «przeklęty jest Haman» i «błogosławiony jest Mordechaj»”, możliwe jest wymazanie Amaleka. I dlatego przed  Purim, kiedy nadchodzi czas, kiedy trzeba dojść do poziomu „ad de-lo jada” należy dojść do poziomu „jada”. I tylko wtedy można wymazać Amaleka. To znaczy, gdy człowiek chce wypełnić (polecenie) „wymazać pamięć o Amaleku” [149] - to znak, że został już godny właściwości „jada”. W przeciwnym razie człowiek nie jest w stanie wymazać Amaleka, a zanurzony jest w klipie Amaleka i nie chce wypełnić (polecenia) „wymazać pamięć o Amaleku”.

A teraz dowiemy się, co oznacza to, co powiedzieli mędrcy: „Człowiek zobowiązany jest upić się w Purim, dopóki nie przestanie odróżniać (ad de-lo jada) „przeklęty jest Haman” od „błogosławiony jest Mordechaj” [150].

I zapytaliśmy, co to za majestat, że tylko w Purim można to zrobić, to znaczy „ad de-lo jada". Wielki Ari mówi (Nauka dziesięciu Sfirot, część 15, poz. 220): „Dlatego w odległej przyszłości [151] wszystkie święta zostaną odwołane, z wyjątkiem Księgi Estery. A powodem tego jest to, że nigdy nie było tak wielkiego cudu, ani w soboty, ani w święta, żeby przejawiło się takie świecenie - nawet po wypędzeniu mochin z Nukwy - jak tylko w dni Purim, i w tym sensie Purim ma wielką przewagę nad wszystkimi innymi dniami, nawet sobotami i świętami”.

A w komentarzu "Or pnimi" (Baal HaSulam) wyjaśnia, że przed gmar tikkun nie da się naprawić wszystkich tych iskier i kelim, które się rozbiły, ale można wyjaśnić tylko dwieście osiemdziesiąt osiem iskier z trzystu dwudziestu, aby weszła w nie świętość. I to również będzie stopniowo wyjaśniane. Z całej masy iskier pozostaje trzydzieści dwie iskry, których nie można wyjaśnić. Nazywa się to „kamiennym sercem [152]” („lew a-ewen”). I tylko dzięki wyjaśnieniu dwustu osiemdziesięciu ośmiu iskier, kiedy ostatecznie zostaną wyjaśnione, automatycznie zostanie również skorygowany „lew a-ewen”, co się nazywa: „Odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała [153]. A wtedy śmierć zniknie na zawsze, bo wszelkie zło zostanie naprawione na dobro, a ciemność zaświeci jak światło".

A ponieważ te światła Purim odnoszą się do właściwości gmar tikkun - bo tylko dzięki cudowi świeciły - wszystkie święta zostaną odwołane, z wyjątkiem Purim, ponieważ odnoszą się one (to znaczy światła) do właściwości gmar tikkun. A potem, kiedy wszelkie zło zostanie naprawione, w każdym razie nie będzie różnicy między „przeklęty jest Haman” a „błogosławiony jest Mordecha”, a Haman również zostanie naprawiony na dobro.

_____________________________________________

[129] „Ad de-lo jada” (aram.) - „Dopóki nie przestanie odróżniać”.

[130] Ten tygodniowy rozdział jest zwyczajowo czytany w sobotę poprzedzającą Purim.

[131] „Magen Abraham” (hebr. „Tarcza Abrahama"), Abraham Abele Gombiner (1637-1683)

- wybitny nauczyciel prawa i komentator.

[132] Tora, Dwarim, 25:17.

[133] Prorocy, Izajasza, 51:16. I Ja włożyłem słowa Moje w usta twoje, i w cieniu Mojej ręki zakryłem cię, aby zbudować niebo i stworzyć ziemię, i powiedzieć Syjonowi: "Ty jesteś Moim ludem!"

[134] Zohar, rozdz. Bereszit, cz. 1, poz. 280.

[135] Księga Estery, 3:2. Wszyscy słudzy króla, którzy stali w bramie, klękali i oddawali pokłon przed Hamanem, ponieważ taki rozkaz wydał król co do jego osoby. A Mordechaj nie klękał i nie oddawał pokłonu.

[136] Tamże.

[137] Księga Estery, 3:3. Wtedy stojący w bramie słudzy królewscy powiedzieli Mordechajowi: «Dlaczego przestępujesz polecenie króla?»

[138] Wyrażenie „nie z” jest zapisywane w taki sam sposób, jak imię „Haman”: „hey - mem - nun”.

[139] Tora, Bereszit, 3:11. I powiedział: „Kto ci powiedział, że jesteś nagi? Czy nie jadłeś z drzewa, z którego ci zakazałem jeść?”

[140] Baal HaSulam, Przedmowa do Panim Meirot u-Masbirot, pozycja 18.

[141] Księga Estery, 3:2.

[142] Tamże.

[143] Tora, Bereszit, 3:14. „I Wszechmocny Stwórca powiedział do węża: «Ponieważ to uczyniłeś, bądź przeklęty pośród wszelkiego bydła i każdego zwierzęcia polnego; na brzuchu będziesz się czołgał i proch będziesz jadł po wszystkie dni twego istnienia»”.

[144] Tora, Bereszit, 3:16. „Do niewiasty powiedział: «Obarczę cię niezmiernie wielkim trudem twej brzemienności, w bólu będziesz rodziła dzieci, ku twemu mężowi będziesz kierowała swe pragnienia, on zaś będzie panował nad tobą»”.

[145] Tora, Bereszit, 3:17. "Do człowieka zaś rzekł: «Ponieważ posłuchałeś swej żony i zjadłeś z drzewa, co do którego dałem ci rozkaz w słowach: 'Nie będziesz z niego jeść' -
przeklęta niech będzie ziemia z twego powodu:
w trudzie będziesz zdobywał od niej pożywienie dla siebie
po wszystkie dni twego życia»".

[146] Tora, Bereszit, 3:11. „I powiedział: „Kto ci powiedział, że jesteś nagi? Czy nie jadłeś z drzewa, z którego ci zakazałem jeść?”

[147] Prorocy, Izajasza, 25:8. „On raz na zawsze zniszczy śmierć, a Wszechmocny Stwórca otrze łzy z każdego oblicza i odejmie hańbę od Swego ludu na całej ziemi, bo (tak) przyrzekł Stwórca”.

[148] Tora, Dwarim, 25:17.

[149] Tora, Dwarim, 25:19.

[150] Traktat Megilla, 7:2.

[151] Gmar Tikun.

[152] Wartość liczbowa słowa „serce” („lew”) równa się/stanowi 32.

[153] Prorocy, Księga Ezechiela, 36:26. „I dam wam serce nowe i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza, odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała”.