Писмо од Рав Барух Шалом ХаЛеви Ашлаг (Рабаш)

До моите ученици,

Мораме секој ден да ја обновуваме нашата работа, што значи дека треба да го заборавиме минатото. Ако не сме успеале во минатото, треба одново да започнеме. Како трговецот кој отвора продавница која пропаѓа – ја затвора таа и веднаш отвора друга, и е полн со надеж дека иако стариот бизнис не успеал, новиот сигурно ќе успее. Ова е слично на нас; и покрај тоа што во минатото не сме успеале, во иднина сигурно ќе успееме – но никогаш не денгубете – бидејќи без никаков напор, сигурно е дека секаков успех е невозможен.

Треба да веруваме дека Тој сигурно ќе ни укаже милост и ќе ја заслужиме Светлината на Неговата Тора, тоа е Торa на Вистината, а Вистината нè штити и нè влече кон Светлината на Неговата Тора за да заслужиме соединување со Неговото Блажено Име засекогаш. Како што подучуваат мудреците (Таанит 5, страна 2): „Р.Јоханан рече: Јаков, таткото наш, не умре, но потоа самиот одговори со „но зар не беше балсамиран и погребан“ – но тоа што сакав да кажам се однесува на овој стих: „А ти, Јакове, слуго мој, не  плаши се, затоа што Господ е задоволен, и не биди престрашен Израел, затоа што Јас сум тука, те влечам оддалеку тебе и твоето потомство од земјата на вашето ропство.“ Како што се живи неговите потомци, така и тој (Јаков) е жив.

Раби Шломо бен Јицак (Раши) објаснува дека само кога се зборува за „живот“ е воопшто релевантно да се зборува за „заробеништво“, додека во врска со „смртта“ не е релевантно да се зборува за „заробеништво“, и коментаторите прашуваат:

1) сепак, дилемата е; големиот мудрец Раби Шмуел Елизер (Марша) вели дека телото умира ама не и душата. Ако е така, тогаш зошто да се нагласува дека Јаков не умрел? А тие одговараат, поради Абрахам и Исак, кои умреле во земјата на Израел, што не бил случај со Јаков, кој умрел надвор од Израел, неопходно е да се подучува дека и Јаков не умрел... а јас одговарам на ова според нашиот начин (Кабалата) и со тоа дилемата ќе биде разрешена.

Како што е добро познато, во стихот: „И му рекоа на Јосиф: Таткото наш ни заповедаше пред да умре, „Кажете му на Јосиф: те молам прости им го престапот на своите браќа...итн.“

и ова е втора дилема 2) Како тоа татко наш, Јаков, можел да нареди такво нешто, и слично на тоа, прашањата на Мидраш за стихот „И тој го повика синот свој Јосиф и му заповедаше во врска со погребот.“ 3) Зошто не му заповедал на Рубен, првородениот син, или Јехуда, крал? Коментаторите понатаму прашуваат: 4) Јаков му рече на Јосиф „и биди љубезен и вистинољубив со мене“, т.е. љубезност каква што им се укажува на мртвите, бидејќи мртвите не можат да ја вратат услугата, и зар не му кажа отпосле на Јосифа „И ќе ти дадам дел поголем од тој на твоите браќа“ и Раши коментира: поради маката и напорот околу мојот погреб; ако е така, оваа чест (која Јосиф му ја укажува на Јаков) не е истата како љубезноста и вистината (бидејќи љубезноста и вистината укажани на мртвите не добиваат награда сами за себе). И пак, тешко е да се сфати 5) зошто Јосиф му вели (на Јаков) „Јас, самиот, ќе направам како што велиш.“ „Самиот“ е вишок. Требало да каже „Ќе направам како што велиш.“

А за да ги сфатиме јасно горенаведените прашања, неопходно е да се сфати атрибутот на „Вистината“, кој е атрибутот на Јаков како во стихот: „И ќе му ја дадам Вистината на Јаков.“ А татко ми, ХаРав Ашлаг, ја објаснува идејата за Вистината како што е дадена во ХаСулам, во Воведот (параграф 185) дека има два вида на ангели: Едниот му наоѓа маани на Созданието (на Човекот), а другиот го брани истото Создание. Ангелите на Вистината велат дека светов е целиот од лаги, т.е. дека светот се поистоветува со желбата за примање, а Вистината е: желбата да се дава за да му се даде Нему духовно задоволство, што всушност е суштината на соединувањето со Него, и како може (Човекот) тоа да го достигне?

А ангелите на Љубезноста велат дека Тој прави разни љубезности бидејќи преку нив тие добиваат соединување со Него, итн. И видете таму (во ХаСулам) кај што вели „секој мрзливец... и ја фрлате Вистината на земја...“ што сака да каже, дека од желбата која не е заради самата себе (себичната желба за примање) човек може да ја достигне желбата која е самата по себе (несебична желба за давање), и да стане исполнет со атрибутот на Вистината.

А Јаков, таткото наш, чиј атрибут беше „Вистината“, нареди пред смртта, т.е. ја остави својата последна волја и тестамент на Јосиф тој да дава „Љубезност на Вистината“, т.е. со помош на тоа ќе ја заслужи Вистината, што значи, сето тоа ќе биде давање, а ова важело за секој од неговите синови, и особено му наредил на Јосиф, по неговата смрт тој, Јосиф, да не бара израмнување на сметките заради браќата што го продадоа. Иако Јосиф сметаше дека браќата му се извалкале со тоа што го продале, сепак, единственото што треба да го прави е да работи за да го добие атрибутот на Вистината, т.е. да дава.

А што се однесува до вината, таа се поправа само од страна на Создателот, и таа поправка е постигната подоцна со мачеништвото на Десетте Мудреци кои биле погубени од Римјаните. И тоа што Јосиф одговорил:„ Јас, самиот, ќе направам како што велиш“, т.е. моето јаство ќе биде како што велиш, бидејќи ќе одам само по патот на давањето, и со тоа објаснува зошто тој рекол Јосиф, види горе, бр.3) и зошто овој одговорил со ’„ас самиот“ (види погоре, 5).

И тоа ја разрешува дилемата 2), т.е. како тоа Јаков пред смртта да му нареди на Јосиф, како што беше спомнато, посебно на Јосиф да му каже да тргне по патот накај Вистината, кој целиот се состои од давање, и следствено, не е на место да бара отчет заради тоа што бил продаден, и така, откако Јосиф го прифатил тоа и рекол „Јас самиот ќе правам како што велиш“ т.е. ќе дава, и потоа тој (Јаков) му одговара „И јас ќе ти дадам дел поголем од оној на браќата ти“, тоа не ја нарушува ’љубезноста на Вистината’ со примање на подарок, бидејќи ваквото примање се вика ’примање под услов да се дава’, бидејќи во него нема никаков себичен интерес, туку сите дела се под услов да се дава, и тоа одговара на дилемата бр. 4 – откако прифатил да ја живее Вистината како можел да му даде награда, а сепак, се смета за чин на чисто дарување (т.е. прифаќањето на дарот не значи дека прима награда за себе, туку како веќе да им ја дал на други).

И затоа Раби Јоханан вели дека Јаков, таткото наш, не умре, со тоа сакаме да кажеме дека Јакововиот атрибут не умре бидејќи тој својот атрибут го пренесе на своите деца; затоа, Р.Јоханан намерно вели ’Јаков’ бидејќи главната работа е ’Вистината’, ако Вистината останува негибната, тогаш аспектите на ’Абрахам’ и ’Исак’, аспектите на ’Величина’ и ’Моќ’ остануваат негибнати.

Она што можеме да го заклучиме од сето досега речено е дека Јаков, нашиот татко, не умрел, туку неговата Тора, т.е. Тората на Вистината, свети за нас, и ние се стремиме да тргнеме по неговиот пат и секогаш да бидеме се појаки, и затоа наше е да слушаме и да ги просветлуваме лаиците кои ни доаѓаат со очајнички воздишки; да кажеме како што велат мудреците, дека Бен Давид доаѓа само кога не очекуваме; тоа е Покајанието, кое се вика ’Бен Давид’, кое доаѓа токму затоа што лаиците се со одвлечено внимание.

Во осврт на коментарот на Раши дека „животот“ се однесува само на „заробеништвото“, т.е. само кога е човек жив може да почувствува дека е заробен, и атрибутот на Јаков светли врз нас за да излеземе од нашето заробеништво, и во стихот: „И твоето потомство од земјата на заробеништво“, што значи дека сите наклонетости кон работата (служењето на Создателот) се наоѓаат во заробеништво; тоа значи ’не плаши се Јаков, слуго мој... оти види, Јас ќе те спасам оддалеку... и да бидеш толку далеку што не можеш да бидеш подалеку од Блаженото Име, само поради ова Создателот ни ветува дека ќе не спаси. Како што учат мудреците, да не бил Светиот тука да му помогне, немало да има спас. Ако е така, неопходно е да се сфати како нашиот Помагач е Гибур (многу силен), како во стихот: Создателот е воин, па кога треба да се добие помош од Гибур, што е важно дали ќе ни помогне малку или многу, туку, како што беше спомнато, затоа што ќе те спасам оддалеку’, дури иако сме максимално оддалечени, Тој нè спасува.

Со почит до моите пријатели, храбрите луѓе...

Во однос на прашањето, за кое дискутиравме, кога стоевме до автомобилот, разјасни си во книгата “Бејт шаар а-каванот” на стр.25, точка 70, и ќе го најдеш таму одговорот. А дискутирајќи за прашањето на твоето влегување во групата, која била договорена со мене, морам да речам, дека недоволно сум го разгледал тоа. А причина за тоа е фактот, дека се наоѓав во Тиберија, и затоа размислував со спротивно расудување, што е карактеристично за Тиберија. И тогаш реков, дека не треба да се земаат предвид, само вистината ќе му го покаже патот. Но кога допатував во Тел-Авив, веднаш почувствував, дека постојат мислења меѓу нашите луѓе во минатото, односно пред напуштањето на Светлината, чии што садови сè уште егзистираат... и тоа му е доволно на оној, кој разбира. Тие ги бараат гревовите и прекршувањата, за да ги оправдаат своите дејства, дека само вистина има во Јерусалим, во местото на уништувањето. Затоа сега дојдов до одлука да се оградам од тоа, односно да не влегувам во таа позната група.

Во врска со твоето прашање – објаснувањето во статијата: “Тој, што е близок на душата на луѓето...” (Тој, што е близок на душата на луѓето, - близок му е и на Всевишниот. Оној, што не е близок на душата на луѓето, - не му е близок  ниту на Всевишниот”[трактат Авот, 3:10])- најдов кај мене текст под името на мојот татко и учител, кој поставил прашање: зарем не мислиме, дека и меѓу најистакнатите прославени мудреци постоеле несогласувања? И појаснува: “Кога би било напишано: “оној, со којшто луѓето се задоволни”, тогаш прашањето би било на место. Меѓутоа, точно рекле: “Тој, што е близок на душата на луѓето” (дословно: “Тој, со којшто духот на луѓето е задоволен”), значи има луѓе, односно тела, кои немаат никаква припадност на духот на Создателот, и обратно: мислењето на мештаните е спротивно на мислењето на Тора, додека духот на луѓето – е света работа. На тој дух мислеле мудреците, велејќи, дека оној, што исполнува една заповед, т.е. заповедта на верба, наречена “една буква”, се наведнува себеси и целиот свет кон оправдувањето.

 И се појавува прашање: ние не гледаме и не чувствуваме никаква предност за општеството во тоа време, кога има праведници во генерацијата. За тоа рекол Мерон (благословено да е сеќавањето на праведникот), дека праведникот привлекува изобилство за целата заедница на луѓето, но оние луѓе, кои немаат келим за преслекување на таа Светлина – не можат да се насладат со тоа изобилство. Меѓутоа, душата на секој добива од тоа изобилство – во вид на опкружувачка Светлина. Затоа “душите на луѓето се задоволни од него (праведникот)”, бидејќи духот на Создателот свети внатре во духот на луѓето. Но за оние, кои сè уште не го преслекле својот дух (руах) – за нив нема што да се говори, ниту да се земаат предвид. А вам ви пожелувам да се удостоите да одите од врвот до врвот.

Вашиот пријател, Барух Шалом ХаЛеви Ашлаг, син на својот татко и учител, Баал ХаСулам

* Писмото № 2 во изданието од 1998 г. се наоѓа под № 4

Месeц Шват (Јануари-Февруари) 5726 (1966) г.

На мојот пријател...

Се чудам, дека долго време не добивав никакви вести за твоето здравје и силата на телото. Сигурно ви недостасуваат убеденост и сила, и според мое мислење, тоа се случува заради туѓите мисли и сфаќања, кои вие ги преземате од надворешното опкружување тогаш, кога се наоѓате во средина, што не одговара на нашиот дух, и на нашиот пат.

А наместо тоа, туѓите мисли би требало веќе да бидат под ваша контрола – “бе-нуква теома раба” (во утробата на „Големата Бездна” – местото на ограничувањата на Бина), односно, за да немаат тие мисли никаква власт и моќ, туку вие веќе ги поништивте и ги фрливте пред вашите нозе, така што можете веќе да ги изгазите и да ги пречекорите. И иако туѓите мисли сè уште се наоѓаат во вас, но тие не управуваат, и таа состојба се нарекува “шабат”, кога иако во светот се присутни клипот, бидејќи сè уште не е завршена конечната поправка, при која “темнината ќе засвети како Светлина”, меѓутоа туѓите мисли се наоѓаат “бе-нуква теома раба” (во утробата на “Големата Бездна”), така што тие немаат никаква можност да се закачат за човекот. Меѓутоа тогаш, кога излегуваат надвор од власта на Единствениот – под власт на мнозинството, односно ги изнесуваат мислите и изучувањето под управа на мнозинството, така што масите ги гледаат, а уште повеќе, ако внесувате мисли, што припаѓаат на масите во управувањето на Единствениот над вас, тогаш тоа веќе се нарекува прекршување, сквернавење на саботата.

И тоа значи, дека давате можност да се пробудат оние клипот, кои веќе ја изгубиле силата и биле веќе “Бе-нуква теома раба” (во утробата на “Големата Бездна” – местото на ограничувањата на Бина) – им дозволувате да се кренат и да продрат во вашите мисли. И тогаш вие не мислите, дека тие туѓи мисли припаѓаат на остроумноста и образованието на луѓето од надворешниот свет, туку мислите, дека тоа е резултат на вашите дејства, дека сега стигнавте до вистината, односно направивте за вас вистинско разјаснување и тие заклучоци, кои вие сега ги донесувате од разгледувањето на туѓите мисли, тоа е чиста вистина, сто насто. И до сега сите дејства направени од вас не биле разјаснети од вас во доволна мера, со седум истражувања и проверки, како што треба да направи човекот, кој сака да оди по патот на вистината. А од овој ден па натаму, мора да одите по патот, вообичаен за луѓето, заинтересирани за текот на животот од овој свет. Резултатите од тоа се сосема дефинитивно познати, и доволно му е на оној, што разбира... И иако не е мое правило да зборувам, и да пишувам за слични нешта, но јас ќе ги прекршам моите правила, иако во исто време знам, дека нема да има никаква корист од тоа, а само бидејќи со ова “[ јас од моја страна направив сè што можев и] ја спасив својата душа.

Имавме празник во чест на “Новата година на дрвата”, кој почнува во месецот Шват, кога целиот свет го осудуваат ( кон прачката - “шват”) или го помилуваат (хесед). Бидејќи месецот Шват е петтиот месец од зимата, кога после карањата и пцостите, кои се слушаат на адреса на Тора и Мицвот, стигнуваат веќе до петтата фаза – до сефира Ход, се поправаат и се оправдуваат од судот, кога скрбта преминува во убавина и раскош, и тогаш осудата (прачката - шват) преминува во помилување (хесед). И продолжуваат сите овие пет сефирот: од Хесед до Ход, како што е напишано: “Нели реков Јас, дека светот ќе биде изграден со милост (хесед)”. А Светлината хасадим се нарекува категорија на верба над знаењето, и само таму се наоѓа благословот.

Затоа во “Ту Би-шват” го благословуваат овошјето. Како што рекол мојот татко и учител, дека целата разлика меѓу светоста и клипа е содржана во плодовите – благодарение на духовната работа се појавуват плодови, додека “Друг бог е неплоден и не дава плодови”.  А среќата да се заслужат плодовите доаѓа само благодарение на мерата на милосрдноста, и тогаш се удостојуваат на нивото “дрвo, што дава плодови”. Бидејки “Човекот – е дрво од полето, и само со помош на патот, кој го добивме од мојот татко и учител, се удостојуваме на плодовите, што се нарекува “да се расплодуваме и размножуваме”. И тогаш, благодарение на плодовите, секогаш престојуваат во состојбата “како дете”, односно како момче, за што е речено: “Радувај се момче во своето детство” (Коелет 11:9), “ А оние, што се надеваат на Создателот, ќе ја обноват силата” (Исаја 40:31), бидејќи само тоа се нарекува “помош на Небесата”. Односно, кога човекот не разбира, во каква состојба тој се наоѓа, и не е моќен да реши, каде е правдата, тогаш му треба само помош од небото. И тоа се нарекува “А оние, што се надеваат на Создателот”, односно му треба милост на Небесата. Нека Создателот ни помогне да се удостоиме на ослободувањето, како во материјалното, така и во духовното!

Вашиот пријател, Барух Шалом Леви Ашлаг

Писмото № 4 во изданието од 1998 г. се наоѓа под № 1

24-ти февруари 1955год.

До мојот пријател,

Го прочитав твоето писмо, после Шабат неделава, и ми причинува задоволство твојата потреба да ги објасниш состојбите што се случуваат, во времето од едно писмо до друго писмо. Секако, Создателот ќе ти ги отвори очите со својот закон. Моето видување на тоа е дека треба да правиш нешто повеќе во љубов кон пријателите. Невозможно е да се достигне трајна љубов, освен преку Двекут (соединување), што значи дека двајцата се спојувате во многу тесна врска. А тоа може да се случи само ако се потрудите да ја „соблечете“ облеката во која е сместена внатрешната душа – облеката наречена „љубов за себе, самоњубие“ – бидејќи само таа облека ги раздвојува двете точки. Но ако тргнеме на правиот пат, двете точки, кои се очитуваат како две линии кои се порекнуваат една со друга, стануваат средна линија, која ги содржи двете линии заедно. А кога ќе почувствувате дека сте во војна, секој од вас ќе знае и почувствува дека му треба помош од пријателот, и дека без него, и твојата сила ќе спласне. Тогаш, кога ќе сфатите дека морате да си го спасите својот живот, секој од вас ќе заборави дека има тело кое мора да го одржи, и двајцата ќе бидете врзани со мислата како да го искористите непријателот. Затоа, побрзај, и вистината ќе го покаже својот пат и сигурно ќе успееш. И продолжи да се допишуваш.

Барух Шалом ХаЛеви Ашлаг

Дата, 23-ти, месец Нисан, година 5715

На моите почитувани ученици...

Писмото од го добив и тој добро прави со тоа што детално појаснува сè што се однесува на него, колку што му е достапно тоа, а сето останато за што ми пишува, се надевам дека наскоро ќе го подреди како што треба.

Мишна вели: „Сите треба да бидат видени“ (расправа Хагига, 1), односно секој треба да се појави во Храмот, како што е речено: „Да се појават кај тебе сите мажи...“ (Дварим 16;16) – оној кој е маж, односно кој дава, треба да чувствува дека Создателот го гледа и го следи што прави, како што рекле мудреците: „Кој е ќор на едно око е ослободен од (обврската) да се појави (во Храмот), како што е речено: „ќе види, ќе види“, доаѓа како да гледа со двете очи, па така и ќе биде виден со две очи“ (расправа Хагига). „Очи“ – тоа е „Јас“ (Дварим 5; 6) и „Нема да имаш“ (Дварим 5;7). „Јас“ се нарекува љубовта која се појавува од милосрдието, од вербата, а „Нема да имаш“ се нарекува „жената“, односно левата линија. Дури тогаш се удостојуваат да го примат ликот на Шхина. „...И нека не се појавуваат пред лицето Мое со празни раце, - Секој (нека донесе) по еден подарок во раката своја“ (Дварим 16;16, 17), што значи колкаво и да било неговото будење долу и „по благословот од Создателот“ (Дварим 16;17), што значи колку му светел Создателот за време на работата, за да може тој да продолжи со неа; на тој начин е можно удостојувањето за прифаќање на ликот на Шхина.

Гмара (расправа Хагига, стр. 4) зборува за кажаното во Мишна: „Освен занаетчијата, глупавиот и малиот... Кој е глупав? Оној кој го губи тоа што му се дава“ – тој е ослободен од (обврската) да се појави, односно не може да се удостои со никаква наметка од светоста. И вака јас го објаснив она што рекле мудреците: „Раби Јоханан рекол: Кој е ученик на мудрецот? Оној на кого му ја враќаат загубата на очите, кој е строг и кој бара да му ја свртат неговата наметка (расправа Шабат 114). Треба да се разбере какво величие има во ова. Според нашиот пат ова е едноставно: „неговата наметка“  е наметка на душата, односно дека тој е строг и бара да се сврти желбата за примање кон „за давање“. И такво е правилото – секој човек се удостојува кога – тогаш со будење од небесата. Но, зошто го напушта тоа будење? Затоа што не греши човекот, ако во него не влегол само духот на глупоста.

Излегува дека има мудрец и глупак. Мудрец се нарекува Создателот. Ученик на Мудрецот е оној кој го научил својството на Создателот – да дава, а глупак е оној кој е спротивен на Создателот, кој сака да прима за себе и од тоа што се буди садот за примање, веднаш него го напушта будењето. Но, кога тој е строг и бара да му ја свртат неговата наметка, кон за давање, веднаш му ја враќаат неговата загуба – на очите, односно тој се удостојува со очите на светоста, се удостојува со категоријата „Јас“ и „Нема да имаш“. И ова е доволно за оној кој разбира.

Но треба да се знае дека постои категорија заповед и категорија Тора, како што е запишано – свеќата на заповедта и Светлината на Тора. Книгата Зохар објаснува зошто се принесува жртва на јачменот на Песах, зошто Омер бил од јачмен – затоа што Месечината била нагризана, односно имало „обрежување“ (мила) без „соблекување“ (прија) (и само на првата ноќ имало будење одозгора). Обрежувањето е отстранување на крајниот дел, односно отфрлање на желбата за примање. Со тоа тој се удостоил со категоријата заповед, категоријата верба, наречена „тфилин на раката, на слабата рака“. Оваа категорија се нарекува „Царство на Небесата“ (хебр. Малхут Шамаим) и таа е категорија „добиток“, гематрија од името БО"Н. Понатаму, со помош на поправањето од собирањето на Омер во текот на седум недели, се удостојуваат со примање на Тора, а тоа е категоријата „Небеса“, Зеир Анпин, гематрија на Адам, човек. Затоа на Ацерет принеле, како жртва, два леба од пченица, која е храна на човекот.

И одовде треба да ја разбереме Мишна (расправа Рош Ха-Шана 16): „На Песах се изнесува пресуда за житото, а на Ацерет за овошките на дрвјата. Раби Јехуда рекол (со зборовите) на раби Акива: „Зошто Тора рекла: Принесете пред Мене омер на Песах, за да добијат благослов житарките во вашите полиња и зошто рекла Тора: Принесете пред Мене два леба на Ацерет, затоа што Ацерет е време на овошките? Севишниот рекол: Принесете пред Мене два леба, за да добијат благослов овошките на дрвјата“.

Треба да се разребе каква врска постои меѓу храната за добитокот и житариците во полињата и каква врска постои меѓу храната на човекот, која е пченицата и овошките на дрвјата. Според нашиот (начин на толкување) врската е едноставна: омер е храна за добитокот, што значи верба, заповед, страв од небесата; Малхут се нарекува категорија „добиток“. Додека пак, два леба е храна на човекот; како што ги толкува РАШ"И зборовите на раби Јехуда: „Дрвото од кое јадел Адам ха Ришон (хебр. Првиот човек) било со пченица, затоа што човекот се нарекува Полско Дрво (Дварим 20;19) и Тора се нарекува Дрво, како што е запишано „Таа е Дрво на Животот“. Бидејќи се удостојуваме со Тора, се вели дека на Ацерет се изнесува пресуда за овошките...

Вашиот пријател, Барух Шалом Леви Ашлаг, син на својот татко и учител Баал ХаСулам

* Писмото број 6 во изданието од 1998 година е под број 7

25 ден ... 1966 г.

Шалом и најдобри желби засекогаш на моите пријатели кои го чуваат народот на Создателот од облаците и сенките кои сега се над него после големото сокривање, кое се спушти на светот во нашите денови. Уште свети искрата на Вишата Светлина во нивните срца, која ја добија од мојот татко и Учител и кои знаат да ја чуваат точката во срцата свои и се спремни и го чекаат спасувањето на светот.

Јас ќе додадам неколку зборови во беседата од рутинскиот разговор кој се одржа на првиот ден од месецот Ијар, кога се разгледуваше невообичаено тешко прашање за тоа зошто на нашиот свет ги има сите тие работи, односно напорите и страдањата? Ако Создателот посакал да им даде добрина на Своите созданија со сè што е поврзано со светоста и тие да почувствуваат добрина и насладување од соединувањето со Создателот, тогаш зошто ми е мене оваа животна рутина? Според твоето мислење, на созданијата би им била доволна само светоста, па тогаш зошто им е целиот тој систем од клипот? Што е користа и какво насладување тоа Му носи на Создателот, ако ние веруваме дека Самиот тој го создал целиот тој систем? Ти рече дека тоа може да се сфати само со верба над знаењата. Моето мислење оди кон тоа дека сè што е духовно го добиваме со верба над знаењата и со тоа на крај се удостојуваме со распространување на знаењата на Создателот со целосна наметка во сите органи, како што е речено: „И го истурив врз вас Мојот бескраен благослов“. Но, и по пат на учење исто така може да се сфати смислата и локогата, како и по патот на Тора.

Внимателно во „Зохар“ проучи го поглавјето „Тазриа“, каде што е речено: „Мудроста има предност пред глупоста“ и „Сулам“, каде што е појаснето дека иако многу работи постојат на овој свет, но ако нема на што да се потпреш, тогаш нема никакво разбирање и чувство од сите тие чудесни работи кои постојат во нашиот свет. Тоа значи дека ние немаме келим за достигнување на наједноставните работи во кои чувствуваме вкус на задоволство и сласт и пријатност, дека е можно само откако ќе имаме соодветни келим, наречени желби, да примаме позитивно исполнување, а не можеме да речеме дека би можеле да примаме и да достигнеме што и да е без страсна желба за тоа.

Се наведува пример: познато е дека има насладување во страста, односно дека постои насладување во страсната желба за нешто и постои насладување од достигнување на посакуваното. Степенот на насладување во страста зависи од степенот на страдањата, во случај да не се достигне посакуваното, односно тој чувствува дека ако не го достигне тоа, ќе настапи разочарување во неговиот живот и тогаш насладувањето се претвора во мерка за време на страста и тагата. Ќе наведеме и поедноставен пример: кај оној кој пие вода за да ја изгаси жедта, количината на водата се одредува со големината на садот, односно со големината на страдањата од жед. Се разбира, ако го прашаме човекот во тој момент, кога пие вода, дали е задоволена неговата желба, одредена според страдањата од жед, заради кои кај него сега има огромно насладување од водата, тој секако, ќе рече – да. Но, без оглед на тоа што доколку го посоветуваме човекот ако сака да добие насладување од водата да јаде солено и да не пие ништо половина ден, со цел неговата жед да достигне крајна граница, а потоа да се наслади од пиењето, тогаш, се разбира тој ќе рече: „Не се тие и не е наградата за нив“ (како што одговорил раби Хија Бар Аба на прашањето дали му се мили страдањата од болеста, Брахот 5), а истото е и кај нас ако ги немаме тие келим. За ова зборувал и раби Акива: „Во сите денови од мојот живот јас тагував – кога ќе можам да го остварам тоа“.

Вашиот пријател, Барух Шалом Леви Ашлаг, син на својот татко и Учител Баал ХаСулам

* Писмото број 7 во изданието од 1998 година е под број 39

Здраво и секое добро на моите пријатели!

Како одговор на твоето писмо, морам да ти кажам дека за сега немам ништо писмено да додадам. Место тоа, како што е напишано: „Говори им на децата на Израел и тие ќе патуваат.“ Што се однесува до патувањата, знаеш дека тоа се однесува на одење од состојба А до состојба Б, дека тоа е значењето на промената на местото, како што вели Баал ХаСулам во толкувањето на стихот: „Ден по ден изразува говор.“ Тој таму пишува дека е невозможно да се добие уште еден ден без да се има состојба на ноќ меѓу деновите, што значи дека помеѓу нив има прекин. Инаку, се вели „долг ден“ а не „ден по ден.“ Но редот на работата е токму ден по ден. „А ноќ по ноќ открива знаење“ значи дека меѓу ноќите има ден, како што вели тој. Тоа е редот на патувањата. Затоа, не плаши се од никакви состојби, туку само, како што рековме претходно, „патувај,“ оди напред. Секој пат, нова струја мора да се направи, како што во неговото последно писмо, го напиша стихот: „Тие се нови секое утро; голема е Твојата верба.“ Случајно, ти ги откривам моите мисли и волја, иако тоа не ми е обичај. А сепак, сакам да ти откријам што мислам за луѓето од Тиберијас, да се знае како нас нè гледаат тие, пријателски или грубо. Во ова писмо, ќе ти напишам што гледам кај луѓето од Тиберијас. А иако не ја опишав суштината на Тиберијас, сепак ќе ти ги напишам моите мисли. Моментално станувам малку поослободен од моите лични и општи проблеми, и одвојувам малку слободно време да ја кренам главата и да го видам спектаклот што се одвива таму. Како да гледам три вида луѓе таму, три слики и облици облечени во три различни вида на тела.

1) Голем дел, огромното мнозинство, мислам дека не нè гледа ниту поволно ниту неповолно, или дека нè почитуваат или не. Со сета искреност, мислам дека во нивните очи не заслужуваме внимание. Со други зборови, тие ниту мислат на нас, ниту нè чувствуваат. Како да не постоиме, заедно со нив на светов, на земјата. Дури и ако слушнат дека постои такво нешто, како ученици на Рав Ашлаг, тоа воопшто не ги интересира. Тие се презафатени со сопствените услови по цел ден – во нивните страсти, или потрагата за почит, или во нивната духовност. Немаат потреба да размислуваат за такви ситници како нас – оваа малечка група луѓе – особено откако слушнале дека постои спор во рамките на истата групичка. „Трошките не го задоволуваат лавот.“ Таа групичката е премала и премногу безначајна во нивните очи за да ги засити и да им донесе ментално задоволство ако нè пуштат во својот ум, за да решат дали сме добри или лоши. Ете колку сме долни во нивните очи – сосема незаслужни за размисла, недостојни да се мисли на нас макар еден момент. И дури иако мислам дека овој лав има секакви планови во врска со нас, всушност такво нешто не постои.

2) Вториот вид се оние кои што нè почитуваат и кај кого веќе заземаме простор во светот. Тие нè сметаат за заслужни луѓе, вредни за почит, и со одреден статус. Ни прават голема услуга што одвојуваат време за нас во своите умови и мисли во текот на своето слободно време. Се интересираат за нас и го забележуваат нашиот став и нашите активности за да видат дали сме навистина доблесни и со интегритет, за да нè критикуваат на одреден начин ако најдат нешто во нас. Кога ќе размислат за тоа, гледаат дека на крај, ова е група луѓе кои се собрале на одредено место, под одреден водач, за да бидат заедно. Со натчовечка храброст тие се соочуваат со сите што ќе се кренат против нив. Навистина, тие се храбри луѓе со силен дух, и решителни да не отстапат ни за еден прст. Тие се првокласни борци, ја водат војната против склоноста до последна капка крв, и нивната единствена желба е да ја добијат битката за славата на Неговото име.

Меѓутоа, заедно со сите тие размислувања, кога ќе почнат да мислат на себе – според нивните предрасуди и лични интереси околу желбите и бркањето почести – мораат едногласно да се согласат и да се обединат против нас. Така, тие од сè срце и неотповикливо решаваат дека за нив е подобро да не се обединат со нас. Тоа е така и покрај тоа што меѓусебно се доста оддалечени и толку различни што никогаш не можат за ништо да се согласат. Дури можат толку да се мразат што не можат да поднесат да бидат во иста соба, и сите сакаат да се испоубијат. Сепак, сите тие се обединуваат против нас. А бидејќи се пристрасни поради желбата за примање во нив, а „Поткупот ги ослепува очите на мудрите,“ тие веднаш го гледаат спротивното од тоа што го мислеле за нас. И после сите фалби и доблести што ги нашле во нас – дека секој од нас е за пофалба и чест – штом ќе се решат, брзо ја спроведуваат пресудата со страст и жар, бидејќи ние им го расипуваме угледот со нашите гледишта. Така, од една страна, гледаат дека вистината е на наша страна; од друга страна, нашиот пат им е тежок.

За да се извинат, немаат друг избор освен да нè уништат и да го избришат нашето име од лицето на земјата. Тие работат и се трудат да нè растурат во сите правци, и прават заговори како да нè изневерат и ни ставаат пречки на патот, служејќи се со секакви средства – законски и незаконски, дури и ако тие средства се во спротивност со човечкиот дух и духот на Тора. Не им е гајле, затоа што гледаат дека нивната волја не може да опстане ако ние добиеме некаква превласт и ако ја прошириме нашата цел на срдечни и искрени луѓе, затоа што тогаш ќе имаме моќ да им ја покажеме вистината. А тоа е лошо за нив, за нив е подобро да си прават што им душа сака и во исто време да бидат „лицето на генерацијата“ – влијателни и духовни водачи. За тоа, тие заговараат разни планови, за да ја уништат нашата иднина и велат: „Што поскоро, тоа подобро; подобро да ги деградираме додека се уште мали, за да не остане ни трага од нив.“ Сепак, треба да им бидеме многу благодарни што нè почитуваат и што го ценат нашето гледиште, со тоа што барем признаваат дека има нешто што треба да се поништи. Со други зборови, не нè игнорираат како да сме прашина, туку барем сме некако вистинити за нив. Тоа не е како кај првиот тип на луѓе, кои не помислуваат на нас и сметаат дека тоа што се одвива околу нас не заслужува никакво внимание. Тие исто така не се импресионирани од нашата слабост што мислиме дека ги следат нашите дела, заради што избегнуваме одредени постапки, за да не ги налутиме, и дека тоа често нè тера да избегаме од кампањата на страв од првиот тип на луѓе. Искрено, никој од нив не ни обрнува никакво  внимание, ниту мисли за нас. Можеби како што пишува, „Ќе бегаш кога никој не те брка.“ Затоа, треба да ни е драго што има такви луѓе како вториот вид, затоа што тие барем се шегуваат на наша сметка, се подбиваат со нас, нè презираат и нè клеветат. Со други зборови, барем имаме некаква стварност во светот и ним не им е толку лесно да решат да го избришат нашето име од лицето на земјата.

3) Третиот вид на луѓе се оние кои што ни сакаат добро и ја сакаат нашата наклонетост. Меѓутоа, тие се многу малубројни, како во „Два е множина.“ А јас ги нарекувам по иницијали, БШМА, што значи Б..., Ш..... М..., и А... Во светиот јазик (хебрејски), тие се викаат Босем (парфем), а во преводот (Арамејски), БоСМА, бидејќи преводот се смета за Ахораим (последователен). Со други зборови, тие треба да бидат наградени со Светлината на Паним (потамошното светло), за сите нивни постапки да бидат во Кедуша (Светост), која се вика „свет јазик.“

А што да правам кога сакам да ги опишам и замислам нашите сакани во Тиберијас? Тогаш чувствувам дека Тиберијас е град полн со живот, и дека гореспомнатиот трет вид, кои се облечени во две тела, се помешани во вител, скитајќи меѓу сите желби и хирови облечени во други тела, што значи првиот и вториот вид. Тогаш ќе ми биде тешко да ги најдам бидејќи се како во голем пласт слама и сено, а како може човек да најде два скапоцени бисера, две зрна жито, кои исчезнуваат меѓу огромното мнозинство? И иако правилото е дека дури и еден човек од илјада се брои, тие сите треба да истрајат и да врескаат како чапја, бидејќи се навистина суштества полни со живот. Од ова можеме да ја сфатиме алегоријата која ја претставуваат нашите мудреци, дека сламата, сеното и житото размислуваат за кого било посеано полето. Аргументот на сламата и сеното се чини толку точен што тие не можат да се разубедат, и постои страв дека житото ќе се предаде под власта на сламата и сеното. Сламата и сеното тврдат: „Ние сме мнозинството, а вие, житото, сте ништо во споредба со нашиот број. Ние сме од повисока положба и сме родени пред вие да дојдете на светов. Со други зборови, уште пред вие да постоите, ние веќе бевме израснати и убави, и сите можеа да ја видат нашата големина. Оддалеку, го заслепуваме окото со убавината што му ја даваме на целото поле. Но вие, житото, сте толку незабележливи што човек може да ве види само со посебно внимание, кога ќе се доближи. Тоа мора да е заради вашата неспособност. Но ние даваме место и засолниште за луѓето што се уморни и изгубени на патот, и немаат место кај да си ги одморат главите. Ги земаме меѓу нас и ги сокриваме од ветриштата и злите ѕверови за да не бидат видени. Но кој може да ужива во вас?“

Но кога ќе дојде време за жнеење, сите знаеја за кого е посејано полето, оти сламата и сеното можат да бидат само храна за животните; не можат да се надеваат да бидат поголеми од сегашната големина. Меѓутоа, житото, по неколку исправки, кога ќе се искрши, пресее, помеша со вино и масло, и стави во печка, стигнува на кралска маса и е достојно да послужи како понуда за Господа. А сета заслуга што може да им се припише на сламата и сеното е нивната служба на житото, кое го негувале и хранеле. Со други зборови, земале храна од земјата и му ја префрлиле на житото. За нив е товар тоа што житото го јава грбот на сламата и сеното, а нивната вредност е иста како слуга кој го служи кралот или слугинка која ја служи стопанката.

Но пред да дојде времето за жетва, пред заклучокот, беше невозможно да се разјасни вистинољубивоста и искреноста на самата стварност. Место тоа, секој си го гледаше своето, и се расправаше како што чувствуваше. А да се биде обѕирен со вистината без да се забележи дали тоа ќе предизвика некаква долност и непријатност не е така едноставна задача, освен кога човек може да го анализира секој елемент во ситни детали додека вистинољубието и праведноста на работата не се донесат на светлина. А за тоа треба да се биде награден од горе и да не се биде заробен во мрежата на себичната љубов и однесен од текот на мноштвото. Од претходно реченото, тешко ми е да те најдам кога си сам, без никаква мешавина на желби и ставови, бидејќи сите те кријат, како што е опишано во алегоријата со житото. Меѓутоа, најдов тактика слична на времето за жетва. Само ноќе, по полноќ, кога ноќното ветре дува и го растура стогот од слама и сено, и сите лежат по полето како лешеви, т.е. спијат во своите кревети, двете зрна жито се ослободуваат и ги истураат своите срца пред својот Татко небесен. Тие влегуваат во пламенот на огнот на Тора додека не се раздени, а тогаш е време за молитва. Тогаш нивните души излегуваат додека тие ги изговараат зборовите на живиот Бог. Верувам дека ова е вистинското време за забавување со скапоцените бисери кои светат како пламени кои треба да се помешаат со сиот Израел со помош на Карпата на неговиот Спасител, и нека даде Создателот.

Да напишам уште некој збор во врска со љубовта. Познато е дека нема Светлина без Кли (сад), што значи дека секое задоволство мора да има облека, во кои мора да се облече Светлината на задоволството. На пример, кога човек сака да добие некаква почит, да биде почестен во очите на луѓето, првиот негов потег е неговата облека. Со други зборови, мора да се облече во одора за почит, како што велат нашите мудреци: „Раби Јоханан ги своите алишта ги нарекуваше: „Оние кои што ми прават чест.“ Така, човек мора да вложи одредена мера напор додека не ја добие почесната облека, а дури и откако ќе ја добие, мора да ја чува од секаква штета. Тоа значи, мора секој ден да ја отстранува прашината, а ако е исфлекана или извалкана, мора да ја исчисти и да ја испегла. Но најважно од сè, мора да ја чува од најопасниот саботер – молецот! На јидиш, тој се вика „Мол,“(уста), што е ситен комарец кој не се гледа со голо око. Првиот амандман вели дека не смее да дојде во допир со стари алишта. А постои и чудесен лек за тоа наречен „нафталин,“ кој штити од штетниците, наречени „молови.“ А кога човек ја има таа облека, спремен е да ја прими Светлината, на задоволството, која е облечена во почесна облека.

Слично е и со љубовта. За да се биде награден со Светлината на љубовта, човекот мора да ја најде облеката во која може да се облече Светлината. Истите правила на чување важат за таа облека: избегнување на „прашината“ на клеветата, а особено напасниот комарец познат како Мол (на јидиш, Моил значи „уста“, тука има игра со зборови), кои се луѓето што добро изгледаат, кои убаво зборуваат. Ќе помислиш дека веќе се „обрежале“ во заветите на забранети полови врски и клевети, и од необрежаното срце, но длабоко во нив е саботерот кој може да ви наштети, и не можете да се сочувате од него бидејќи е толку убав и згоден. Затоа тој комарец е толку ситен што без особено внимание не е возможно да се открие тој штетник, кој доаѓа од обрежаните кои можат да ја расипат таа скапоцена облека. Навистина, покажано е дека тој мол прави повеќе штета на волнената (хебрејски: ЦеМеР) облека, што значи буквите МеРеЦ (хебрејски:енергија), кои ја расипуваат енергијата за работа. А Јатуш (комарец) доаѓа од ВаЈитош (и тој го остави) Бог кој го создаде, или на арамејски, „И тој престана да го обожува Бог кого го служеше.“ Обично, тој што има скапоцена волнена облека мора да избегнува допир со стари алишта. Со други зборови, тој мора да избегнува допир со „стари следбеници“ кои ја расипуваат енергијата, бидејќи веќе не се способни за работа, така што сите нивни зборови служат само да ја намалат енергијата. А дури и ако некој има цврста облека на љубовта, која е како дрво – што значи дека има самодоверба – сепак треба да се внимава на тој мол. Ако тој мол влезе во дрвото, пак може да направи штета, како што гледаме дека дрвото скапува и се распаѓа затоа што во него влегол мол.

А единствениот лек е нафталинот, од зборот Нафтолеј, кој Онкелос го толкува како Тефила (молитва), што значи да му се моли на Создателот овој штетник да не биде пуштен да влезе во неговата облека. Човек треба да биде внимателен со почесна облека, бидејќи ако на неа има пердуви од петел, треба да бидат отстранети. Исто така, не смее да влегува на места каде што има петлови пердуви, додека ја носи таа облека. Во облеката на Светлината на љубовта тоа се толкува како Ноцот (пердуви), од зборот Ницим (карање), како во борбите на петли. Тоа се однесува на пеењето на луѓето кои сèуште се протерани од патот на вистината и се робови на самољубието. Сето пеење и фалби што ги покажуваат за време на нивната Тора и молитва само доведуваат до караници во вашата душа додека не почнете да војувате во вашите гледишта – на чија страна се вистината и правдата. Тоа ја расипува и упропастува вашата облека, која може да ја насели љубовта. Затоа, мора да бидете внимателни и да избегнувате места каде што има петлови пердуви, за отпосле да не морате да работите на чистењето на себе од тие пердуви.

Можеме да видиме дека, луѓето кои се мачат да ја добијат Светлината на почеста, ако не ја чуваат облеката правилно кога ќе излезат надвор, надворешните веднаш се залепуваат на нивната облека иако во нивните очи таа не е правилна облека, соодветна за почествување на луѓе. Со други зборови, тој го прифаќа нивниот авторитет над него и станува толку поробен од луѓето што стојат надвор, и е натеран да вложува големи напори да ја добие облеката, но и да ја задржи. Дури и начинот, дизајнот и стилот на облекување, мора да биде точно според вкусот на луѓето со кои стои. Така, токму оние, од кои сака да добие почит, се тие кои мора со голем напор да ги обожува за да му бидат наклонети, за да му ја дадат Светлината на задоволството, која е облечена во облеката на почеста. А ако, Бог да чува, не ги служи доволно, тоа би можело да доведе до непријатен исход. Тоа значи, не само што нема да му ја дадат почитта што ја бара од нив, туку спротивното, сите ќе го деградираат, понижуваат, и ќе направат да се чувствува долен и подолен од нив. А тоа чувство на пониженост прво ќе го направи тажен, потоа неактивен, а потоа ќе чувствува дека сиот свет му се стемнил сè додека веќе не гледа надеж за задоволство во животот. Потоа, ќе гледа само една утеха – да оди дома, да легне на креветот, и горко да се моли да му биде исполнета молитвата – што значи ангелот на спиењето, кој е една шеесеттинка од смртта, да му ја даде Светлината на задоволството на сонот. Тоа е единственото задоволство на кое може да се надева.

А ако ангелот на сонот нема милост за него и ако тој не може да најде чаре за себе, тогаш, од горчината на својата душа, нема друг избор освен да најде задоволство во лек, кој е популарен меѓу очајниците кои бараат лек за својата тага. Се борат со склоноста која бара нивен опстанок, ја надвладуваат, и добиваат задоволство од ангелот наречен „самоубиство.“ Тоа значи, сметаат дека само овој ангел може да ги спаси од нивната меланхолија. Очигледно, невозможно е да се добие задоволство од тукушто спомнатиот ангел без ужасни маки и голема и страшна емоционална борба. Затоа, „Очите на мудрите се во неговата глава,“ и тој знае и гледа однапред што може да добие ако не ги следи законите и условите на неговите современици. Значи, мора да се предаде и да прифати сè што му налагаат надворешните луѓе, или веднаш ќе го казнат во овој свет. Со други зборови, наградата и казната се откриени во овој свет и за нив не треба верба над разумот. Од ова можеме да ги сфатиме бескрајната грижа и чување, и големото и посебно внимание потребно да се добие облеката во која е облечена Светлината на љубовта – облека направена од толку фина и нежна ткаенина – за надворешните да не ја зграпчат и упропастат оваа скапоцена облека, која буквално е купена со многу пот и крв.

А сега дозволете да ви разјаснам како и на кој начин јас почнувам да ја стекнувам таа облека на љубовта: Редот на изработувањето на соодветна облека е прво, да се исткае парче ткаенина. Со други зборови, земаме конци и ги ставаме во основата и јатокот (накрсно ткаена нишка). Преку основата и јатокот, се исткајува парче ткаенина. Затоа, го вткајувам конецот од основата во конецот, од јатокот. Нима (арамејски: „конец“ или „кажи“) доаѓа од зборовите „Кажи збор за тоа.“ Шти (јаток) доаѓа од зборот Таши (заборавност), како во „Си ја заборавил Карпата што те зачна.“ Со други зборови, почнувам да делувам со силата на моето сеќавање и набргу се сеќавам дека моите пријатели говореле неповолно за мене, дека тие зборови ги натерале да ми прават лоши работи, и дека тоа говорење (исто „основа“) го истрошува пријателството, другарството и братството. Потоа, конец од Ерев (јаток, нишка,) ми текнува на ум, што значи дека сум го чул мојот пријател како зборува поволно за мене, што го натерало да прави добри работи, кои се Аревим (пријатни) и слатки за мојот вкус. Тоа значи, слушам и гледам дека мојот пријател оставил сè што правел, и мисли и делува само во моја корист за јас да бидам задоволен. А тие два конци создаваат во мене мешавина, и не знам на каде да се решам, и велам: „Дали е вистината на страната на основата или на јатокот?“ Познато е дека сè што постои во светов е во облик на позитивно и негативно – десно и лево, вистина и лага, светло и мрак, Израел и народите, свето и секуларно, нечистотија и чистота, и лошо и добро. Тоа е затоа што е невозможно да се открие добар вкус без да се вкуси горчината на лошото. Тоа е значењето на она што го велат нашите мудреци, „Одмазда за лошите и добра награда за праведните.“

Зборот Пара (одмаздува) доаѓа од стихот, „Пара (пушти) ја косата на жената.“ Со други зборови, можно е да се добие помош од злобните за да се открие вистинскиот вкус и чувство на добрата награда за праведните. Од таа причина, кога ја ткаам облеката, стојам збунет и ја чекам пресудата која ќе ја исфрли сиромаштијата на умот облечена во мене. А бидејќи сега ткаам облека на љубовта, за да ја сместам таму Светлината на задоволството, веќе сум пристрасна странка. Затоа решавам според зборовите на јатокот, бидејќи Тора ни вели дека „Поткупот ги ослепува очите на мудрите.“ Затоа, веќе не ми е гајле дали вистината е тоа што е; место тоа, се грижам за целта што ја посакувам во овој момент, за време на ткаењето на платното на љубовта. Во таа состојба, имам решавачка линија во средината, што значи дека целта е токму она нешто што секогаш решава меѓу десната и левата страна. А штом сум ја стекнал спомнатата облека, искри на љубовта веднаш почнуваат да светкаат во мене. Срцето почнува да копнее да се обедини со моите пријатели, и ми се чини дека моите очи ги гледаат моите пријатели, ушите ми ги слушаат нивните гласови, мојата уста зборува со нив, рацете се прегрнуваат, нозете играат во круг, во љубов и радост заедно со нив, и ги надминувам моите телесни граници. Го заборавам огромното растојание меѓу мене и моите пријатели, и земјата што се протега многу километри нема да стои меѓу нас. Како моите пријатели да стојат токму во моето срце и гледаат сè што се случува, и се засрамувам од моите ситнодушни постапки против моите пријатели. Тогаш, едноставно излегувам од телесните садови и ми се чини дека нема друга стварност во светот освен моите пријатели и мене. По ова, дури и „Јас“ е поништено и потопено, помешано во моите пријатели, додека не станам и кажам дека нема друга стварност во светот – туку само пријателите.

Морам да бидам краток бидејќи се наближува празникот.

Твојот пријател, Барух Шалом ХаЛеви

На моите драги пријатели, да се живи и здрави...

„И ќе биде, за тоа што ќе ги слушате заповедите кои човекот ги гази со нозете“ (Јалкут).

Мојот татко и учител објаснуваше дека прашањето на вербата е едноставно за човекот, но тој „го гази тоа со нозете“. За да го појасниме ова најдобро, првин да објасниме што рекле за ова мудреците (Танхума): И ќе биде за тоа, како што вели напишаното: „Од што да се плашам за време на несреќите? Лошотијата од моите стапала (ситни гревови) е околу мене“ (Псалми 49:6). Благословено е името на Создателот, кој му ја дава Тора на народот на Израел, каде што има 613 заповеди, во кои има лесни и тешки. Токму заради тоа што меѓу нив има лесни заповеди, луѓето не им придаваат значење, па ги фрлаат под нозете, односно затоа што се лесни, Давид се плашел од денот на судот и велел: „Владетелу на светот, јас не се плашам од тешките заповеди бидејќи се тешки. Од што се плашам? Се плашам од лесните заповеди, за да не прекршам некоја од нив, (без да ја знам) да ја исполнам или да не ја исполнам затоа што била лесна. А Ти рече: „Биди внимателен со лесната заповед исто како да е тешка!“. Затоа рекол: „Од што да се плашам во деновите на несреќите?“. И речено е: „И слугата Твој е внимателен со нив, во нивното исполнување заради мнозинството“ (Псалми, 19:12). Такви се овие зборови.

Треба да се праша, бидејќи е познато дека поедноставно е да се исполнуваат лесните заповеди од тешките заповеди. Лесните значи дека лесно ги исполнувал, а тешките дека се тешки за исполнување. Тогаш зошто тој се плаши дека ќе ги прекрши оние заповеди кои се полесни за исполнување, од оние кои е потешко да се исполнат? Потоа ги наведува зборовите на Мидраш и бидејќи се плашел за лесните работи, завршува со зборовите „И слугата Твој е внимателен со нив, во нивното исполнување заради мнозинството“ – дека треба да се грижи и повеќе да внимава при исполнувањето на лесните работи, отколку при исполнувањето на потешките работи.

Мора да сфатиме дека прашањето за леснотијата или тешкотијата го одредува светот – што се нарекува лесно, а што се нарекува тешко. Бидејќи светот е прилепен кон надворешното, затоа тој знае дека најважното во што треба да се биде внимателен е дејствието, бидејќи тоа е откриено за сите. Со други зборови, секој има мерка и важност за сфаќањето на тоа колку дејствија се направени во еден ден, колку часови секој работел со учењето на Тора. И кога некој гледа дека другиот исполнил толку и толку заповеди и толку и толку часови седел за да ја учи Тора, тогаш тој го почитува другиот. А ако, не дај Боже, не гледа добри дела кај другарот, тогаш гледа дека другарот паѓа во неговите очи и веќе е далеку од Тора и од работата. Од причина што може да го види само она што му е откриено, дејствијата се нарекуваат тешки заповеди.

Според разумот, тие навистина се тешки, бидејќи целото прашање на светоста е „ќе направиме и ќе слушнеме“. Најважното нешто се дејствијата, затоа што само дејствието доведува до тоа да слушнеме, што се нарекува ниво Лишма, а од ло Лишма ќе дојдеме до Лишма. Додека пак, без дејствија е невозможно да се достигне ниедно ниво. Затоа во разумот на светот е определено дека најважно е дејствието, а тоа е најлошо од сè. Од ова се појавила мислата, односно намерата – лесната и недостојна работа. Всушност, не треба да се троши време и напори на ова, затоа што најважно е дејствието. Иако е најважно дејствието, тоа е само во смисла на средство. Тоа значи дека најдобриот совет за да се достигне Лишма е дејствието, но заради таа причина светот ја напуштил посакуваната цел – исполнување заради небесата. И иако работата со Тора и заповедите е средство за поправање на телото, за да се достигне Лишма, сепак тие ја напуштиле целта и насоката и го направиле дејствието – цел, самата за себе. А тоа е најстрашното кај нив.

Додека пак, од мислата, односно од намерата да биде Лишма, направиле нешто „лесно“. Всушност, доколку некој само работи со Тора и заповедите и не е заинтересиран да вложи напор неговата намера да стане Лишма, тогаш тоа се смета за лесен престап и не треба да се отповарува со тоа, затоа што дури и ако се оптоварува себеси со тоа, сепак никој нема да види колку напор вложува за да го почитуваат, затоа што обичниот пат во светот е само ло Лишма. За да тргне светот по патот на Лишма, на почетокот на работата не треба да се види вистината, односно воопшто да не се обрнува внимание на тоа, како тоа да е едноставна работа, заради која не вреди да се оптоварува. Инаку, ако на самиот почеток од работата за Создателот би видел такви тешкотии во работата, тогаш, како што рекле мудреците: „Оној кој работи ло Лишма – подобро му било да не се родел“ – оној кој би посакал да ја започне таа работа.

А бидејќи нема друг пат да се влезе во работа Лишма, освен преку ло Лишма, тогаш вака или онака е неопходно да се крие виситината и да се вели дека најголемата тешкотија во работата е дејствието, а дека мислата и не е така важна. И прашањето на „леснотијата“ треба да се објасни од аспект на неважноста, дека тоа не е така важно, а „тешкотијата“ означува нешто важно. Исто така, треба да се сфати што значи неважност, презир и срам, односно дека кога човекот почнува да работи над намерата, тој ја презира таа работа, бидејќи најважната намера треба да биде во однос на вербата, а во прирадата на човекот му е тој да смета со разумот, а не со она што е над разумот.

Со ова може да се објасни Мидраш, кога Давид велел: „Зошто се плашам од лесните заповеди дека сум прекршил една од нив, дека сум исполнил или не сум исполнил, затоа што била лесна. А Ти рече: „Биди внимателен со лесната заповед исто како да е тешка!“. Треба да се разбере што значи „исполнил или не исполнил“. Зарем тој треба да знае дали ја исполнил и зошто не се сеќава? А, како што е речено погоре, леснотијата (неважноста), односно намерата Лишма – за неа тој не може точно да знае дали неговата намера била за небесата, бидејќи за тешките заповеди, односно за дејствијата, јас знам дека сум бил внимателен со нив, затоа што со помош на тоа мислењето на народот е дека мора да ги исполнуваат дејствијата.

Но, за намерата јас го немам мислењето на народот, затоа што светот не стравува за намерата заради небесата, па затоа и не се плаши од тоа што неговата намера не е во ред. И за ова Мидраш завршува: „И слугата Твој е внимателен со нив, во нивното исполнување заради мнозинството“. Значи, благодарение на стравот, дека ќе биде завлечен од мнозинството, кое за намерата смета дека и да не е во ред, сепак тоа и не е толку голем грев. И се обезбедил себеси и внимавал на поимот екев, односно на намерата дека мислењето на светот е категорија екев (од зборот заобиколи). И се удостоил со Лишма засекогаш, за да биде поставено во сите негови дејствија – дури и во минатото.

Ова е објаснување за „И ќе биде за заповедите кои човекот ги гази со нозете“, односно мислењето на народот се заклучува дека тоа и не е толку голема забрана и голем грев да се биде внимателен со намерата Лишма. За оваа работа човекот станал „поминал и повторил“, а тоа значи „гази со нозете“ и не обраќа внимание на тоа, бидејќи мислењето на мнозинството го олеснува тоа. Но, треба да се знае дека такво е поправањето на светот за да не се види вистината. Ова е од причина што не секој човек е способен да оди по патот на вистината, како што рекле мудреците – „сам излегува кон Светлината“. Затоа на човекот не му се покажува неговата вистинска состојба на патот на Создателот, односно за да има можност да работи со Тора и заповедите и за да мисли дека целата негова намера е за небесата, како што рекле мудреците – „човекот во себе не гледа недостаток“. Затоа човекот секогаш се смета себеси за исправен (суди на чашата заслуги).

Додека пак, оној кој е навикнат на работата и сака да ја види вистината за да ја истражува, а целата негова желба е само да ги поправи неговите дејствија, тогаш согласно неговиот стремеж кон вистината, токму во тој степен му го покажуваат од небесата вистинскиот степен, колку тој е далеку од работата Лишма. Затоа тој е принуден да се наоѓа во понижена состојба, бидејќи го гледа своето зло поголемо од сите луѓе во неговото поколение. Додека пак, целиот свет не ја гледа вистината – колку е под власта на злото и дека работата заради небесата тие уште не ја ниту почнале, а тој гледа дека нема никаква можност да направи нешто заради небесата и самиот чувствува дека е одделен од Создателот.

Се чувствува себеси како да е мртов, бидејќи е одделен од изворот на животот и го чувствува вкусот на смртта и се разбира, е огорчен што е толку ниско – полошо и од мртвиот. Тогаш тој извикува: „Подобро смрт отколку таков живот“. Тогаш тој не им наштетува на Тора и заповедите, односно не ги искористува светите работи за своја полза, затоа што чувствува дека ги користи светите имиња за вообичаени потреби. Затоа, според тоа колку што оди на патот на вистината, толку тој станува низок. Затоа оној кој се гордее е знак дека сè уште не се удостоил да ја види вистината и, несомнено, нема пониска состојба од тоа, бидејќи од нозете до главата се наоѓа во власта на лагата.

Но, има и такви кои мудруваат, гордеејќи се дека ја гледаат вистината, односно без оглед на тоа што тие самите гледаат дека целосно и се предадени на власта на злото и дека немаат сила ништо да направат заради небесата, а гледаат дека кај нив има повеќе зло отколку кај другите, тие сепак се гордеат со тоа што велат дека се надмоќни бидејќи ја гледаат вистината. Додека пак, други луѓе не ја гледаат вистината затоа што се под власта на злото, но се веселат и се радуваат на работата во Тора и заповедите, без разлика што тоа не е заради небесата. А јас ја гледам вистината и се гордеам со тоа. Тие немаат никакво чувство за својата нискост. Тоа е слично на група болни кои се нашле во болница и докторите им рекле дека сите се болни од рак, а тие не прифаќаат дека тоа е речено за нив. На еден човек докторот му рекол: „Синко, што да се прави? Имаш рак“, а тој не прифаќа дека е речено за него. Самиот тој човек се наоѓа во страдања и грижи затоа што знае дека му се избројани деновите и дека на крај ќе умре, па затоа не му останува ништо освен да Му се моли на Создателот.

А оние, на кои докторот не им открил дека се болни од рак, не дај Боже, се веселат, се радуваат и се забавуваат затоа што веднаш почнуваат да мислат дека ќе излезат од болницата, ќе се вратат дома и ќе направат пријателска трпеза, бидејќи веќе се чувствуваат здрави и полни со сила. Тогаш, несомнено, на човекот што знае дека е болен од рак, нема да му дојде мисла во главата да се гордее пред нив и да вели дека тој е поважен од нив, односно дека тој има поголемо чувство за животот и радоста од тоа што знае дека е болен од рак. Ние знаеме дека кај оној кој е заболен од оваа болест нема никакви други грижи и ништо друго не го интересира, затоа што тој има само една грижа – како да се излечи од ракот. Тој не може да ја споделува радоста на другите болни кои не знаат дека се болни од таа болест. Тоа што докторот ги испишал од болницата не е затоа што се здрави, туку затоа што нема лек против нивната болест, а тие си мислат дека причината заради која ја напуштаат болницата е дека се здрави.

Истото е и во работата заради небесата, кога некој го гледа своето зло од сите страни, кога одозгора му ја откриле вистината дека нема лек за неговата болест, туку само Создателот може да му помогне. Како што рекле мудреците: „Лошиот почеток на човекот расте секој ден, а ако не му помогне Создателот, тој не може да се справи самиот“ – нема никаква можност да се гордее заради тоа што тој ја открил вистината, а другите не, како во горенаведениот пример. Од ова излегува дека ниската состојба која ја чувствува човекот, сведочи за тоа колку човекот оди по патот на вистината. И дури откако ќе ја види вистината, му се појавува можноста за вистинска молитва од длабочината на срцето, затоа што само тогаш може да рече: „Владетелу на светот, ако ти не можеш да ми помогнеш, јас не гледам друг кој би ми помогнал да излезам од себељубието и да се удостојам со сила за давање и верба во Создателот“. Затоа е таков редот – човекот првин да почне со работа со ло Лишма, па потоа да се обиде да се удостои да оди по патот на вистината и да дојде до нивото Лишма. Така е речено и за Јаков, како што објаснува РАШИ, дека се подготвил за давање подароци, за молитва и војна. Треба да се прашаме, според наговестувањето, како може Јаков да му дава подароци на Исав и како може да му дава подароци на својот лош почеток?

Како што е речено погоре, работата започнува со ло Лишма, односно кога ја почнуваме работата за давање, му ветуваме на телото дека од таа работа на него ќе му биде многу добро, дека телото ќе се насладува од работата со Тора и заповедите. И велиме дека неговиот напор воопшто не е ло Лишма. Всушност, секое тело си има своја пристрасност – кај едно пари, кај друго чест, што значи подароци. А потоа оди молитвата – почнуваме да Му се молиме на Создателот да ни ја открие вистината, да ја видиме својата вистинска состојба, колку сме далеку од работата Лишма. После ова започнува војната, односно кога не сакаме да му дадеме на телото ништо во замена за работата во Тора и заповедите, додека не се смилуваат од небесата и не му дадат на човекот подарок, за да има верба и да се удостои да Му служи на Царот, но и за да чувствува дека само заради тоа и треба да живее, за да има можност да рече, како што рекле мудреците: „Подобро еден час каење и добри дела на овој свет, отколку цел живот во идниот свет“ (Изреки на прататковците, 4:17).

Од гореспоментатото излегува дека дејствието што се нарекува тешка работа се нарекува и ло Лишма, а потоа дека е неопходно да се грижиме за лесните работи, односно за намерата Лишма. Знак за тоа е чувството за сопствената нискост, затоа што оној кој ја гледа својата нискост, гледа дека оди по патот кој води кон работата Лишма и затоа тој има можност за вистинска молитва до длабочината на срцето. Кога гледа дека нема никој кој може да му помогне, освен Создателот, како што објаснуваше мојот татко и учител за египетското ослободување – „Јас, а не гласникот“, затоа што сите виделе дека исклучиво Самиот Создател ги спасил од лошиот почеток. Кога се удостоиле со работа во Лишма, тогаш нема зошто да се гордеат, бидејќи гледаат дека тоа е само подарок од Создателот, а не „сила и моќ на моите раце“. И нема друга рака, на среде патот за да му помогне. Ако тој ја чувствува својата ниска состојба, тогаш како со своето служење ќе Му даде на Царот бескрајно насладување? И без помошта од Создателот, човекот не е согласен за тоа, а пониска состојба од тоа нема. Да ни помогне Создателот да Му служиме вистински.

Барух Шалом Алеви Ашлаг син на својот татко и учител, Баал ХаСулам, благословен во сеќавањата

Со Божја помош, шести ден од месецот Елул, година 5715, Лондон

На почитуваните пријатели, да се живи и здрави...

... кои сè уште не ги достигнале делата од рацете на секого, односно секој во детали треба да ги разгледа своите дејствија од аспект на реченото „јас ги гледам небесата Твои, дело на прстите Твои“ (Псалми, 8,4). „Небесата Твои“ – што значи дела, направени во име на небесата, а тие се препознаваат од делата на прстите Твои, односно со тоа што секој се обидува да работи, имајќи за цел да ја подигне Шхина од правот за да се исполни „и секој покажува со својот прст – еве Го Него, Создателот наш“.

Треба да се знае дека ова е работа во десната линија, како што е запишано: „Биди непорочен (т.е. искрен, доверлив) пред Создателот твој“. Тоа значи дека човекот треба да оди со верба, односно да верува дека Создателот е совршен и нема недостаток. Ова може да се почувствува само, како што е речено „Десницата (десната рака) на Создателот е вознесена“, односно во возвишувањето на Создателот, за што треба да си ја замисли (сам во себе) Величината на Создателот и дека со секое свое дело човекот Му служи на Создателот, дека од секоја исполнета заповед Тој добива душевна радост и дека кога се молиме, тогаш Тој го слуша славењето и воспевањето кои човекот Му ги пее на Него. Треба да помислиме дека има и такви луѓе во светот, на кои Создателот не им дал можност да Му служат и да Му причинуваат смиреност на душата, кои Тој ги одделува. Дури и кога тие исполнуваат некоја заповед, не паметат и не веруваат дека Создателот гледа, слуша, ги прифаќа или ги комбинира постапките на пониските. И Тој ги одделува со тоа што не им дава можност да мислат, да прават или да веруваат (а на оној кого Создателот сака да го доближи, му дава добри мисли, за да си спомне во моментот на исполнувањето на заповедта дека ја исполнува во Негово име) или едноставно во моментот на изговарање на благословот „Сè да биде според зборот Негов“ тој тоа го изговара по навика и кога ја исполнува (таа заповед), тоа не го прима во срцето, дека Му зборува на Создателот или воопшто не му е дадена можност да го изврши благословот дури ниту по навика.

Доколку пак, човекот си претставува дека Создателот му дава можност да ја исполни заповедта со цел да Му причини задоволство на својот Создател, дури и само еднаш во месецот и да Му служи на Царот, дури и само еднаш месечно, тоа му е доволно. Абај рекол: „Ако е така, тогаш треба да зборуваш стоејќи“ – положбата „стоејќи“ се нарекува целината и совршенството на нивото, како што е познато, односно човекот треба да зборува стоејќи право, колку што е висок и да биде во радост ако на него му се дава можност да Му служи на Царот, а на другите луѓе не. Тогаш Создателот е совршен, односно треба да каже дека името на Создателот е „Добар, кој прави добрина“, дека името му се открива и му свети на човекот целосно и во совршенство. Но и човекот, кој е совршен, односно има дополнителна предност во Тора и заповедите и во добрите дела, од причина што колку што прави за да Му служи на Создателот, сепак не го заслужува тоа. Човекот треба да знае дека постојат многу луѓе во светот на кои Создателот не им дал да направат ништо во Негово Име, да биде благословено. Но, човекот треба исто така, да оди и во левата линија, што значи критички приод – дали ова е вистина, целосна и совршена ли е неговата верба, дејствијата што ги прави, дали се чисти и свети, без странични отстапки, Името „Добар, кој прави добрина“ дали го прифаќа во неговите органи итн.

Тогаш левата линија е во несогласност со десната линија, затоа што тој гледа дека ако врши вистинска пресметка, сè е обратно. И тогаш се појавува спор меѓу линиите, меѓу левата и десната. Ако не работи во категоријата наречена средна линија, тогаш левата линија ја поништува десната и се добива „мудрост – неговите размислувања се повеќе отколку неговите дејствија“, односно се занимава со проверка и критика повеќе отколку што извршува дејствија. Излегува дека паѓа во Пеколот кој доаѓа од левата линија. Таму е пеколот од пламенот на желбата или снег од кој прекинува со работата и повеќе нема желба за ништо освен за одмор, лежење, сон итн. Тој мора да го надмине тоа и да се моли Создателот да му се сожали од небесата, со што би ја привлекол средната линија, односно да ја спушти левата линија пред десната. Всушност, за да рече дека и покрај критичкиот приод и тоа што разумот го присилува, тој сепак оди над знаењата. Од ова може да се заклучи дека средната линија ја подобрила десната, затоа што пред да ја привлече средната, тој одел во десната и тогаш мислел дека и разумот го обврзува да вложува напори во работата за Создателот. Откако ја привлекол левата линија и ја спуштил кон десната, тогаш е очигледно дека ја избира десната линија, дури и да има поинакво мислење, наметнато од левата.

Затоа не треба да се заборава дека кога има намера да привлече работа од левата линија, а со тоа само да покаже дека има лева линија, сепак човекот ја избира десната. Затоа треба да се дели времето за работа и да не се меша едното со другото. Јас ја опишав обратната (ахораим) страна на трите линии, а кога се удостојуваат, тогаш ги привлекуваат трите линии од предната страна (паним). Ви посакувам да се удостоите со добар запис и добар потпис (во Книгата на судбината).

Барух Шалом Алеви Ашлаг син на својот татко и учител – Баал ХаСулам

Писмото број 10 во изданието од 1998 година се наоѓа под број 11

5-иот ден од Ницавим, 5716

Со почит на моите пријатели, Создателот нека биде со вас...

Во Мусаф (дополнувањата) кон молитвата, прочитана во Рош ХаШана, ние велиме: „Среќен е човекот кој не те заборава Тебе и човекот кој страда за Тебе“. Треба да се знае: ако човекот секогаш мисли на Создателот, тогаш за што уште може да се грижи? Пред молитвата „Шма“ е запишано: „Среќен е човекот кој ќе ги слуша заповедите Твои и Твојата Тора и зборовите Твои ќе ги стави на срцето свое“. Исто така, треба да се знае:

1. Би требало да се рече: „Кој ќе ги чува заповедите Твои“.

2. Што е Тора и што е говор.

3. Каков однос има Тора за да се „стави на срцето“, бидејќи би требало да се рече: „да ја ставиш на мозокот твој“ – да ја прифати со главата, со разумот.

За „Царствата, Напоменувањата, Трубењата во шофар“ (делови од Мусафа на Рош ХаШана) мудреците се изјасниле: „Царства“ – за да завладеат над вас со Мене, „Напоменувања“ – за да се издигнат пред Мене напоменувањата за вас. И со помош на што? Со трубење во „шофар“ (рог). Треба да се разбере смислата „Напоменувања“ – бидејќи нема заборав пред Тронот на Неговото Величие. Ако е така, тогаш зошто да се вели: „За да се издигнат пред Мене напоменувањата за вас“? И освен тоа: ако затрубиме во „шофар“, тогаш Создателот ќе си спомне за нас – како може да се рече такво нешто? Во материјалното, кога човекот спие, тој се буди од звук или глас. Но, како може да се каже такво нешто за Создателот?

Меѓутоа, сите овие фрази и изреки од мудреците всушност нè советуваат како да се доближиме до Него, Благословениот, затоа што целото незадоволство и недостаток кои се во нас, произлегуваат од тоа што не го чувствуваме Неговото Величие. Затоа откако ќе почнеме да се заминаваме со објаснување „каква е оваа работа“, веднаш ќе посакаме да добиеме сè во форма на внатрешна Светлина, а, како што ни е познато, внатрешната Светлина доаѓа токму кога има екран и Одразена Светлина, односно чисти келим. Меѓутоа, Бхина Далет прима во форма на Опкружувачка Светлина, а Опкружувачката Светлина свети од далеку, како што е запишано во книгата „Дрво на Животот“. Тоа значи дека човекот дури и да е далеку од Создателот, односно оној кој нема сличност на својствата со Него, сепак може да прима од Опкружувачката Светлина.

Додека пак, АРИ пишува дека Опкружувачката Светлина е поважна од внатрешната Светлина. Ова се објаснува вака: во какви услови човекот може да прима додека сè уште се наоѓа оддалечен од Создателот? Само ако го зголемува значењето и важноста на Опкружувачката Светлина, од аспект на величието и возвишеноста на Создателот и важноста на Светлината на Тора. Тогаш тој може да прима светење од далеку, но притоа ние мора да веруваме дека целата убавина која ја има во созданието, е во внатрешната суштина на Тора. Меѓутоа, за добивање на вербата мора да се вложат многу напори. Ова е објаснувањето на фразата: „Среќен е човекот кој не Те заборава Тебе“. Но, како да се заслужи тоа? Со помош на тоа што „човекот се грижи за Тебе“, вложува напори во Тебе. За изразот: „во Тебе“ („беха“, бет-каф) постојат две толкувања.

1. „Во Тебе“ – односно во Создателот.

2. Во Создателот кој се наметнува во 22 (каф-бет) букви на Тора.

Исто така, „Среќен е човекот кој ги слуша заповедите Твои“, односно се удостојува со способноста „да слуша“ и ни дава совет како да се удостоиме: преку Твојата Тора и Словото Твое, односно верувајќи дека целата Тора е Словото на Создателот, односно, како што е кажано погоре, „во Тебе“ („беха“) се наметнува во 22 (каф-бет) букви на Тора. Тоа треба да се пренесе и да се стави на срцето бидејќи ви е познато она што го рекол мојот татко и учител – дека разумот само му служи на човекот, а најважното во човекот е срцето.

Во ова е смислата на „Царувањето“, односно на реченото: „Устоличете ме Мене над вас“, односно на дејствието кое врз нас ќе остави впечаток, а ние врз себе ќе ја земеме тежината од Царството на Небесата. Меѓутоа, гледаме дека веднаш после примањето забораваме на примање. Затоа ни се дава совет: „За да се издигнат пред Мене напоменувањата за вас“, односно пред Создателот. Тоа значи дека целата меморија што ја имаме треба да дејствува само за да Го паметиме Создателот. Исто така и од напоменувањата, како и од царувањата, треба да добиеме впечаток. Со помош на што? Со трубењето во шофар.

Секако ви е познато дека АРИ го дешифрирал зборот „шофар“ како „шуфра де-има“ (арамејски – убавина на мајката), „шуфра де-Бина“ (убавина на Бина). „Шуфра“ значи убавина, а убавината, како што објаснува мојот татко и учител – е карактеристика на Хохма, која продолжува од Бина и се враќа да биде Хохма. Бидејќи човекот верува дека целата убавина и важност се присутни само во вид на Хохма, во која се наоѓаат сите наслади, а недостигаат само поправањата, тогаш човекот сака да си спомнува за доброто, бидејќи во природата на човекот е да го заборава само лошото. Затоа ние треба да веруваме дека сè што постои е подготвено заради нас и тогаш ќе се удостоиме со својствата на меморијата и нема да заборавиме на Создателот ни за миг, со што ќе заслужиме добар запис и потпис (во Книгата на Животот)...

Барух Шалом Алеви Ашлаг син на својот татко и учител – Баал ХаСулам

* Писмото број 11 во изданието од 1998 година се наоѓа под број 14

На учениците

...Вчера, пред тргнувањето во Израел, разговарав со учениците на раби Деслера и им го кажав она што го има речено Рамбам: „Човекот во душата знае дали е целосен праведник“. Јас реков дека враќањето значи дека човекот треба да се врати кај својот Извор. Со други зборови, бидејќи основниот дел од созданието под име „човек“ е желбата да прима, а Создателот е Оној кој дава, па затоа кога човекот се враќа кај својот Извор, тоа се нарекува „враќање“.

Што претставува враќањето? Како што рекол Рамбам: „Додека не засведочи за него Оној кој ги знае тајните дека повеќе нема да се врати кај својата глупавост“. Тоа сведочење во човекот се открива дури откако тој ќе направи враќање – тогаш ја достигнува Вишата убавина. Со други зборови, Создателот го преполнува со Својата Шхина (Божественото присуство). Ако човекот се враќа, односно се удостојува со соединување, тогаш за него е речено: „човекот знае во душата“. Со други зборови, оној кој сака да знае, ако веќе направил враќање, прави и анализа: дали ги достигнал убавините на Создателот, а тоа е знак дека се вратил, односно дека веќе се наоѓа во давање (погледни Предговор на ТЕС). За ова е речено: „Барај го светот и стреми се кон него“ (Псалми 34:15). Целата несогласност доаѓа само од желбата за примање, а барањето на светот е можно само ако се наоѓа во желбата за давање. И за ова е речено: „Ја посеа Исак таа земја и доби стократно“ (Тора, Берешит, 26:12), односно сто проценти. Тоа е својство на Исак, кој го добил од Авраам, како што е речено: „Авраам на Исак му даде сè што имаше“ (Тора, Берешит, 25:5).

Раши наведува вакво толкување во Мидраш: раби Јехуда вели дека тоа е надминување, а раби Нехемија вели дека тоа е благослов и дека и двете претставуваат едно. Раби Јехуда зборува од аспект на работата: тој му ја покажал можноста за работа токму по пат на надминување, а раби Нехемија зборува од гледна точка на наградата: токму благодарение на надминувањето се удостојуваат со благослов и тој благослов е стопроцентен. Со помош на тоа што се удостојуваат со враќање од љубов, целата работа се благословува сто проценти, дури и периодот на нарушување. Со сето ова се удостојуваат само благодарение на надминувањето кое значи добивање сила; секоја сила со која што се здобил човекот се соединува кон заедничката. Со други зборови, дури и кога човекот прави во некој момент надминување, кај него доаѓа надворешна мисла и тој вели: „Зарем јас веќе не сум доволно искусен, па одеднаш да ја изгубам желбата за работа? И што ќе добијам ако сега направам мало надминување?“. Тогаш на ова тој треба да си одговори дека паричка по паричка влегуваат на заедничката сметка, односно на заедничката сметка меѓу коренот на неговата душа и целата заедница.

Можеби токму во ова да се крие смислата на исказот: „Портите на солзите не се заклучени“. „Порти“ доаѓа од зборот „бури“ (слични корени), што значи надминување. „Солзи“ – од зборот „замислува“, односно се случува мешање на другите желби и само во густината на овие желби на краток момент се појавува желбата за надминување заради љубов и трепет пред небесата. „Не се заклучени“ значи дека тој момент се соединува со заедничката „сметка“, а кога таа завршува, тогаш човекот почнува да ја чувствува духовната наметка. Во ова се состои важноста на солзите: дури кога човекот ќе се најде на самото дно од својата состојба, односно кога е исполнет со ниски желби – во секој случај се појавува силата за надминување, која од точката на неговото срце копнее за желбата кон Создателот. Оваа сила е многу важна дури и кога човекот се наоѓа во прогон и точката од неговото срце е под туѓа власт. Оваа индивидуална состојба се нарекува „Шхина во прогон“. Кога на краток момент човекот прави надминување и Го осветува Создателот, иако како последица од многуте обиди тој веќе е уверен дека потоа може да стане каков што бил – во секој случај, тоа е многу важно бидејќи човекот може јавно да ја каже вистината.

Ова е слично на човек кој стои меѓу престапници кои се срамат и ја навредуваат работата за Создателот, а меѓу кои има слаткоречиви и тие велат дека работата за Создателот воопшто нема смисла. Сепак таму има некој: нека и не биде многу способен да ја објаснува суштината на работата, но може да го крене гласот, односно со еден збор, тој протестира изјавувајќи дека нивните зборови се лаги. Меѓутоа, добро е што не се согласува со нив иако гласот на разумот и силите кај него со помали во споредба со пакосниците. Тоа се нарекува Порти на солзите и за ова се вели: паричка по паричка влегуваат на заедничката сметка.

* Писмото број 14 во изданието од 1998 г. се наоѓа под број 16

21 декември 1955

Насочениот лист нека заздрави и нека кажат дека сум пратен од нивниот Создател, летајќи меѓу летачи, Големиот Тамариск, на кого Севишниот му помага, нашиот славен учител, Рав... Го примив твоето писмо, и Создателот нека осветли дека нашиот пат е вистинскиот пат и ќе го напрегнеме своето сеќавање за денот на споменот. Потоа ќе ни биде дадена светлината на сеќавањето, што е добро за прочистување на материјалниот воздух, и ќе го дишеме воздухот на Светоста, што е вистинскиот и вечен живот.

Би сакал да додадам на тоа што ти го напиша, „Сигурен сум дека ако го сретнев најголемиот агностик, итн.“ Знаеме дека постои обичај, применуван во сиот свет, дека не е добро за мошне вешт професионалец да биде меѓу слабо обучени работници и да учи од нивните постапки. На пример, кога чевлар е меѓу невешти чевлари, тие му даваат до знаење дека не вреди да се мачи да направи добар чевел, туку да се направи како што ќе дојде, и дека не вреди да се мачи да направи добар и убав чевел. Или кројач, ако е вешт, кога е меѓу невешти кројачи, му даваат до знаење дека не вреди да се мачи да ја направи облеката убава, уредна, и по мерка на сопственикот. Затоа треба да пази да не биде во допир со нив. Но кога градител е меѓу кројачи, тој не може да учи од нивните лоши постапки бидејќи нема врска меѓу нив. Меѓутоа, со истата професија, секој треба да се чува и да биде во допир само со луѓе со чисто срце.

Според наведеното, со секој човек што го сметаш за слуга на Создателот, треба да бидеш претпазлив и да видиш дали е вешт професионален, што значи дека сака неговата работа да биде чиста и наменета за Негово име. Во најмала рака, тој треба да знае дека не е добар работник и да си побара совет во душата со кој ќе може да стане вешт работник, а не обичен работник кој само ја сака наградата. Но добар, вешт работник е оној што не размислува за наградата, туку ужива во својата работа. Ако, на пример, вешт кројач знае дека облеката му е по мерка на сопственикот на секоја точка, тоа му дава духовно задоволство, поголемо од парите што ќе ги добие. Така, со луѓето што не се од твојата професија, не е важно ако си меѓу нив, бидејќи ти се занимаваш со градење а тие со штавење кожа. Но со луѓето што се занимаваат со Тора, но не се внимателни облеката да му пасува на сопственикот, тие имаат ум што е против Тора, спротивно од нејзиното гледиште. А тука секогаш мораш да бидеш претпазлив... и да се чуваш на добро растојание од тие луѓе, како што може да дофрли стрела од лак. А тоа не е случај со обичните луѓе.

- Затоа, бидејќи немаш контакт со луѓето на Мизрахи, не ти треба толкава претпазливост.

- Но од луѓето од Агудат Израел, треба да се држиш понастрана.

- А со Хасидим, биди на уште поголем штрек.

- А со луѓето што биле блиски со татко ми (Баал ХаСулам) мораш да бидеш многу претпазлив.

А ова е причината; Во светот на Некудим, Мелех ха Даат, нивото на Кетер, кој е првиот Мелех (крал), паднал подолу од сите Мелахим (кралеви) при кршењето. Тоа е затоа што додека погрубото е и повисоко кога има Масах, најлошо е кога го губи Масах. Од таа причина, паднал подолу од сите Мелахим. А овие зборови можеме да ги протолкуваме. Кога одат по патот на Создателот, тие имаат двојна волја за примање: за телесност и за духовност. Затоа, тие што му биле блиски на Баал ХаСулам, додека биле наклонети, имале Масах и Авиут (грубост). Но сега кога не се предаваат и немаат интерес да имаат Масах, целата нивна работа е да станат „убави евреи“ или „Реби“ (големи рабини). Така, тоа е Авиут без Масах, и тие природно го зрачат тоа што го даваат. А што се однесува до мене, јас немам доверба во нив, и нема кој да ги задржи. Краток сум затоа што не сакам да ги имам во мислите, затоа што го знаеш правилото: „Човек е таму кај што мисли.“ За да ја сфатиш работата поубаво, ќе ти дадам краток пример: Познато е дека меѓу секои два степени има медиум направен од двата заедно.

- Меѓу неживото и растителното, постои медиум наречен „корали.“

- Меѓу растителното и животинското, постои полскиот камен, кој е животно кој е врзан за земјата со папокот и се храни од неа.

-А меѓу животинското и говорното, постои мајмунот.

Оттука, се поставува прашањето: Кој е медиумот помеѓу вистината и лагата? Која е точката која е сочинета од двете категории заедно?

Пред да разјаснам, ќе додадам уште едно правило: Познато е дека е невозможно да се види мал предмет и дека е полесно да се види голем предмет. Затоа, кога човек ќе изрече нови лаги, не може да ја види вистината – дека чекори по лажен пат. Место тоа, вели дека оди по патот на вистината. Но нема поголема лага од тоа. А причината е тоа што тој нема доволно лаги за да ја види својата вистинска состојба. Но кога човек има собрано многу лаги, лагите растат во него до таа мера што може да ги види ако сака. Така, сега кога ги гледа лагите – дека чекори по лажен пат – ја гледа својата вистинска состојба. Со други зборови, ја гледа вистината во својата душа и како да се сврти по вистинскиот пат. Следува дека оваа точка, која е точка на вистината – дека следи лажен пат – е средината меѓу вистината и лагата. Тоа е мостот кој ја поврзува вистината и лагата. Таа точка е и крајот на лагата, и оттука почнува патот на вистината. Така, можеме да видиме дека за да бидеме наградени со Лишма (за Нејзино Име), мораме прво да се подготвиме за најголемото Ло Лишма (не за Нејзино Име), и тогаш можеме да достигнеме Лишма. И слично, Ло Лишма се вика „лага“ а Лишма се вика „вистина.“

Кога лагата е мала а Мицвот и добрите дела ги има малку на број, тој има мала Ло Лишма, и тогаш не може да ја види вистината. Затоа, во таа состојба, тој вели дека чекори на добриот и вистински пат, што значи дека работи на Лишма. Но кога цел ден се бави со Тора а цела ноќ со Ло Лишма, тогаш може да ја види вистината, бидејќи со насобирањето на лагите, неговата лага расте и тој гледа дека навистина оди по лажен пат. И тогаш почнува да ги поправа своите постапки. Со други зборови, чувствува дека сè што прави е навистина само Ло Лишма. Оттука, тој преминува на патот на вистината, на Лишма. Само тука, на таа точка, почнува темата на „од Ло Лишма се доаѓа до Лишма.“ Но пред тоа, тој тврди дека работи Лишма, па како може да ја промени својата состојба и начини? Затоа, ако човек е немарен во работата, не може да ја види вистината, дека е потонат во лаги. Но со зголемување на Тора за да му даде задоволство на својот Створител, тогаш може да ја види вистината: дека чекори по лажен пат, наречен Ло Лишма. А ова е средната точка меѓу вистината и лагата. Затоа, мораме да бидеме јаки и сигурни на нашиот пат, за секој ден да ни биде како нов, бидејќи постојано треба да ги обновуваме нашите темели, и тогаш ќе маршираме напред.

Твојот пријател, Барух Шалом ХаЛеви Ашлаг

Со Божја помош, на петтиот ден од месецот Шват во годината 5716

На светот и на најдобриот пријател на моето срце…

Како одговор на твоето писмо од 14-ти од месецот Тевет, за кое до сега немав слободно време да ти одговорам... Еве го првото прашање: зошто Јаков, таткото наш, ги благословил синовите преку ангел? Како што се објаснува во записите на АР"И, НаРа"Н де цадиким се внатрешен дел од трите света Брија, Јецира и Асија. Одделувањето и потеклото на душите (душа – нешама) доаѓа од светот Брија, нивото Руах доаѓа од светот Јецира, Нефеш од светот Асија, а сите влијанија, тековите на изобилието од светот Ацилут, наречен „Тој и Светлината Негова и дејствијата Негови се едно во Него“. Во светот Ацилут десетте сфирот на Името се делат на три нивоа:

1) Кетер,

2) Хохма и Бина,

3) З"А и Малхут.

Тие се дефинираат како корен – Кетер, мохин (мудрост, Светлината Хохма) – Хохма и Бина и оние кои примаат мохин - З"А и Малхут, наречени маж и жена, Израел и Леа, Јаков и Рахел. И Зо"Н (Зэир Анпин и Нуква) примаат мохин за душите на праведниците, кои претставуваат внатрешен дел од световите БЕ"А, како што е споменато погоре.

Дејствијата пак, и предавањето на Вишото изобилие се остваруваат преку ангелот МАТА"Т. Прочитај во книгата Зохар (поглавје „И излезе“ (Ве Јице) страна 36 и во Сулам параграф 71), дека ангелот МАТА"Т се нарекува владетел на светот, чие што име е како името на неговиот Господар. Тој еднаш се вика АВА"ЈА, а друг пат ШАДА"Ј бидејќи извршува две дејствија: 1) Прима Хохма и излива во БЈ"А, а тогаш се нарекува ШАДА"Ј, во кој е скриено она што му вели на својот свет „Доволно е (хебр. дај) и не се шири повеќе!“ и ова е за Светлината Хохма, бидејќи имало скратување за да не примат Хохма во садовите на желбата за примање. Затоа Создателот ја вратил левата нога на буквата Тав спротивно нагоре и затоа ногата на буквата Тав е подебела, затоа што ја вратил левата нога нагоре – за да не свети на клипата (прочитај во предговорот на книгата Зохар, страна 26, Сулам – параграф 23). Второто својство на ангелот МАТА"Т кога тој има Хасадим, исто така го излива на пониските и тогаш неговото име е како името на наговиот Господар (Вишиот) и тогаш „МАТА"Т е совршен и се нарекува со името на неговиот Господар АВА"ЈА“.

Јаков, кога ги благословувал синовите, требало да го привлече благословот во согласност со редот на нивоата, сè додека не дојде Светлината кон пониските. Затоа ја привлекол Светлината до ангелот МАТА"Т, а од него Светлината се излеала кон синовите. Од таа причина Јаков ги благословил преку ангелот МАТА"Т, дека тој дава и ја спроведува Светлината од светот Ацилут кон НаРа"Н де цадиким (душите на праведниците) и кон трите света БЈ"А. Затоа тој рекол: „Ангелот кој ме избави од да ги благослови “ (Битие 48;16) итн. Одовде разбери го твоето второ прашање, што се однесува на „името Мое во него“ (Излез 23;22), дека РАМБА"Н пишувал „името Мое е помешано во него“, бидејќи како можеме да ја достигнеме Неговата суштина, да биде Благословен, освен од откривањето. Ти праша, ако е така, тогаш што значи „неговото име, како името на неговиот Господар“?

Работата е што „заедничкото име“ значи дека секое име, како што е познато, укажува на достигнувањето, бидејќи „на она што не го знаеме, не можеме да му дадеме име“. Секое достигнување, какво што има само во духовното, има место токму кога има поврзаност меѓу она што се достигнува и оној кој достигнува, што се нарекува „соединување на она што се достигнува и оној кој достигнува“ и тогаш може да се рече дека има откривање на имињата и формите и посебно ограничување на Светлината. Друга работа кај оној кој достигнува без она што се достигнува е дека нема што да се зборува ни за некаква форма и граница и на него не му се дава никакво достигнување, а тоа се дефинира како апсолутно недостижно со мисла, како суштина која не е наметната во материја (прочитај во Вовед на Зохар, страна 50, параграф 12). Ова значи дека „неговото име“, односно она што го достигнуваме преку ангелот МАТА"Т, тоа е „како името на неговиот Господар“, што всушност е достигнувањето. Значи МАТА"Т го излива нивото Зо"Н кои примаат мохин (Светлина од големата состојба) од светот Ацилут, во кој има две нивоа – Хохма и Бина, кои се откриваат на пониските во форма на Хохма и Хасадим. Кога МАТА"Т испушта Хохма, тогаш Името на неговиот Господар се нарекува со ШАДА"Ј, а кога испушта и Хасадим, тогаш Името на неговиот Господар е АВА"ЈА, како што е речено погоре. Тогаш се нарекува Ангел МАТА"Т „старешина на домот Негов, кој управува со сè што има тој“, односно ангелот МАТА"Т – владетелот на светот, тој управува со светот, всушност преку него се привлекува Светлина во световите БЈ"А, кои вклучуваат НаРа"Н де цадиким. Такво е толкувањето на „Името Мое е вклучено во него“, односно тоа што МАТА"Т го испушта, неговите имиња ја означуваат формата на Светлината која се состои од две форми – Хохма и Хасадим, како што е речено погоре и овие имиња дејствуваат во МАТА"Т согласно степенот на името на неговиот Господар кое тој го проследува.

По повод третото твое прашање – зошто светата Тора го претпочита Ефраим пред Менаше. Ова може да се објасни со правилото кое го имаме во работата за Создателот: Целта секогаш треба да ни биде пред очите, да знаеме за што е предодреден животот, до која крајна точка треба да дојде човекот за да може да каже дека достигнал спокојство и благосостојба бидејќи само кога крајната цел ни е позната човекот може да се подготвува со сите средства и да дејствува со сите сили кои му се дадени. Инаку тој нема да може да смета на своите сили и средствата за заштита затоа што тие вистински му се потребни за да му бидат заштита на патеките полни со опасности, кога тој не го знае вистинскиот непријател кој го демне и целата негова сила, а кого што треба да го победи. Затоа, кога започнува да се зборува за редот на работата и за да има успех во неа, Целта секогаш треба да му биде на прво место.

Познато е, исто така, дека кога луѓето започнуваат да одат по патиштата на работата, почнуваат од полесно кон потешко, така што пред сè го научуваат и го исполнуваат она што е најлесно да се разбере и исполни, потоа она што е малку посложено и така натаму, додека не се навикнат и обучат на начинот на војување со непромислен почеток и тогаш се оспособуваат за најтешките напади. Од гореспоменатото може да заклучиме дека имаме две патеки, а на едната треба да и даваме предност пред другата. Мислењето на Јосеф било дека во основа треба да се зборува за редот на работата, односно од поедноставното кон посложеното, а мислењето на Јаков дека пред сè треба да се зборува за Целта.

Ракописи – дополнувања на оваа порака:

1.  И по повод третото твое прашање – зошто светата Тора го претпочита Ефраим пред Менаше. Познато е дека прашањето за претпочитањето на едно во однос на друго се наоѓа во зависност од важноста на преметот. И во работата за Создателот треба да се знае што значи важноста, односно основната тежина треба да и се даде на главната точка на Целта.

…Запишано е во книгата Зохар (поглавје „И живееше“ („Ве Јхи“) 4; 14, „Сулам“, п. 41), дека има двајца големи и важни владетели (хебр. „Сар“): едниот е од страната на Ефраим, чие што својство е да ги држи Израел во прогон, за да се размножуваат таму, а вториот владетел е од страната на Менаше и затоа неговото својство е да ги остави во заборав во прогон. Таму се објаснува дека има два вида ограничувања (хебр. Дин): едниот вид е ограничувања од страната на милосрдието (хебр. Рахамим), наречени Малхут, што се во Бина, а вториот – ограничувања од страна на Малхут, што се во Малхут, наречени ограничувања од страна на Малхут. Таму се објаснува дека секој владетел е составен од две својства.

...Таму се објаснува дека владетелот на Менаше се состои од својството на милосрдието и ограничувањето во милосрдието, а владетелот на Ефраим од милосрдието и ограничувањето во ограничувањата, наречено Малхут. Може да се заклучи дека (бидејќи) Јаков ги благословил, категоријата на ограничувањата, на судот омекнува и со помош на тоа ќе се случи ослободувањето. Бидејќи редот на работата на почеток е во категоријата на милосрдието, а потоа во категоријата на судот, познато е дека постојат четири нивоа:

1.  Примање заради примање;
2.  Давање заради примање;  
3.  Давање заради давање;
4.  Примање заради давање.

Првите две нивоа не се соодветни за патот на Тора; Тора лишма (во име на Тора, заради Создателот) почнува од нивото давање заради давање, што се нарекува својство на милосрдието, а второто ниво на Тора лишма се нарекува примање заради давање, што се нарекува својство на судот, ограничувањето. Затоа Јосиф сакал (Јаков) да благослови со согласност со редот на работата, односно на почеток својството на милосрдието, наречено Менаше, а потоа својството на Ефраим, наречено својство на судот. Но, Јаков ги благословил според нивото на важност, односно совршеното поправање е поправањето според својството на судот, наречено „темнината ќе засвети како светлина“. Мислењето на Јаков било дека дури и да започнеме да работиме во категоријата на милосрдието, сепак целта треба да ни биде јасна: крајната цел е да дојдеме до Конечното Поправање. Потоа може да се започне со работи според редот, односно во категоријата на милосрдието.

2. Ангел – Шхина се нарекува ангел, што е скриено во зборовите: „...Еве Јас ти праќам ангел пред тебе...“ . Шхина се нарекува ангел затоа што дејствува преку МАТА"Т. И тоа за време на прогонот. За време на ослободувањето тој е соединет со Царот, наречен З"А (Ве Јхи стр.18, п.53, 24).

3. Прочитај во поглавјето „Ве Јице“ (стр. 36 п. 71 во „Сулам“), каде што се објаснува напишаното во „Поправањата“ (Тикуним) („Поправање“ 70 стр.119) „таму и назад“, „таму“ – Нуриел, „и назад“ - МАТА"Т. Во Сулам е објаснето дека категоријата „таму“ означува Хохма, а „и назад“ категорија Хасадим. Значи, кога кај него веќе има Хохма, тој оди за да добие Хасадим. Излегува дека тој има совршенство – Хохма и Хасадим заедно. Затоа се нарекува МАТА"Т – владетел на светот, бидејќи тој го има совршенството наменето за пониските во трите света БЈ"А, каде што се наоѓаат НаРа"Н де цадиким, наречени внатрешен дел на БЈ"А.

Затоа (се вели) „старешина на домот Негов, кој управува со сè што има тој“ бидејќи во него има Хохма и Хасадим. Во неговото владеење со светот името негово е ШАДА"Ј и во него е скриено првото својство на категоријата „и назад“, односно од сфирата Хохма, која е лева линија, а во тоа е тајната на името ШАДА"Ј. Потоа се издигнува нагоре, а тоа е второто својство на категоријата „и назад“, односно се враќа кон името АВА"ЈА, чија што суштина е Хасадим и се нарекува со името на Господарот негов - АВА"ЈА.

Вашиот пријател, Барух Шалом Леви Ашлаг, син на својот татко и учител Баал ХаСулам.

* Писмото број 17 во изданието од 1998 година се наоѓа под број 41

Вечер на празникот Шавуот 5717 (1957 г.) од Манчестер

Го примив твоето писмо и уживав од тоа што си напишал во однос на толкувањето дадено во „Предговорот на (коментарот) на Сулам“ и јас само ќе го дополнам напишаното од тебе.

Ќе го претставам ова за што зборуваме во вид на прашање. Во трудовите на Ари се укажува на тоа дека постои реалност на световите. Таму дејствуваат зивуг де-акаа и екраните и распространувањето (на Светлината) и заминувањето (на Светлината) и Внатрешна Светлина и Опкружувачка Светлина. Но, дали тоа дејствува во однос на самите нив, односно слично како што е кај луѓето од нашиот свет или тие се само неживо ниво, односно без чувства, слично на светот во кој се наоѓаме? Како на пример земјата која носи плодови и добива сили од дождот, ветрот и сонцето. И ако нешто од овие сили недостига, кое што таа треба да го прими, тогаш не дава плодови, односно не дава и ништо не произведува, а луѓето од неа не можат да добијат наслада и може да дојдат – не дај Боже, до смрт од глад ако земјата не даде жетва.

Но, токму затоа што човекот ора, сее и жнее и врзува снопови и таа кон луѓето се однесува на ист начин – ако човекот ѝ служи на земјата, тогаш и земјата му служи на човекот. Заедно со ова знаеме дека земјата нема способност да чувствува и нема слобода на избор, таа само ги исполнува условите кои ѝ се дадени од природата, кои Создателот ги втиснал во неа и така таа ги извршува своите функции на најдобар начин. Тоа кај нас се нарекува неживо ниво, односно таа нема самостојно движење и желба, бидејќи самата таа нема желби. Така и сонцето и сите небесни тела – сите дејствуваат во согласност со природата. Самите тие немаат избор за да може да кажат дека се надеваат на поттик или на казна. Сите нивни дејствија се самата природа, затоа што Создателот посакал тие да дејствуваат така, како што дејствуваат.

На сличен начин треба да се разбере и во однос на Вишите Светови, бидејќи сè било создадено само за да му служи на човекот и како што тој добива помош од нашиот свет, во кој се наоѓаме, исто така добива помош и од Вишите Светови за да ја достигне својата цел заради која што и бил создаден, а тоа е да се удостои со соединување со Создателот и да ја добие кулата полна со добрина која Создателот ја подготвил за него. Кога човекот се удостојува со тоа, се вели дека дошол до совршенството на замислата за создавањето, во тајната „посакал Создателот да живее во пониските“ и „Шхина во пониските е Виша потреба“, затоа што таква е желбата на Создателот и човекот мора да се обидува во нашиот свет да ја исполни желбата на Создателот и да ја прими целата добрина и насладување бидејќи таква е желбата на Создателот.

Во согласност со познатиот закон кој гласи дека суштината на Создателот воопшто не може да се достигне, може да заклучиме дека сè што гледаат душите кои се издигнуваат по нивоата од свет кон свет, гледаат само во Светлината која се шири, односно во степенот колку што сака Создателот за да Го достигнат во мера на Вишата Светлина која ја откриваат. Тоа значи дека Вишата Светлина се шири кон пониските, односно пониските ја достигнуваат според тоа колку што Тој сака да го достигнат Неговото величие. Нивоата на достигнување од време на време се менуваат бидејќи тоа зависи од подготвеноста на пониските - колку што е поголема или помала, толку се открива и Светлината. Секој степен на достигнување си има свој сопствен назив бидејќи сфирот се нарекуваат покривања. Согласно работата на човекот, паѓаат покривањата и сфирата почнува да свети, бидејќи додека не бил создаден светот, немало никакво скратување. Меѓутоа, за да добијат можност пониските да примаат, било потребно тоа сокривање. Во степенот на извршената работа заради Создателот се губи сокривањето и свети Светлината. Исто како што во нашиот свет земјата не дава плодови додека не се обработи, така нема никакво откривање на Светлината без подготовка од страна на пониските.

Ако посакаш да прашаш што е суштината на сфирот и на нивоата како такви, ќе ти кажам дека ние велиме дека тоа не е дадено да се достигне бидејќи сè што достигнуваме е само желба на Создателот да ги наслади Своите созданија. Затоа човекот го достигнува само она што се наоѓа во границите на неговото достигнување, односно она воодушевување од Вишата Светлина кое се открива на созданијата со помош на сфирата, но не и самата сфира, а бројот на сфирот е во согласност со достигнувањата на пониските, што зависи од нивната подготовка и кај секого е посебна, соодветна на степенот на неговите напори. Освен тоа, сè друго е еднакво, бидејќи нема никакви промени во духовното. Затоа во однос на сфирот како такви, ние велиме дека тие е невозможно да се достигнат. Додека пак, називите кои се дадени на секоја сфира, се такви затоа што сите тие кои со помош на својата работа ја достигнале Светлината на Создателот, сакале сите оние кои се зад нив исто така да добијат насладување од она што им е откриено на нив, па затоа им дале називи на сите достигнувања, за да можат да ги разберат нивните намери и достигнувања кои тие ги достигнале и со самото тоа да имаат еден заеднички јазик.

Како при учењето на отворениот дел, кога оној кој внесува ново во Тора, може тоа да го предаде на поколенијата кои доаѓаат по него, така и во Вишите Светови, може да се добие новото кое веќе било откриено од претходниците за да можат да се движат по линијата на успехот, да не застануваат на средината на патот затоа што ќе помислат дека состојбата во која се наоѓаат веќе е состојба на совршенството. Токму затоа сите овие називи и парцуфим, како такви ние воопшто не ги достигнуваме бидејќи сето тоа е духовност и Божественост, како што е речено: „Јас својата (појава) АВАЈА не ја менувам“ и сето тоа е само во однос на човекот кој достигнува. Ова е слично на тоа кога десет луѓе стојат и во далечината гледаат авион кој лета, а неговата големина на човекот му се чини мала, како точка. Но, некои од луѓето имаат двоглед кој го зголемува авионот неколку пати, а кога секој има свој двоглед, кај некого двогледот зголемува повеќе, а кај друг помалку. Тогаш излегува дека некој го гледа авионот со големина од четири метри, друг вели дека има три метри, трет дека е два метри итн. И безусловно, сите ја кажуваат вистината за тоа што гледаат и дека истовремено постои разлика меѓу едното и другото. Меѓутоа овие разлики не придонесуваат за никаква промена во самиот авион и сите промени се исклучиво кај оние кои достигнуваат. Така е и во духовното – сите промени се само во согласност со степенот на подготовка на пониските.

Од ова може да се разбере реченото дека „душата е дел од Создателот одозгора“. Ова значи: тоа што го достигнува душата е Создателот, но таа може да достигне само еден дел. Затоа, без оглед на тоа што таа Го достигнува Создателот, тоа секогаш зависи од подготвеноста на пониските и затоа таа достигнува само еден дел. Но, делот кој таа го достигнува кај Создателот не предизвикува никакви промени, како во примерот со авионот. Затоа се вели дека пониските можат да ја достигнат само Светлината која се шири и која е дел во однос на кој Создателот посакува да ја достигнат. И затоа нема поделби меѓу Светлината која се шири и суштината на Создателот, туку само во тоа што човекот го достигнува делот кој Создателот сака тој да го достигне, како во примерот наведен погоре. Со ова се разјаснуваат прашањата кои ти ги постави.

Барух Шалом Леви, син на својот татко и учител Баал ХаСулам.

* Писмото број19 во изданието од 1998 г. се наоѓа под број 37

Со почит на мојот пријател…

Го добив твоето писмо во кое пишуваш дека имаш темни и светли периоди. Знај, пријателу, дека такви се патиштата на Тора, како што е речено: „Во страдања ќе живееш“. Постојат три вида живот:

1. Живот на грешниците кои се нарекуваат мртви;

2. Живот на оние кои одат по патиштата на Создателот, кој се нарекува „ живеење во страдања“;

3. Живот на праведниците, односно на оние кои веќе се удостоиле со Тора и тие го вкусуваат вистинскиот живот, како што рекле мудреците „оној кој ја учи Тора за Лишма – целиот свет за него добива смисол“.

Затоа, штом пишуваш дека твојот живот поминува низ страдања, тоа е знак дека одиш по патиштата на Тора, односно имаш црно и бело бидејќи и Тора така е напишана – со црно по белото. Ти треба да се обидуваш да имаш црн пламен на бела позадина, односно сè што ќе почувствуваш да биде како сјаен пламен.

По повод на твоето барање да ти пишам за редот на работата, знај дека откако ќе ја започнеш својата работа, веднаш ќе се сетиш на сè што си слушнал од мене и од мојот татко и учител. Ќе заборавиш на својата корист и за време на работата ќе ти се отвори Тора – она што ти е неопходно. Сепак, јас ќе ти напишам нешто и за ова. Откако човек ги отвора очите, тој веќе е навикнат да земе книга или да каже благослов, да рече „Ти благодарам на Тебе“. На човекот му е потребна подготовка пред секоја работа, односно не да оди по патот на навиките, туку кога ќе рече „Ти благодарам на Тебе“ треба да помисли кој е Тој, што му прави така да зборува – добиеното воспитување или во тоа има некоја смисла, па затоа така треба да рече. Смислата на „Благодарам“ се однесува на прашањето каде што има несогласност, како што рекле мудреците: „раби Јошуа Летаин благодари“ (Ктубот 16). Само кога има црно може да се зборува за бело. Тогаш ти треба да ја видиш вистинската причина – кој обврзува на тоа. И за тебе ќе биде подобро ако точно знаеш што те обврзува, односно причината за работата во сомнежи, бидејќи ти си слушал од мојот татко и учител дека треба да одиме по патиштата на вербата и да веруваме дека Создателот ќе ја слушне молитвата и Кадуш Барух ја сака молитвата на праведниците, односно на оние кои се стремат да станат праведници, а не можат заради злото кое е присутно во нив и Го молат Создателот да им испрати помош одозгора.

Како што рекле мудреците: „ако Создателот не помогне, човекот не може да се справи сам“ и „на оној кој доаѓа да се прочисти му помагаат“ и како што е запишано во книгата Зохар: „Со што (помагаат)? Со Светата душа“. Затоа Создателот сака ние да ја примиме Тора. Затоа во себе треба да почувстуваме потреба од Тора. Затоа што одозгора не даваат ништо повеќе, туку само она што е неопходно. Затоа што само кон насушното човекот има вистински стремеж (бидејќи нема кли без желба). Додека пак, во однос на непотребните работи, човекот не чувствува потреба за нив, туку за Создателот.

Но, најважно е човекот да почувствува потреба од Создателот, односно од Оној кој ја дава Тора. Затоа, кога човекот ќе ја почувствува својата ниска состојба, тоа станува причина тој да почувствува потреба од Создателот. А оној, кој мисли дека самиот може да направи нешто, дека самиот на себе може да си помогне, дека нема потреба од Создателот, тој се наоѓа во оддалечена состојба. И најважно во однос на соединувањето со Создателот, со што треба да се удостоиме, бидејќи тоа е целта на поправањето од наша страна, е кога човекот започнува да верува во Создателот, затоа што тоа е основното. Тоа е основен знак дали човекот оди по вистинскиот пат. Кога ќе ја види својата вистинска состојба, тогаш треба да каже „Благодарам“, без оглед на тоа што од страна му се чини дека не вреди да се каже тоа. Ова е доволно за оној кој разбира. И 4-те часа, за кои зборувавме, треба да ги одржиш, организирајќи ја својата работа вака:

А. Прогон на  Шхина, што значи „Шхина во прав“, кога секој ќе го види управувањето во сокривањата, а нема да види дека дејствијата на Создателот се добри. Токму Создателот го прави сокривањето, придавајќи им на Тора и Заповедите вкус на прав, за да му даде можност за избор на човекот, затоа што само онаму каде што има избор, има и верба. Но, на местото на знаењата, каде што управувањето е отворено, нема избор во вербата. Излегува дека тоа зависи од човекот, затоа што додека да се удостои со верба, целосна верба, за него светата Шхина мора да биде во состојба на прав. И за ова треба да се жали, за што е речено: „Се удостои – се надмина себеси...“ итн.

Б. Вистина ли е тоа затоа што целта на човекот е заради Создателот, односно ако не е тоа целта, тогаш нема да сака да живее во светот само за себе. Треба да ја види вистинската состојба без компромиси, да ја здогледа само вистината. Ако сака комбинации за телото, дека вреди да живее за себе, за свое насладување, тогаш тоа е место за молитва кон Создателот. Тогаш ќе се види себеси дека е низок.

В. Да работи со Тора. И тоа ќе биде совршенство, како што е речено дека „проколнатиот не се соединува со благословениот“.

Затоа кога работи со Тора, треба да привлече светење, бидејќи тоа е времето на совршенство. Треба да верува, како што рекле мудреците, дека тоа е „подарок од Создателот“ – Тора се нарекува подарок. Тоа што му се дава на човекот да учи, да се моли и да исполнува заповеди дури за момент во денот, тоа е подарок од Создателот, затоа што има милијарди луѓе во светот на кои Создателот не им дава можност да помислат на Него дури ни еден момент во годината. Затоа, работејќи со Тора, треба да се биде во радост бидејќи само преку радост се удостојуваме да ја привлечеме Светлината на Тора.

Исто така, учењето на Тора го поделиле на два периода:

А. Едноставно учење, кога учат само да ја сфатат едноставната смисла;

Б. Мисли, колку што е можно, дека Создателот ќе ти помогне да ја сфатиш внатрешната смисла. Со помош на тоа што се обидуваш да разбереш, во тебе се создаваат келим, во кои ќе можеш да го примиш внатрешното. Така подели ја и молитвата, а Создателот ќе ни даде Светлина и ние ќе се удостоиме со Неговата Тора, а тоа е како да сме излегле од ропство во ослободување.

Твојот пријател Барух Шалом а-Леви Ашлаг

На драгите пријатели, да се долговечни...

Јас сакам да бидам блиску до групата кога доаѓа Новата година и ние треба да ја засилиме нашата цврста увереност дека ќе се удостоиме со спасение во заедничкото ослободување, кога ќе се открие „Благословеното име на славата на царството Негово“ над целата земја и „ќе слушнат тие од далеку и ќе дојдат“, односно ќе почувствуваат дека биле оддалечени од работата над чистата светост и ќе заслужат „да чујат“ и тогаш ќе има единство на „работењето“ (асија) и „слушањето“ (шмија). Ова е тоа за што е речено: „Бедниот кој се издига од прав, сиромавиот кој се возвишува од отпадоците“ (Псалми 113:7). Познато е дека има две општи категории:

1. Категорија „моха“ (разум)

2. Категорија „либа“ (срце)

Кога човекот чувствува вкус на прав во својата работа, како што е запишано: „На змијата правот ќе и биде храна“, односно во Тора и заповедите го чувствува само вкусот на правот, причина за тоа е неговата „бедност“ бидејќи му недостига верба. Затоа тој паѓа во својството „либа“ (срце), кога посакува да добие насладување од овој свет, што се нарекува „сором“. Затоа тој е „сиромав“. Тогаш жали за тоа, односно се моли и повикува кон Создателот да му помогне да излезе од таа тешка положба и потреба. А што повикува тој? „Издигни го од правот - бедниот, бидејќи јас сум беден и го чувствувам вкусот на правот, јас сум сиромав и сум фрлен во отпадоците!“. Сето тоа е заради сокривањето на Ликот на Создателот, кое се случува во светот, па затоа бараме од Создателот да нè изведе од ропството на слобода. Ова е смислата на тоа дека оној кој се моли – се моли околу столбот. Во „Сулам“ се објаснува дека „столбот“ е АХАП на Вишиот, кој паднал внатре во Галгалта ве-Ејнаим на понискиот. Истовремено кога Вишиот го издига својот АХАП се издига и Галгалта ве-Ејнаим на понискиот. Токму со помош на овој „столб“ душите се издигаат од свет во свет. Тоа е врската меѓу Вишиот и пониските.

Од наша гледна точка (од гледна точка на кабалата) искажаното може да се објасни вака: „заради тоа што келим на Вишиот паднале на местото на понискиот“ – се мисли дека ако Вишиот се намали себеси, понискиот чувствува дека „Израел кои се во прогон, Шхина е со нив“, односно и Шхина кај нив исто така е во прогон. Тоа се нарекува „Шхина во прав“, бидејќи е речено дека во Тора и заповедите се чувствува вкусот на правот. А кога човек жали за прогонот на Шхина, односно Шхина не е во прогон, не дај Боже, Шхина се сокрива себеси од Израел и се согласува понискиот да каже за Вишиот секаква работа која треба да ја каже. Понискиот зборува така бидејќи тоа го чувствува. А кога се покајува заради тоа и се моли со изговарање на молба за „Издигнување на Шхина од правот“, тоа е од причина што Вишиот му се открива на понискиот во целото свое величие, а со самото тоа и понискиот исто така се издига. Излегува дека во ова се заклучува целиот допир, односно токму преку овој „столб“ молитвите се издигаат од свет во свет, од откривање до сè поголема разбирливост. И заради тоа токму околу (и со помош на) овој „столб“ треба да се моли.

Од ова разбери зошто Рош ХаШана и Јом Кипур се нарекуваат празници, без оглед што ова спаѓа во категоријата на „судот“. Главната смисла на судот е што тогаш се открива потполноста и совршенството и постои страв за да не дојдат надворешните до примање заради себе во разумот и во срцето. Затоа е потребно да се зголеми мотивот за враќање, каење. Смислата на каењето (враќањето) е враќање на желбата за примање кон желба за давање, со што се враќаат и се доближуваат до својот Виш извор и се удостојуваат со вечно соединување.

Тогаш може да добијат совршенство кое се открива во „Страшните денови“ бидејќи опстанокот на секој се определува во Рош ХаШана, односно кога се открива Светлината Хохма, совршенството и разбирливоста. Тоа значи дека треба да се подготват келим за примање, од гледна точка на Светлината Хасадим која што треба да се привлече. Во ова е суштината на враќањето (каењето) и будењето на милосрдието, што значи: „Како што Тој е милосрден, така и ти биди милосрден“ и тогаш ќе можеш да ја добиеш потполноста и совршенството од страна на чистината. Затоа ова се нарекува „добар ден“ (празник) – заради откривањето на совршенството.

Во ова е смислата на кажаното: „Трубете во шофарот на млада месечина, на нова месечина (при покривањето на месечината) – за нашиот празничен ден“ (Псалми 81:4), каде што „шофар“ доаѓа од зборот „ги подобриле, ги поправиле“ (шапру) своите дела, бидејќи сега има покривање на месечината, односно сокривање. Не можев да објаснам подетално затоа што настапува вечер на празникот. Ви посакувам „добар запис и потпис“ (во Книгата на животот).

На сите пријатели и со желби за мир

Барух Шалом Леви Ашлаг, син на својот татко и учител Баал ХаСулам

* Писмото број 23 во изданието од 1998 г. се наоѓа под број 17

Здраво и секое добро!

Како одговор на твоето писмо од 27 октомври, во врска со твоето прво прашање за тоа дека мора да се пази и да се повика љубовта во срцата на пријателите, за кое мислиш дека е непригодно, всушност мислам дека тоа е неопходно за тебе. Знаеш дека Баал ХаСулам  вели дека од односот меѓу човек и човек се учи како да се однесува меѓу човек и Создателот. Тоа е така бидејќи Вишата Светлина е во целосно мирување, и мораме секогаш да ја привикуваме љубовта, „Додека љубовта од нашата свадба не задоволи.“ Со други зборови, од Вишото ти се покажува дека на овој начин, мораш секогаш да ја будиш љубовта на Неговото име, бидејќи сите чекаат на твоето будење. Тоа значи, како што гледаш дека во љубовта на пријателите имаш права, што значи како ти се покажува од Вишото, ти си повикукувачот (иако вистината не мора да биде таква; ако ги прашаш пријателите, не сум толку сигурен дека се согласуваат со твојот доказ дека само ти ги посакуваш нив, а не и обратно). Тоа е значењето на „Судијата го има само тоа што му го гледаат очите.“ Тоа значи, колку што може да се процени, мораш да судиш само според своето сведоштво. Затоа од Вишото ти е покажано дека мораш да продолжиш на тој начин да ја будиш љубовта на Создателот, дека мораш секогаш да бидеш на штрек, цел ден и цела ноќ, кога чувствуваш состојба на ден или состојба на ноќ.

Му велиме на Создателот, „Твој е денот, и ноќта е Твоја.“ Така, и ноќта, темнината на ноќта, доаѓа од Создателот во корист на човекот, како што е напишано, „Ден за ден значи говор, а ноќ по ноќ изразува знаење.“ (Види коментарот на Сулам, Дел 1, точка 103). Следува дека мораш да го привикнеш срцето на пријателите додека пламенот самиот не се крене, како што велеа нашите мудреци за тоа, „Кога ќе ги запалиш свеќите.“ Со тоа, ќе бидеш награден со будењето на љубовта кон Создателот во нас. А што се однесува до твоето второ прашање за тоа дека секогаш мораш да го привикуваш срцето на пријателите, кои, откако веќе биле наградени со согледување на важноста на учењето, итн., пак не ги почитуваат лекциите - и тоа ќе биде твоја заслуга. Со други зборови, мораш самиот да видиш дека Создателот веќе неколкупати ти ја има дадено својата блискост. Веќе неколкупати си чувствувал дека немаш друга грижа на светот освен вечно да бидеш припоен до Него, бидејќи си недостоен да го служиш Кралот дури и во наједноставните работи, бидејќи зошто ти да бидеш попривилегиран од твоите современици?

А сепак, чекаш Создателот да те разбуди за да работиш, што значи да добиеш будење од Вишото, и тогаш ќе почнеш да ги учиш лекциите. Имено, исто како што мораш да ги разбудиш студентите, ти велиш дека Создателот мора да те разбуди тебе. Тоа значи, ако Создателот ти даде причина и добар вкус во работата, ќе се согласиш да работиш. Но пред тоа, не можеш. Тогаш, одозгора ти е покажано колку за подолни ги сметаш студентите. А во врска со третото прашање, за одржување на забавата со големо претерување, тоа е затоа што така луѓето се однесуваат кога се уплашени дека бебето ќе ја напушти куќата само ноќе. Му велат, „Надвор има мечка и други диви ѕверови,“ бидејќи бебето не може да разбере на ниеден друг начин.

Со други зборови, кога бебето би ја знаело вистината, дека надвор нема ни лав ни мечка, туку дека е најдобро бебето да оди на спиење, и најважно, да остане внатре, тогаш бебето не би можело да ја прифати вистината. Затоа, треба да знаеш, брате мој, дека за да се прифатат патот и зборовите на вистината на Баал ХаСулам, нема многу луѓе кои можат да ги слушнат зборовите на вистината, бидејќи гледаш само многу деца. А што можам да ти кажам додека си во градинка, и додека те импресионираат, и ми пишуваш дека се весели и радосни? Навистина, такви се бебињата - весели и радосни. Но се знае дека никој не го зема сериозно кога бебето плаче или кога е среќно, бидејќи неговата возбуда и чувства се неважни работи. А кога ќе видиш дека бебето плаче за време на службата, импресиониран си, како и кога тоа се радува и танцува, и пишуваш дека им завидуваш на децата што се весели и танцуваат. А што сакаш ти? Пак да бидеш бебе? Треба да знаеш, брате мој, дека твоето детство е завршено, бидејќи пред да влезеш во собата на Баал ХаСулам, и ти играше како нив. И нека ни помогне Создателот и во телесното и во духовното.

Твојот пријател, Барух Шалом ХаЛеви Ашлаг, син на Баал ХаСулам

Би бил многу радосен да можев да бидам заедно со вас, но што да се прави кога нема време. Меѓутоа, има заповеди кои може да се исполнуваат и да нема време, во она што е над времето бидејќи човекот сам по себе е ограничен со време и место, но кога се обидува да биде соединет со Создателот, тогаш тој треба да стане сличен на Него, односно да биде над просторот и времето. Како што е познато, простор се нарекува садот, односно желбата за примање, па „над просторот“ значи дека не сака сите негови напори да бидат само за неговиот простор, туку да бидат за местото на Благословениот, что всушност е просторот на светот. Тоа значи дека сите негови напори треба да бидат само за давање.

Што се однесува до „над времето“ – времето спаѓа во разумот, затоа што разумот на човекот секогаш му овозможува да сфати дека сега не е пригодно време да ја прифати работата за Создателот во Негово име и ова е доволно за оној кој разбира. Затоа секогаш треба да се оди над времето без да се зборува дека претходните денови биле подобри и слично – секогаш е потребно обновување на силите, односно на основите врз кои ја градиме нашата работа, додека не се удостоиме со постојано достигнување на Шхина. Секогаш треба да се оди по две патеки кои се оспоруваат една со друга – во недостаток и во совршенство, што значи во молитва и во пофалба и во благодарност.

Прочитај во книгата Зохар (Ва Јишев, коментар Сулам стр.12) „... и за тоа се разбива телото и се чисти душата. Затоа Создателот прави така – праведникот да трпи страдања и болки на овој свет и да се прочисти од сè, со што ќе се удостои со живот во идниот свет“. За ова е напишано: „Создателот го искушува праведникот“ и ова е доволно. Исто така и во параграфот 38 е речено дека душата која излегува кога Месечината е „изедена“, му нанесува штета на телото и понатаму во коментарот Сулам (п.38, од зборот „иако“). Како може да се рече дека душата му нанесува штета на телото? Па се објаснува дека штетета на душата доаѓа од намалувањето во Бина, а тоа намалување ја чува Малхут, како што е речено: „мајката и ги дава облеките на ќерка си“, а телата се прилагодуваат да ја примат гадлут (големата состојба). „Затоа што штетата која му ја нанесува душата на телото е за поправање на телото и негова подготовка за примање на Светлината од големата состојба“ до сега се негови зборови.

За да се разбере ова во периодот на подготовка за влез во дворецот на Царот, можеме да објасниме дека телото само по себе е совршено. Тоа во себе не чувствува никаков недостаток, како што може да почувствуваат луѓето ако имаат некаков материјален недостаток, кога не седат со скрстени раце и очајуваат, туку чувството на недостаток кај човекот буди снаодливост и идеи и тој никогаш не доаѓа во очај, токму заради степенот на недостаток кој го чувствува, односно ако она кон што тој се стреми за него е излишно, тогаш нема чувство за недостаток и тој само лесно очајува. Меѓутоа, не заради тоа што му е тешко да го добие, па затоа се помирува со ситуацијата, очајува и вели дека направил сè што можел, а нема никаква идеја како да го достигне она што го посакува, па затоа престанува да мисли на тоа, но од причина што тоа што го бара за него е излишно, а за излишните работи нема такво чувство на недостаток, како што има за неопходните.

Навистина, за она што е неопходно, човекот никогаш нема да се помири со ситуацијата и секогаш ќе измислува идеи и итрини како да го достигне она што го посакува; значи постои цела движечка сила кај човекот која не му дава да очајува и му помага секој пат да изнајде нови сили – тоа е силата на недостатокот. Ова зависи од големината на недостатокот, што се мери со степенот на страдања. Голема потреба значи дека ако не го достигне посакуваното и страдањата ќе бидат големи. Додека пак, мала потреба значи дека ако го нема тоа што го посакува, тој не страда, а ако страда, тој ќе биде во поголемо совршенство.

Што е неопходност, а што излишно за секој човек – тој самиот го определува степенот на тоа. Како што рекле мудреците – ако човекот е навикнат да живее така што му е потребно роб да трча пред него, тогаш треба да се остави, како што постапил Гилел кој трчал пред него итн. (раскажуваа дека раби Гилел најмил од осиромашен човек од добро семејство коњ за да јава на него и роб за да трча пред него. Еднаш не го нашол робот за да трча пред јавачот и самиот тој трчал пред него три милји“ (Ктубот 67). На тој начин секој човек може да реши што претставува неопходност за него.

Во ова е суштината на прашањето на штетата која душата му ја нанесува на телото. Работата е што кога човекот нема таква категорија, како душа, тогаш неговото тело е совршено, односно не чувствува потреба од работа за прочистување. Но, кога работи со Тора и заповедите, Светлината што е во неа го враќа кон Изворот, односно Светлината што е во Тора, односно душата која ја достигнува човекот, го разбива телото, всушност телото се разбива кога гледа дека не е совршено. На тој начин претходно човекот мислел дека треба да работи на патот за прочистување за да достигне совршенство, а дека тоа било излишно, како што беше споменато погоре, но и заради излишното може да очајува итн.

Кога се разбива телото пак, односно кога гледа дека тој е во недостаток, кога гледа дека недостатокот е од повисоко ниво, наречено Бина, под надзор и управување, а доволно за оној кој разбира, тогаш во него се буди движечката сила која нема да се смири сè додека над него не се сожалат небесата и тој не се удостои за примање на ликот на Шхина. Да ни помогне Создателот да го примиме добивањето од тежината на царството небесно кое ги надминува времето и просторот, за да се соединиме со вечноста Негова.

Вашиот пријател Барух Шалом Леви Ашлаг  - син на својот татко и учител Баал ХаСулам

* Писмото број 25 во изданието од 1998 г. се наоѓа под број 12

29-ти од месецот Тевет 5717 г. (1957), Манчестер

На моите пријатели...

Го прочитав вашето писмо од месецот Тевет и ќе ви одговорам кратко и јасно. Јас веќе ви пишав дека постои категорија „засладени судови“ (диним мемутаким). Ова треба да се сфати при подготовката за влегување во дворците на Создателот. Понекогаш се случува човек да се чувствува во понижена состојба, како да нема ни Тора ни работа, па го обземаат суетни мисли од светот итн. Тогаш доаѓа во очај и си мисли: „Мене не ми е прецизно кажано: „Јас сум создаден да Му служам на мојот Господар“ (Талмуд, расправа Кидушин, 82:1). Ова се однесува на луѓето со висок елан, кои од раѓање имаат добри и добронамерни својства, расудување и желба вредно да ја учат Тора. Цело време во текот на животот нивниот разум и срце работат со Тора и со неопходната работа.

Од друга страна, ако се земе таков човек, како јас, тогаш моето место е во штала. Речено е: „Ова не е празен збор за вас, бидејќи тоа е вашиот живот и вашата долговечност“ (Тора, Дварим, 32:47) – и тоа не е речено за мене“. Но, понекогаш се случува засладување за време на пониженоста, кога човекот се буди и осознава: „Јас не знаев дека до таков степен сум во суетата на времето, испуштајќи ја целта од видот, за која треба да одговарам. Во песната се вели: „Ќе се прослави во мене бидејќи ме посакува“ – и јас треба да мислам така затоа што сите синови на Израел имаат „улога во идниот свет“. Речено е: „Застана и ја сокри Светлината на идните праведници“ (Талмуд, расправа Хагига). И сега, кога јас сум далеку од сето тоа, не треба да очајувам, туку треба да бидам уверен во Создателот, бидејќи Тој ги слуша молитвите од сите усти и дури ако мојата уста не го зборува она што треба, секако тринаесетте својства на милосрдието ќе се разбудат и врз мене. Од денес па понатаму се надевам дека ќе одам напред, иако не еднаш сум зборувал така, а на крај како претходно сум останувал во својата нискост“.

Така, човекот одговара дека постои категоријата „свет-година-душа“. Овие три параметри треба да се обединат во едно време, на едно место и во една душа. Затоа човекот вели дека сега е дојдено времето да се излезе од најразличните лоши состојби. „На оној кој дошол да се прочисти му помагаат“. Тој веднаш почнува да работи со голема упорност и сила. За време на „внатрешните преговори“ човекот не доживува страдања од пониженоста, гледајќи дека сите денови од животот бил толку презрен, туку напротив – за време на „внатрешните преговори“ тој доживува пријатни чувства и душевен подем бидејќи сега му свети величието со кое што подоцна ќе се удостои. Тоа значи дека опкружувачката Светлина му свети од далеку. Иако тој сега е далеку од царските дворци, односно сè уште не се удостоил да ги прочисти своите келим со намера заради небесата, во секој случај тој има мало светење од Светлината која подоцна се наметнува во него. Излегува дека оваа ниска состојба во него не предизвикува страдања, туку напротив, човекот чувствува задоволство. Токму ова се нарекува „засладување на судовите“. Со други зборови, тековната состојба и не му изгледа толку лоша. Сето тоа се случува бидејќи човекот не погледнува назад, во минатото, туку гледа напред, односно во Светлината која ќе ја добие подоцна. На тој начин се соединува со Создателот преку опкружувачката Светлина.

Меѓутоа, во двете опишани состојби погоре на човекот сепак му е тешко да се здобие со способност да суди и да си разјасни која од овие состојби треба да ја земе како оружје. Како по правило, доколку човекот сè уште не се обучил по пат на работата, тој е сличен на сенка. Понекогаш одозгора му се покажува состојбата на очај, а понекогаш засладување на пониженоста. Но, на еден или на друг начин, ако човекот не може да избере за себе што да земе, секако не треба да верува дека состојбата на очај е вистинската. Сепак, треба да рече дека сè уште не е обучен за работата и се наоѓа во лулка, што го префрла одозгора од една во друга состојба. Ако пак човекот падне во првата состојба, во очај, тогаш тој навистина е мртов. Понекогаш човекот сам себе се убива, заминувајќи на местото на заборавот и носејќи си опасност. Како по правило, сличната состојба се предизвикува од опкружувањето и се нарекува „смрт“. За таквиот човек е речено: „слободен меѓу мртовците“ (Псалми, 88:6). Бидејќи човекот е мртов, тој се ослободува од заповедите, затоа што сите заповеди кои ги добил од учителите, не донеле никаква корист, па затоа тој повеќе нема никаква потреба да се придржува до нив.

Советот овде е само еден: да се врати во опкружување на живите луѓе, односно кај оние кои уште се придржуваат до заповедите, добиени од учителите. Вистина, во таква состојба човекот нема сили да поверува дека во неговата заедница постојат луѓе кои спаѓаат во категоријата „живи“. На него му се чини дека светот се стемнил и каде и да погледне, гледа само бездушни тела. Само во едно може да вложи напори и да види дали сепак неговата заедница се придржува до заповедите на учителите. Но, понекогаш и тоа не му даваат да го види. Тогаш открива пред себе итрец и повеќе не може да се лаже дека оди на правиот пат. Бидејќи гледа дека неговите дела се несакани, доживува страшни маки, додека членовите на заедницата не ја гледаат својата вистинска состојба или пак немаат време за да го видат својот презир, па затоа со мирно срце си живеат спокоен живот. За разлика од тоа, живеејќи во страдања, човекот понекогаш настојува да добие наслада од суетниот живот на овој свет, меѓутоа ни тоа не може да му даде душевно задоволство. Иако гледа дека другите му се насладуваат на животот, чудејќи се притоа зошто самиот тој е осуден на таква судбина и не може да добие од животот душевно задоволство како другите.

Човек оди по улица и гледа на луѓето кои поминуваат покрај него: еден брза на работа, друг по она што му треба за бизнисот, трет на собир, а на ниедно лице не се забележливи траги од маките и страдањата, сите се весели и радосни. „Зошто токму јас сум без почит и без добивка и не гледам доволен повод за насладување? Дури и оние, чија што материјална положба е полоша отколку мојата, не доживуваат страдања за да престанат да се задоволуваат од животот. Само јас во животот гледам малку смисол и во ниедно материјално задоволство не наоѓам доволно уживање. Вистина, не велам дека ако материјалните задоволства не се толку слатки како што сакам, тогаш може да се откажам од нив, затоа што ни ситната паричка, која не вреди ништо, не е пријатно да се фрли. Меѓутоа ме вознемирува прашањето: зошто јас, за разлика од другите околу мене, не доживувам такви големи насладувања, кои би предизвикале толку големо задоволство кај мене?“.

Да си го претставиме ова во вид на скица и да речеме дека материјалните наслади прават 40 проценти од целото насладување. Во таков случај, тие можат да ги задоволат оние на кои им се доволни четириесет проценти. Меѓутоа, ако на човекот му се даде да го почувствува вкусот на духовните насладувања, кои достигнуваат 60 процентно ниво, тогаш на него ќе му биде тешко да се навикне на „јадењата“ во кои нема повеќе од 40 проценти. Еве зошто сите се весели и радосни, додека тој живее во страдања – бидејќи тој има потреба од 60 процентни насладувања. Меѓутоа, како што е речено погоре, тој не отфрла никакво насладување, па нека биде тоа и од еден процент. Затоа „ненаситникот се лути“. Иако ги добива истите насладувања како и другите, сепак се лути, сакајќи да го добие тоа 60-процентно насладување, на чиј што духовен вкус се навикнал.

Меѓутоа, во материјалното првин е невозможно насладувањето со ништо, освен со тенко светење, како што е речено во светиот Зохар. Станува збор за скратено насладување и затоа, човекот нека е и мртов и нека го изгубил и вкусот на духовниот живот, меѓутоа, спомнувајќи си дека навикнал да го чувствува вкусот на насладувањата кои го надминуваат материјалното, тој доживува страдања и го губи душевното задоволство. За ова е речено: „Црвот (рима) за мртвиот е она што е иглата за живото месо“ (Талмуд, расправа Шабат, 13:2). Со други зборови, кога човекот е мртов и си спомнува за вкусот на насладувањата, предизвикан од душевниот подем (рима) – тоа за него е како игла за живо месо. Кога бил жив, целото негово насладување се состоело само во Тора и работата. Го чувствувал вкусот од самопожртвуваната работа заради причинување задоволство на својот Создател. Доколку, не дај Боже, кај него се пробудил некој грев, односно страст на желбата за насладување – од тоа доживувал страдања. Тоа значи „игла“, грев (махат – хет) во живото месо, кога бил соединет со животот. А сега, спомнувајќи си за подемот, тој се наоѓа во својство на мртов и исто така доживува страдања.

Меѓутоа, има правило: меморијата на мртвиот исто така се брише од срцето. Поинаку кажано, човекот заборава дека некогаш живеел, а сега се наоѓа во состојба на смрт. Тогаш влегуваме во потокот на животот, во вродената заедница во целина и повеќе не страдаме од таквиот живот. Доаѓаме до тоа да заборавиме на сè и достигнуваме состојба која се нарекува „слободен меѓу мртвите“. Човекот станува ослободен од сите заповеди добиени од учителите и доаѓа до заборавање: тој заборава дури дека некогаш извршувал некоја работа. На него му се чини дека во тековната состојба се наоѓа целиот свој живот. Заборава дури и да направи пресметка, едноставно предавајќи се на текот во кој се наоѓа целиот свет. Одовде следува дека неколку состојби се менуваат една со друга, пред да успееме да дојдеме до изворот на животот, кој е животворен за сите души.

1. Човекот заборава да направи каква било пресметка за својата тековна состојба.

2. Прави пресметка со самиот себе, гледа дека е мртов, си спомнува за времето на подемот и тогаш го чувствува животот во страдања, слично на игла, грев, во живо месо. Но, пак доаѓа во очај!

3. Прави пресметка и гледа дека е мртов, меѓутоа му свети светлината на увереноста, се зацврстува и прифаќа обврска дека од тој момент понатаму ќе оди по патиштата на работата во категоријата на засладување.

4. Човекот работи над заповедите со разум, а срцето работи според степенот на возможност, по принципот: „сè што е во твоите раце и сили да го направиш – направи го“. Тогаш човекот чувствува вкус во учењето кабала иако не ја разбира суштината на духовните работи. На еден или на друг начин, учењето му свети со Светлина која се крие во Тора и човекот го чувствува вкусот во работата над знаењата, но исто така и својата оддалеченост, предизвикана од желбата за наслада. Тој се стреми само кон работата за давање, додека Создателот не се сожали на него и не му го каже словото на светот. Како што рече мојот татко и учител: „Ќе слушнам што ќе рече Бог, бидејќи ќе го каже словото на светот на Својот народ и на Своите приврзаници, само тие да не се вратат кон глупоста“ (погледни Псалми 85:9).

И навистина, овде треба да се појасни тешко и сериозно прашање. Ние сме се удостоиле да го слушаме словото на живиот Создател од устата на Ари, а исто така и од мојот татко и учител и видовме дека ништо не е сокриено од него. Секој пат, удостојувајќи се да се поклониме пред него со срце и душа, самите ние чувствувавме дека се наоѓаме во духовен простор, кој е над сите суети од овој свет. Како се случи да останеме во оваа состојба, секој на своето ниво? Затоа што секој од нас требаше да се најде на повисоко ниво од сегашното.

Ова прашање е откриено во Тора. Јас ви го протолкував расказот за излезот на народот на Израел од власта на фараонот и објаснив зошто, посакувајќи да ги изнесе Израел од Египет, Создателот барал согласност од фараонот. Зарем Тој не е семоќен? Објаснив дека „фараонот“ е тело, а телото треба да Го сака Создателот со целото срце итн. Меѓутоа, љубовта со изнуда е невозможна, па затоа треба да се праша: ако е познато дека работата треба да се одвива над знаењата, зошто тогаш Создателот му давал знаци на фараонот? Исто така, неразбирливи се зборовите: „Јас го направив неговото срце посурово за да ги направи тие Мои знаци во неговата околина“ (погледни Тора, Шмот, 10:1). Се поставува прашањето: зарем во таков случај Тој не му ја одзел можноста за избор на фараонот? Зарем е малку тоа што срцето на човекот од младоста е порочно, па Создателот секој пат го правел сè посурово. Значи човекот нема ни најмала можност да го избере доброто и да презре злото?

Ова ќе го сфатиме од тоа што ни го кажа мојот татко и учител. Основа на нашата работа треба да биде намерата за давање, меѓутоа во случајот со знаците станува тешко да се работи со намера лишма. Најважно, ако има прашање „Кој“ (буква מי, „ми“) – се појавува можност за соединување со категоријата „овие“ (буква אלה, „еле“). Благодарение на овие два фактори се открива името на Создателот („Елоким“,אלקים), бидејќи „еле“ без „ми“ не постои, како што е објаснето во Предговорот на коментарот Сулам за книгата Зохар. Најважно е да се откријат буквите на Тора, затоа што „простакот е безбожен“ и потребен е токму приврзаник на Тора, инаку излегува дека „оној кој ја дава својата ќерка за простак е како да ја става во устата на лавот“ (погледни Талмуд, расправа Псахим, 49:2). Со други зборови, смртта е неизбежна ако тој не е приврзаник на Тора, а Тора е категорија на средната линија и во себе вклучува два фактори: „ми“ и „еле“, кои заедно го даваат името на Создателот „Елоким“.

Соодветно на ова, ако човекот пристапува кон вистинската работа и почнува да чувствува вкус во неа – тогаш има можност да се сопне од аспект на желбата за насладување. Со други зборови, тој веќе има основа за работа со Тора и заповедите бидејќи во тоа чувствува поистенчен вкус отколку во сите суети на овој свет. Како последица од тоа, тој повеќе нема потреба од категоријата верба над знаењата затоа што чувството на наслада само по себе значи неоспорен знак дека вреди да се биде работник на Создателот. Ако на човекот не му се даде вкус за работата, тој нема да може да продолжи со неа затоа што е тешко веднаш да почне со работа над знаењата – почнуваме со ло-лишма, а потоа доаѓаме до лишма. Редот овде е ист како кога детето се учи да оди: го држат за раце и го водат, а кога почнува да оди, го пуштаат. На почеток тоа паѓа и пак го придржуваат, па пак паѓа – таков е редот, додека не се научи да оди без никаква поддршка. Тогаш човекот може да работи лишма и со удостојувањето на изобилието, веќе знае како да се однесува за да биде во состојба на давање иако сега тој обилно прима затоа што е приврзаник на Тора. Со други зборови, постојано работел со Тора за да знае како да се однесува и целата негова намера да биде за небесата. Тогаш започнува периодот кога му се откриваат тајните на Тора, чија што суштина е „изобилство кое се излива врз работниците на Создателот“.

Од гореспоменатото сфаќаме што значи „сурово срце“, кое Создателот му го ветил на Моше. После сите чудеса и зачудувачки работи, дури и ако добиеме некакво осознание за величието на она што се однесува како на подемот на духот, така и на откривањето на Тора, за време на дејствието нека доживееме големо и силно воодушевување од ова, додека не одлучиме дека нема никој освен Него и дека издигнувањето вреди само за да Му служиме на Создателот, но истовремено не треба да мислиме дека со тоа ќе се испразни местото за работа во однос на што човекот треба да открие бидејќи сега тој се поклонува пред учителите, а за него нема можност за избор.

Во однос на тоа што човекот треба да избере, Создателот ветил: „Јас можам да направам така што реалноста нема да те разбере“. Создателот испраќа „сурово срце“, но после сите знаци и откривања на човекот, тој сега заборава на сè и треба одново да ја започне својата работа. Може ќе прашаш: зошто се сите тие знаци, ако човекот ги заборава? Меѓутоа, периодот на знаците покажува дека вреди да се биде работник на Создателот. Тоа се нарекува поддршка и доаѓа не како помош од човекот, туку како помош од Оној кој го поддржува тоа. Но, заедно со тоа човекот се учи да се движи, како што е опишано погоре во примерот со детето. Затоа ние сме се удостоиле да го слушаме словото на живиот Создател од устата на Шхина, која зборува преку грлото на мојот татко и учител. Во секој случај, изборот останува зад нас и дури и да ни открил многу идеи, тоа е направено само за да нè насочи и ние да можеме да одиме без поддршка. Затоа при секое отворање на Тора, кое тој го правеше пред нас, при чувство на душевен подем и цврста увереност дека треба да се посветиме себеси само во работата за доброто на Создателот, тогаш доаѓа „суровото срце“, како што е речено: „Јас го направив неговото срце сурово“. Целта на ова е потоа да ни се појави можност на избор од своја страна, бидејќи тоа и се нарекува напори без поддршка, затоа што намерата на Создателот била да нè доведе до посакуваното совршенство, па затоа секој останал во таква состојба, која нема да одговора на неговиот ученик.

Ние треба да се зацврстиме според она што го реков во моето претходно писмо: нашиот прататко Јаков не умрел. Со други зборови, својството на вистината живее и постои засекогаш. И нека се остварат зборовите: „Не се плаши робу Мој, Јаков – рекол Создателот – и не плаши се Израел, бидејќи Јас ќе те спасам оддалеку и потомството твое од земјата на нивното заробеништво“ (Пророци, Јермијау, 30:10). Дури и ако сме предалеку, спасот од Создателот доаѓа за миг и ќе се удостоиме да дојдеме до вистината, односно да Му причиниме задоволство на својот Создател, да биде Неговата волја.

Твојот пријател, Барух Шалом ХаЛеви Ашлаг, син на својот татко и учител Баал ХаСулам

* Писмото број 28 во изданието од 1998 г. се наоѓа под број 3

5-ти од месецот Шват, Манчестер

За „Новата година на дрвјата“ која настапува на 15-ти Шват, во Талмудот во поглавјето „Рош ХаШана“ на стр.14 е речено: „Што е значењето на првиот ден од месецот Шват?“. Раби Ошија рекол: „Бидејќи веќе паднал голем дел од годишните дождови“. Запишано е и во „Тосфот“ дека истата таа причина е и според Бејт Илел, кои претпоставувале дека е 15-ти Шват бидејќи до тогаш поминале повеќето дождливи денови, кои спаѓаат во дождливиот период, а се зголемила и смолата во дрвјата, па според тоа излегува дека тогаш се „заврзуваат“ плодовите. Додека пак, во Талмудот во поглавјето „Рош ХаШана“ на стр.11 е речено: „Оној кој излегува во деновите на Нисан и ги гледа расцутените дрвја вели: „Благословен е Тој, бидејќи во Неговиот свет нема никаков недостаток, а Тој во него создал добри созданија и добри дрвја, за да ги наслади луѓето со нив“.

Треба да се разбере:

1. Зошто „во Неговиот свет нема никаков недостаток“? Зошто тоа што со „дрвјата се расцутени“ докажува дека нема недостаток?

2. „Создал добри созданија“. Кој е доказот овде дека созданијата се добри?

3. Поврзаноста меѓу човекот и дрвото.

4. Познато е штом поминал поголемиот дел од дождливите денови, дека тоа е знак на Новата година. И по ова прашање се разликуваат Бејт Шамај и Бејт Илел.

Пред сè треба да се сфати што претставува Роша ХаШана („главата на годината“, Нова година) во духовната работа. Познато е дека Рош ХаШана е време на судот, кога го осудуваат светот на добро или не дај Боже, на спротивното. „Рош“ (глава) се нарекува коренот од кој излегуваат гранките, а гранките секогаш произлегуваат од суштината на коренот, затоа што од коренот на портокалот нема да израснат гранки на јаболкница. И коренот и главата која си ја поставува човекот на својот почеток – продолжува и го определува редоследот на неговиот живот бидејќи коренот е основата врз која се гради целата градба. Додека пак, судот на кој го судат човекот во Рош ХаШана (е таков што) човекот самиот е судија и самиот тој е извршител на казната бидејќи човекот е и судија и советник и оној кој ја знае целта. И ова е, како што рекле нашите учители – нека биде благословен споменот за нив, „ако има суд долу, тогаш нема суд горе“.

Дождови се нарекуваат животната сила и насладувањето со помош на кои дрвјата даваат плодови. Основната работа на човекот е во долгите ноќи на месецот Тевет; од месецот Тишреј, кога веќе е сеопштата нова година и до месецот Шват, веќе е поминат голем дел од дождливите денови, односно човекот веќе добил животна сила и насладување од Тора и работата. Тогаш човекот врз себе прави мал суд: вреди ли да продолжи цела година (да работи) само со Тора и (духовната) работа или пак, не дај Боже, обратно. Ако над него има ангел-чувар, еден од илјада, кој директно му зборува на човекот, односно ако тој има заслуга, тогаш му се зборува директно, за да оди по директниот пат и тогаш е еден од илјада, како што е речено: „Ќе те научам на мудрост“ и тогаш после судот човекот излегува оправдан, односно тој си прифатил (обврска) од тој момент понатаму да работи само со чисти работи, наречени „давање“ („ашпаа“). Како на Небесата, така и на созданијата. Ова се вели само ако има големи заслуги, односно до тој момент голем дел од животната сила ако ја добивал од давањето; тогаш тој решава со својот разум дека вреди да се продолжи и ова е тоа што се нарекува дека излегува оправдан по сопствениот суд. Но, доколку не добил голем дел од животната сила од духовните работи, а целата негова животна сила била од материјални работи и сепак има заслуга, наречена ангел-чувар, тогаш тој пак излегува оправдан по сопствениот суд, односно решава да ја помине целата година само во давање.

Ако пак, неговите гревови се големи, односно после целата работа и вложените напори сепак голем дел од животната сила ја добил од гревовите, поврзани со желбата за примање за самиот себе, која всушност е извор на сите престапи и гревови, тогаш излегува должник на својот суд, односно прифаќа (обврска) од тој момент да оди само по патот по кој оди целиот свет, односно по патот на примање за самиот себе, што е „долг“ за човекот, затоа што примањето за самонасладување го задржува човекот да дојде до своето вечно совршенство и да се удостои со Вишите насладувања. Ова е долг на човекот на самиот себе, кога одлучува да продолжи (да работи) во сите денови од својот живот, кои претставуваат долг пред неговата душа. Тосафот за ова запишале: „Бидејќи поминал голем дел од дождливите денови... и се зголемила смолата по дрвото и се заврзале плодовите“. Сега, ако поминал голем дел од долгите зимски ноќи во Тора и во работата и се зголемила смолата по дрвото, тој знае и самиот чувствува до кој степен гори оганот во неговото срце. Како што е речено: „Нејзините искри се огнени искри, пламен на Создателот“.

Тогаш тој одлучува да продолжи (да оди) по овој пат и излегува дека плодовите се „заврзуваат“ од тој момент. Значи од тој момент понатаму тој ги заслужува плодовите, па затоа 15-ти Шват се нарекува Нова година бидејќи човекот веќе пресметал дали вреди да ја продолжи работата или не дај Боже, спротивното. Тој веќе знае од кое својство може да привлече животна сила, од примање за самонасладување или од желбата да Го наслади својот Создател. Исто така, знае дека целата негова работа е само за да добие желба за давање бидејќи самата желба за примање ни е подготвена од Создателот во битието исто како што Неговата желба е да ги наслади битијата, па Тој создал и желба за примање. Но, дури и битието да остане во желбата за примање, односно ако ние добиваме духовно насладување и вечност во нашата желба за примање, тогаш насладувањата нема да бидат совршени од гранката, која сака да биде како коренот, па затоа се појавува чувството на срам. Излегува дека битието би останало во недостаток.

Затоа Создателот ни подготвил поправање, наречено скратување, односно онаму каде што има желба за примање, човекот чувствува сокривање, како што е речено во предговорот кон коментарот „Сулам“: без оглед на тоа што животот кој се наметнува во телото излегува како „еш ми-еш“ (создаден од постоечкото), во секој случај неговиот корен не се гледа заради скратувањето и со помош на примањето на чудесната сила од Тора и заповедите, ние се удостојуваме со поправање, наречено „примање во име на давање“, со што се удостојуваме со соединување со Создателот, а излегува дека со тоа сè се завршува. Ова е смислата на тоа што: „не создал Тој никаков недостаток“ и се подразбира поправање на давањето, како што е напишано понатаму. А сега ќе ја објасниме поврзаноста меѓу дрвјата и битијата, кои мудреците ги поврзувале едно со друго, како што е опишано погоре. За човекот е запишано: „Човекот е дрво во полето“, односно сите работи кои што се прават со дрвјата за да бидат плодородни се прават исто така и со човекот. За да може и човекот да биде плодороден неопходно е врз него да се извршат истите работи низ кои поминуваат дрвјата. Плодовите исто така се целта на човекот.

Мојот татко, Рав и учител, нека биде благословен споменот за него, еднаш на трпеза на 15-ти Шват објасни зошто се јадат плодовите. И рече: во тоа е целата разлика меѓу светоста и „спротивната страна“ (нечистотијата), како што е запишано во Зохар: „Туѓиот бог е неплоден и не раѓа плодови“, како што е запишано во коментарот „Сулам“ (предговор 7, точка 22): „Значи се сушат нивните извори и тие венеат додека сосема не се исушат. Додека пак, оние кои одат во светоста се удостојуваат со благослов во делата на своите раце бидејќи „ќе бидат плодородни и нивните лисја нема да овенат“. Затоа народот на Израел потсетува дека најважни се сите тие плодови. Плодовите на светоста се тоа што (човекот) се удостојува со откривање на Неговата Божественост и станува како извор кој се засилува, кој никогаш не прекинува и оди од ниво на ниво додека не се удостои да рече: „И ќе се украси Тој во мене, бидејќи ме сака и Тој ќе ми биде венецот на убавината“. Додека пак, работите кои се извршуваат над дрвјата, исто така му се дадени на човекот за да го направат пригоден, како што е речено погоре, погледни „Швиит“, каде што се прават работи кои се неопходни за работа над дрвјата и, произлегувајќи од тоа, ние ќе ја научиме работата на човекот.

(Дрвјата) се наѓубруваат, односно се внесуваат ѓубрива (отпадоци). Исто така и човекот: во себе треба да внесе ѓубрива, односно отпадоци – непристојни својства за човек. Меѓутоа, човекот нема потреба да внесува отпадоци однадвор, како што се случува тоа со дрвото, туку треба да ја пренесе нечистотијата од сокривањето во откривање, односно во своето чувство за да го почувствува нивото на непристојните својства што ги има. Инаку не е способен да ги поправи своите постапки.

Раскопуваат, односно ја прават ровка основата на дрвјата. Исто и човекот: треба да раскопа и да провери каква е основата и што е целта на човекот. Во име на која цел тој дошол на овој свет.

Кастрат, односно го сечат „плевелот“, туѓите растенија кои се раѓаат на дрвото; „плевел“ (исто така и „мозолка“) е сето на што е надвор од неговото тело. Има работи кои човекот ги прави и тие се очигледни на луѓето однадвор. На пример, за време на молитвата или кога зборува за возвишени работи пред своите пријатели, со што тој ја гледа неговата работа, односно таа е надвор од неговото тело и тогаш тој таквите работи треба да ги отсече и поништи, бидејќи „Скромен биди со твојот Семоќен Создател“, односно тоа е времето кога човекот прави некоја работа во име на Создателот и знак за тоа е дали се стреми да го сокрие тоа од луѓето; и тоа е знак дека неговата намера е вистинска; ако пак не е, тогаш е спротивното – значи се стреми само да им открие на луѓето и да го прочисти телото надвор од 150-те начини. Ако пак тој е во име на Создателот, тогаш природно се обидува да го сокрие тоа.

Ги отфрлаат лисјата на дрвото за да стане полесно. Истото е и кај човекот: тој има „лисја“ кои им претходат на „плодовите“, односно врз лисјата излегуваат плодовите. Тоа значи дека од „ло-лишма“ доаѓаат до „лишма“ и „ло-лишма“ се нарекуваат „листовите“, а плодовите се нарекуваат „лишма“. Меѓутоа, овие лисја мора да се отфрлат за да стане дрвото полесно и да добие можност да дојде до лишма. Инаку, ако не ја отфрли „ло-лишма“, ќе остане во состојбата „ло-лишма“. Но, кога доаѓа до лишма, речено е: „И неговиот лист нема да овене“, односно целата работа која е „ло-лишма“, потоа влегува во светоста.

А има и повисоко појаснување: како што е кажано во коментарот Сулам 1, точка 2 – „листва“ се сили на судот (ограничувања) кои се наоѓаат во екранот, што е значењето на Цимцум, извршен врз желбата за примање – за да не свети никаква Светлина на изобилието, туку да биде темнина, со помош на која се создава екран. Излегува дека силата на судот за излегување на Светлината ја води да се создаде екран, со помош на кој се добива сила за примање заради давање. Исто така и за време на подготовката, односно до заслужувањето влез во Царскиот дворец, човекот треба да научи да и се спротивставува на желбата за примање за самонасладување и патот кон тоа е да почне од малку, односно од работите во кои за него нема толку задоволство и насладување, па од нив е полесно да се откаже и да рече: да немаше заповед да се занимаваме со овие работи, јас воопшто не би почнал ни да го работам ова.

Потоа тој оди и продолжува, додека не се научи себеси да се откажува дури и од најважното за него, до крајна линија на работите кои ја допираат неговата душа, за кои исто така може да каже дека ако не биле заповед, воопшто не би ни почнал да се занимава со нив. Тој треба херојски да се однесува и да биде искусен во борбата. Тогаш се удостојува да влезе во дворецот на Создателот и да биде еден од Неговите служители. Додека пак, силата која го обврзува да внимава за да не падне до желбите за примање на самонасладување, е владејачката сила на судот која го чува од пораз затоа што во моментот кога ќе допре до личната (корист), веднаш му се губи животната сила и Светлината на Создателот. Затоа тој (човекот) одлучува да го следи својот екран за да прима исклучиво заради давање.

Исто така и на патот на подготовките на силата од судот, спомената погоре, ја покажува својата сила и своите дејствија, додека еднаш засекогаш не одлучи дека никогаш повеќе нема да ги прекрши границите на законите на Тора. Додека не дојде до оваа конечна одлука дека овој закон не смее да се прекрши, се наоѓа во состојба која се дефинира како „прачка (вид орудие)“ (Шмуел, 1,25,29; руски превод: стр.108,29): „Душите на твоите непријатели Тој ќе ги отфрли како од прачка (вид орудие)“, додека не дојде до (состојба) на страв пред казната на силата од судот, спомената погоре.

* Писмото број 29 во изданието од 1998 година се наоѓа под број 18

На пријателите, да се вечно живи.

Еве веќе подолго време не сум ви пишал и во очекување на барања од ваша страна, ќе ви напишам статија за она што го слушав од својот татко и учител, во годината ТаШаХ (1948) на пуримската трпеза, на неговата чиста маса. Треба да се знаат неколку детали за пуримската средба.

1) Речено е: „После тоа го возвеличи царот Аман“. Треба да се знае: што значи „после тоа“? Затоа што откако Мордехај со спасил царот, царот требало да го возвеличи Мордехај, а тој на крај го возвеличил Аман.

2) Во часот кога Естер му рекла на царот (Книга Естер, 7:4): „Продадена сум јас и мојот народ“ итн., царот прашал: „Кој е тоа и каде е тој?“ (а не „еве го“) итн., односно царот не знаел ништо. Но, зарем не е запишано дека царот му рекол на Аман (Книга Естер, 3:11): „Ти се дава сребро и народ за да постапиш со него како што сакаш“? Одовде гледаме дека царот сепак знаел за продажбата.

3) За „да постапат по желбата на секого“ (Книга Естер, 1:8) ги прашале мудреците (расправа Мегила, 12). Раба рекол: да се постапи по желбата на Мордехај и Аман. А познато е дека онаму, каде што е запишано само „цар“, се подразбира Цар на светот; како е можно Создателот да постапил по желбата на грешникот?

4) Речено е (Книга Естер, 4:1): „И Мордехај дознал за сè што се правело“. Излегува дека дознал само Мордехај. Но, зарем не е речено пред тоа (Книга Естер, 3:15): „И градот Шошан бил во забуна“? Значи, целиот град Шошан знаел за тоа.

5) Како што е речено, указот, напишан со името на царот и затворен со царскиот прстен, не треба да се враќа. Како тој ги издал следните наредби кои ги поништуваат, во крајна линија, првичните наредби?

6) Што е значењето на тоа што човекот мора да пие додека не престане да ги разликува проклетиот Аман и благословениот Мордехај? (расправа Мегила, 7:2)

7) Што е значењето на прашањето на мудреците за пиењето по разбирање: што значи „по разбирање“? Раби Ханан рекол од името на Раби Меира: по разбирање на Тора. Какво мислење на Тора? – Јадењето го надминува пиењето.

За да се сфати сè што е речено погоре, претходно треба да се разреши прашањето за Аман и Мордехај. Мудреците прашале по повод нареденото „да се постапи според желбата на секого“, односно на Аман и Мордехај, каде што желбата на Мордехај се нарекува мислење на Тора и се состои во тоа што јадењето го надминува пиењето; а желбата на Аман, спротивно, се состои дека пиењето го надминува јадењето. Ние прашавме: како може да се случи такво нешто – (Создателот) да направи трпеза по желба на грешникот? На ова е даден соодветен одговор: нема принуда, односно пиењето за нив не било задолжително. Ова е прашање на тоа што го рекле мудреците во строфата (Шемот, 3:6): „И го покри Моше своето лице бидејќи се плашеше да погледне (во Создателот)“. И рекле: за возврат на тоа што Моше го покрил своето лице, се удостоил да ја види сликата на Создателот, затоа што токму кога нема потреба од тоа (бидејќи може да постави екран на тоа) – тогаш тој може да прима. И за ова е речено: „Јас станав сличен“ (со помош на херојот) (погледни Псалми, 89:20), односно токму на оној што е херој и може да оди по патиштата на Создателот – Тој му дава помош.

Во ова е значењето на пиењето по разбирање. Зошто? Затоа што немало принудување. Тој немал потреба од пиење, но потоа, кога почнале да пијат, веќе бил привлечен од пиењето, односно веќе бил наклонет кон пиењето и сакале уште и веќе биле во стадиум на принудување. Тогаш го поништиле системот на Мордехај и во врска со ова е речено: тоа поколение е осудено на пропаст бидејќи се насладувале со трпеза на грешникот. И, како што е речено погоре, доколку примале пиење без принуда, не би ја испразниле желбата на Мордехај. Во ова е системот на Израел. За разлика од тоа, кога зеле пиење во стадиумот на принуда, излегува дека самите тие ги осудиле на пропаст разбирањата на Тора, кои се својства на Израел. Ова е прашање на тоа дека јадењето го надминува пиењето, бидејќи прашањето за пиењето е тајна за откривањето на Светлината Хохма, која се нарекува стадиум на знаењето, а јадењето се нарекува Светлина Хасадим, што претставува тајна на вербата. Ова е прашање за Бигтан и Тереш (погледни Книга Естер, 2:21), кои сакале да кренат рака на Царот на светот. Тоа го дознал Мордехај и било побарано и најдено.

Прашањето за барањето не било поставено само еднаш и Мордехај не го достигнал тоа лесно, туку после голема работа (Создателот) му го открил ова прашање за недостатокот. Откако јасно му се открило ова, ги обесиле двајцата (Бигтан и Тереш), односно кога почувствувале недостаток од тоа – тогаш ги обесиле, всушност ги избришале тие постапки и желби од светот. После тоа, односно после сите грижи и напори кои ги вложил Мордехај со помош на разјаснувањето кое го направил, царот посакал да му плати за напорите со кои тој работел (со намера) лишма. Но, има правило дека не може ништо да му се даде на понискиот ако тој нема потреба од тоа. Притоа желбата и потребата се нарекуваат својства на садот, а нема Светлина без сад, па царот кога го прашал Мордехај што да му даде, тогаш затоа што Мордехај бил праведник, чија што цела работа се состои само во давање, тој немал потреба од никаква надмоќ. Додека тој (царот) имал желба да ја стави на власт „мудроста“ (Хохма), која што претставува откриени Светлини Мохин, кои се привлекуваат од левата линија. Истовремено пак, неговата (на Мордехај) работа се одвивала во десната линија. Што направил царот? Го возвеличил Аман, односно и дал тежина на левата линија. За ова е речено (Книга Естер, 3:1): „И постави фотелја над сите министри“.

Исто така му дал и власт, односно сите служители кај царот се поклонувале и паѓале на колена пред Аман, бидејќи така наредил царот во однос на него – тој да добие власт и сите се помириле со него. Паѓањето на колена значи примање на власта бидејќи патот на Аман во работата им се допаѓал повеќе, отколку патот на Мордехај. Сите јудеи што биле во Шошан ја прифатиле власта на Аман, дури до точка што им било тешко да го разберат мислењето на Мордехај бидејќи во категоријата на знаењата е полесно да се оди по патиштата на Создателот. И, како што е речено, прашале (Книга Естер, 3:3): „Зошто ја прекршуваш наредбата на царот?“. Бидејќи виделе дека Мордехај се држи до својот пат, одејќи по патиштата на вербата, и паднале во забуна не знаејќи со кого е вистината, па отишле и го прашале Аман со кого е вистината? Како што е речено (Книга Естер, 3:4): „И му рекоа на Аман да погледне дали држат зборовите на Мордехај, бидејќи тој им рекол дека е јудеј“. А, патот на јудеите се состои во тоа што јадењето го надминува пиењето. И најважното нешто е вербата, а во тоа е целата основа (јесод) и тоа му била голема пречка на Аман, кога Мордехај не се согласил со неговото мислење, па сите дознале за мислењето на Мордехај кој тврдел дека само тој оди по патот на јудеите и дека другиот пат се нарекува идолопоклонство („туѓа работа“). За ова Аман рекол (Книга Естер, 5:13): „Сето тоа ништо не значи за мене додека го гледам јудејот Мордехај дека седи во царските порти“. Мордехај со тоа тврди дека неговиот пат води кон царските порти.

Одовде да го сфатиме она за што прашале: „И Мордехај дознал...“. Зарем не е речено: „И градот Шошан бил во забуна“? Бидејќи сите знаеле. Значењето е што, како што е кажано погоре, (жителите на) градот Шошан биле во забуна и не знаеле со кого е вистината, но Мордехај знаел дека ако Аман е на власт, со тоа тој ќе го уништи, не дај Боже, народот на Израел, односно патот на јудаизмот, бидејќи целата јадица на Аман е во левата линија. И ова е прашање на тоа што Аман фрлал ждребка така, како што тоа било на Судниот ден, како што е речено: „една ждребка на Создателот и една на нечистиот. Прашањето на ждребката на Создателот е својство на десната линија, која претставува тајна на Хасадим, наречена јадење и чие што значење е вербата. Додека пак, ждребката на нечистиот, во суштина е тајна на левата линија, која претставува стадиум „кој нема да успее кај сите“ и целата Ситра Ахра (нечиста сила) излегува оттаму. Затоа продолжил стадиумот на попречување на Светлината бидејќи левата линија ја замрзнува Светлината. Ова е тајната на реченото (Книга Естер, 3:7): „Фрлил коцка, односно ждребка“. Значи ова се толкува дека фрлил како коцка, односно „пи-ор“ („многу Светлина“) (според изговорот). Со помош на ждребката на нечистиот му се попречиле сите Светлини и излегува дека ги фрлил сите Светлини долу. А Аман мислел дека праведникот ќе подготви, а грешникот ќе облече, односно дека тој ќе ја земе наградата за работите кои Мордехај цело време ги извршувал заедно со оние кои му се придружиле. Значи, Аман да ги земе сите откривања на Светлините под своја власт. Сето ова било затоа што видел дека Царот на него му ја дал власта да ја привлече Светлината Хохма долу. Од таа причина, кога дошол кај царот за да ги уништи Евреите, односно да ја поништи власта на Израел, која претставува својство Хасадим, за да биде откриено знаењето во светот, царот му одговорил: „Ти се дава сребро и народ за да постапиш со него како што сакаш“ – значи како што сака Аман, односно согласно неговата власт, која ја претставува левата линија и знаењето.

Целата разлика помеѓу првичните наредби и подоцнежните е во зборот „јудеи“. Во списокот со наредбата (списокот е содржина која го претставува царот; потоа на списокот со наредба се даваат појаснувања кои откако ќе се протолкуваат, ја покажуваат смислата на списокот) (е речено): „Да се предаде во секоја област како закон, откриен за сите за да бидат спремни за тој ден“ (Книга Естер, 3:14). Не е кажано кој да биде спремен, а само Аман дал појаснување за списокот со наредбата, како што е речено (Книга Естер, 3:12): „беше напишано сè што нареди Аман“ итн. Во подоцнежните наредби веќе е напишан зборот „јудеи“: „Списокот со наредбата да се предаде во секоја област како закон, откриен за сите народи, за да бидат подготвени јудеите за тој ден да им се одмаздат на своите непријатели“ (Книга Естер, 8:13). Затоа, кога дошол Аман кај царот, царот му рекол: „Среброто кое е подготвено од претходно, ти се дава на тебе“ – значи, ти не си должен да додаваш никакво дејствие бидејќи народот (е подготвен) да постапиш со него како што сакаш ти, односно народот сака да постапи како што сакаш ти, односно народот сака да ја прифати твојата власт. Меѓутоа, царот не му рекол да ја поништи власта на Мордехај и јудеите, туку (рекол дека) од претходно било подготвено да настапи сега, кога е етапата на откривање на Светлината Хохма, која тебе ти се допаѓа. Додека пак, списокот со наредбата било заповедано да се предаде во секоја област како закон, откриен за сите народи. Значењето на овој закон е во тоа што била откриена Светлината Хохма на сите народи. Но, не било напишано да се поништи категоријата на Мордехај и јудеите, што претставува тајната на вербата; се мислело на тоа дека настапила етапата на откривање на Светлината Хохма и во секој случај тие избрале Хасадим. Аман пак, рекол дека сега дошло време да се открие Светлината Хохма, за да се прифати. Од друга страна, тврдењето на Мордехај било дека прашањето на откривањето е само за да се прикаже дека тие не земаат по принуда, односно (не затоа што) немаат друг излез, бидејќи овде нема откривање на Светлината Хохма, туку дека тие избрале Хасадим доброволно. И за ова мудреците рекле: „до денес по принуда, од денес понатаму по желба“, како што е речено во пасусот „Одлучија и прифатија“ (Книга Естер, 9:27) – значи целото откривање доаѓа само за да можат да го прифатат јудејскиот пат по желба. Заради ова бил спорот помеѓу Мордехај и Аман. Тврдењето на Аман се состоело дека Создателот сега ја открива власта на Светлината Хохма, за да ја прифатат и пониските, а Мордехај тврдел дека Создателот сега ја дава власта на левата линија за да ја вклучи во десната, односно дека најважна е десната линија.

Согласно ова излегува дека подоцнежните наредби не ги поништиле првичните, туку дека дале појаснување и толкување на првиот список со наредбата, а во прашањето за откривање на сите народи се подразбираат јудеите, односно за да можат јудеите да изберат Хасадим доброволно. Затоа е запишано во подоцнежните наредби: „за да бидат подготвени јудеите за тој ден да им се одмаздат на своите непријатели“. Мордехај протолкувал, како што е кажано погоре, дека сега е власта на Светлината Хохма, за да покаже дека тие претпочитаат Хасадим пред Светлината Хохма. Ова се нарекува: „да им се одмазди на своите непријатели“. Нивните непријатели ја сакаат токму Светлината Хохма, а тие (јудеите) ја отфрлаат Светлината Хохма. Одовде го сфаќаме тоа што прашале: кога прашал царот: „Кој е тој и каде е, чие што срце се одважило да направи така?“, зарем не рекол (до тогаш): „Среброто ти се дава на тебе и народот, за да постапуваш со нив како што сакаш“? Работата е што царот ја издал оваа наредба потоа, за да настапи етапата на откривање на Светлината Хохма, односно левата линија да и послужи на десната и со помош на тоа да им стане очигледно на сите дека десната линија е поважна, и заради тоа тие избираат Хасадим. Во ова е тајната на Книгата Естер (Мегилат Естер), која на прв поглед е противречна самата на себе, затоа што таа открива (мегале), бидејќи откривањето е за сите, а „Естер“ значи дека има сокривање (астара). Но, смислата е во тоа што сè што е откриено, е повикано за да избере сокривање и токму со помош на тоа се откриваат Светлините долу.

Сега го сфаќаме она што го рекле мудреците: „човекот мора да пие додека не престане да ги разликува проклетиот Аман и благословениот Мордехај“. Работата со Мордехај и Естер се случила до изградбата на Вториот Храм, а прашањето за градењето на Храмот е прашање за привлекување на Светлината Хохма и тогаш Малхут се нарекува Храм. Во ова се крие тајната за тоа што Мордехај ја испратил Естер (инструкција) за да дојде до царот и да моли за својот народ (погледни Книга Естер, 4:8) итн. Таа одговорила (Книга Естер, 4:11): „Сите кои служат кај царот знаат... кој ќе влезе неповикан кај царот, само една пресуда има за тоа – смрт... а јас неповикана одам кај царот еве веќе триесет дена“. Смислата на ова е што, како што е познато, не треба да се привлекува стадиумот на првите три сфирот долу, а оној кој го привлекува стадиумот на првите три сфирот, се осудува на смрт, бидејќи левата линија предизвикува одрекување од животот на живите – „освен тоа, на кого царот ќе му го насочи златниот скиптар, тој ќе остане жив“ (Книга Естер, 4:11). Златото е тајна на Светлината Хохма и на трите први сфирот, односно само при будење на Вишиот може да се остане жив, односно во соединување. Но не и при будење на понискиот. Иако на Естер, која ја претставува тајната на Малхут, и е потребна Светлината Хохма, тоа е (возможно) само при будење на Вишиот. Ако пак, таа го привлече стадиумот на трите први сфирот, ги губи сите свои својства. На ова Мордехај и одговорил (Книга Естер, 4:14): „Слободата и ослободувањето на јудеите ќе им дојдат од друго место“ – односно со помош на тоа што целосно ќе ја поништат левата линија, а ќе им остане десната линија, која ја претставува тајната Хасадим. „А ти и домот на твојот татко ќе пропаднете“, бидејќи „таткото и го дал почетокот на ќерката“ (Зохар). Затоа и е потребно во неа да има категорија Хохма, меѓутоа треба да се задржи принципот: „јадењето го надминува пиењето“. Но, ако јудеите немаат никаков излез, ќе бидат принудени да ја поништат левата линија. Излегува дека целиот нејзин стадуим се поништува и за тоа рекла (Книга Естер, 4:16): „Ако пропаднам, нека пропаднам“. Ако тргнат – сум пропаднала бидејќи може да доведам до одрекување, а ако не тргнам, тогаш слободата и ослободувањето кај јудеите ќе дојдат од друго место, односно во поинаква форма, кога тие целосно ќе ја поништат левата линија, (правејќи како) што и рекол Мордехај. Затоа го избрала патот на Мордехај, односно го повикала Аман на гозба, всушност ја привлекла левата линија, како што и рекол Мордехај, а потоа ја вклучила левата линија во десната. Со самото тоа привлекувањето на Светлината Хохма веднаш добило намера не да ја прими Светлината Хохма, туку да даде предност на Хасадим. На тој начин има откривање на Светлините долу и во тоа е тајната на книгата Естер: без оглед на тоа што има откривање, таа сепак го избира стадиумот Естер, односно сокривањето. Ќе се надеваме на заслугата на мојот татко и учител, чии што зборови од светата уста ние сепак сме се удостоиле да ги слушнеме, иако не сме се удостоиле да ја сфатиме длабочината на тие зборови, која издига на врвот на универзумот.

Ви го честитам празникот.

Да се удостоиме со спас во заедничкото ослободување.

Вашиот пријател Барух Шалом Леви Ашлаг, син на својот татко и учител Баал ХаСулам

* Писмото број 31 во изданието од 1998 година се наоѓа под број 40

Песах 5727 година (пролет 1957-ма)

Добив писмо од ..., во кое тој поставува неколку прашања. Јас обично одговарам општо, а не во детали, и иако сакам кога оној кој прашува се интересира токму за детали, всушност општиот одговор се состои од многу детали, а исто така и е многу покорисен во вистинската работа. Токму кога кај оној кој прашува (во прашањето) има многу детали, има и простор општото да го осветли деталното, кое ние го нарекуваме многу келим и ова е доволно за да се разбере, па затоа јас ќе одговорам општо...

Гледаме дека луѓето вложуваат напори секој ден – кој на работа, кој во трговија и цел ден човекот чека кога ќе дојде времето за да може да се врати дома, добро да се најаде и да се провесели со семејството и децата. Или пак оној кој заминува да работи на море, страда од работата и силно го очекува моментот кога ќе може да се врати дома. Кога гледа дека времето за враќање дома се приближува, тогаш радоста почнува да чука во неговото срце и тогаш стремежот кој цело време го има кај него – да дојде до целта, ја возвишува самата цел. Значи, тој чувствува дека вреди да ги вложи сите свои сили само за да може да се врати дома и да се наслади. Инаку тој не би се трудел ако нема од што да се наслади дома, затоа што домот би му бил празен и тој не би можел да се наслади.

Така, овде има две работи:

1) Добра трпеза или пак многу пари кај оној кој доаѓа од работа на море;

2) Стремеж да се дојде до целта.

Може да се каже дека ако би можело да се измери задоволството на вага, би можело да се рече дека ако задоволството од трпезата или пак од тоа што човекот донесува пари од зад границата тежи еден килограм, тогаш силната желба на оној кој цел ден посакува да се врати дома и добро да се најаде, може да го зголеми задоволството тоа да тежи и сто килограми. Така е и овде – желбата на оној кој се стреми да се врати дома со пари кои ги заработил зад границата е неизмерна и безгранично го зголемува задоволството, а зголемувањето на задоволството е соодветно само со големината на стремежот, додека пак големината на стремежот расте пропорционално со вложените напори. Значи, ако човекот работи напорно и соодветно на тоа страда, тогаш самите тие страдања му носат огромен стремеж да се ослободи од нив и да дојде до посакуваната цел. Целата животна сила која ја има кога ги доживува страдањата е само од (вкусувањето) на иднината, односно од тоа што чувствува дека уште малку – и ќе дојде времето кога ќе може да се врати дома.

Согласно ова излегува дека ако човекот има добра трпеза или пак многу пари за кои не вложил напори, тогаш вкусува задоволство во согласност со нивото (1), односно во количина на еден килограм. Додека пак, оној кај кого има напори и стремеж, добива насладување според нивото (2), односно може да го зголеми задоволството сто или илјада пати. И не треба да се прашува: тогаш како е навистина? – затоа што ако постои задоволство од трпезата и од парите, тогаш која е разликата дали има силна желба, бидејќи трпезата и парите се материјални работи и како може напорите и стремежот да додадат задоволство? Всушност работата е во тоа што сè што е споменато погоре – и материјалните и духовните придобивки – имаат една природа, па затоа секое насладување – и материјално и духовно, се нарекува Светлина, а во Светлината кај нас постои правило дека таа е невозможно да се достигне, односно невозможно е да се определи нејзината конечна форма, туку само со помош на келим. Значи, ние ја определуваме формата на Светлината во согласност со својствата на келим. Со зборот „келим“, како што е познато, се нарекува силната желба кон нешто и на тој начин келим ја зголемуваат Светлината. Тоа значи дека Светлината не треба да биде голема, туку големи треба да бидат келим, па само ако има човекот келим, односно голем стремеж, тогаш се чувствува големо задоволство во Светлината. Затоа дури ни во материјалното трпезата и парите не ја одредуваат големината на насладувањето, туку вложените напори и желбата ја определуваат големината на насладувањето.

Одовде да го сфатиме прашањето за радоста. Обично на оној кој започнува со работа за Создателот, му се праќаат надворешни мисли во процесот на работата со Тора и молитвата. Тоа на човекот му носи страдања, а овие страдања се во степен колку што човекот сака да се ослободи од нив и да ги истера. Но, како да ги истера овие мисли? Само со помош на радоста, односно (потребно) е да има увереност кај него дека ќе дојде до посакуваната цел, а тоа е да Му причини задоволство на Создателот и да стане Негов слуга. Исто така, треба да се наслика (во фантазиите) колку е добро и пријатно да се биде во сенката на Царот, да ја гледа Неговата убавина и да го посетува Неговиот дворец: „Запишано е: „Создателот се радува со праведниците“. Се разбира дека и јас ќе стигнам на тоа ниво“. Тогаш ќе погледне на надворешните мисли, заради кои трпи загуби, односно не може да биде меѓу доближените до Создателот и тогаш кај него ќе се појави место за да ја измери определбата: „да им се даде добра награда на праведниците и да се расчисти со грешниците“, односно значењето на Светлината и темнината. Излегува дека според тоа колку се големи неговите страдања од надворешните мисли, толкава е и неговата радост кога му доаѓаат добрите мисли. И ако има период кога не му доаѓаат никакви надворешни мисли, тогаш тој е радосен, а за време на паѓањето треба да добива животна сила и радост од иднината, односно кога Создателот на крај ќе му се смилува и ќе го доближи кон Себе.

Излегува дека со помош на надворешните мисли тој ја зголемува „трпезата“, односно кога кај него има добри мисли тој може да Го воспева и да Му биде благодарен на Создателот затоа што Тој ги доближил кон Себе. Значи, најважното во надворешните мисли е тие да му дадат радост на човекот, односно силна желба: кога ќе дојде времето тој да може да Му служи на Царот без никаква грешка и со тоа надворешните мисли се издигаат, како што е речено во книгите, дека човекот треба да ги поправи надворешните мисли кои му доаѓаат додека работи.

Нека ни помогне Создателот да се удостоиме да работиме за Него во радост и со добро срце.

Од твојот пријател Барух Шалом Алеви, син на својот татко и учител Баал ХаСулам

* Писмото број 33 во изданието од 1998 година се наоѓа под број 25

Вечерта на Рош Хашана (еврејската Нова година). 14 септември, 1947

За пријателите, нека живеат вечно.

Откако ви се доближив во замисленото телесно место, да се надеваме дека ќе ги зближиме срцата, затоа што веќе долго време си немаме пишано, а физичките чинови донесуваат единство, како што е речено во молитвата за Рош ХаШана (службата за еврејската Нова година), „И сите тие ќе станат едно општество.“ Во таа состојба, ќе биде полесно да се „спроведе Твојата волја од сè срце.“ Тоа е затоа што иако нема само едно општество, тешко е да се работи со цело срце. Место тоа, дел од срцето останува за своја корист а не за користа на Создателот. За тоа е речено во Мидраш Танума, „Ти стоиш денес,“ како што денот повремено свети а повремено се смрачува, така е и со вас. Кога ви е темно, Светлината на светот ќе ви свети, како што е речено, „И Господ ќе биде за вас бескрајна Светлина.“ Кога? Кога сите ќе бидете едно општество, како што пишува, „Секој од вас жив на овој ден.“

Обично, ако некој земе куп гранки, може ли сите одеднаш да ги скрши? Но ако зема една по една, дури и бебе може да ги скрши. Слично, гледате дека Израел нема биде спасен сè додека сите тие не бидат едно општество, како што е речено, „Во тие денови и во тоа време, вели Господ, децата на Израел ќе дојдат, заедно со синовите на Јуда.“ Така, кога ќе се соединат, ќе го примат лицето на Божественоста. Ги претставив зборовите на Мидраш за да не мислите дека проблемот на групата, кој е љубовта кон пријателите, се однесува на хасидизмот. Напротив, тоа е учењето на нашите мудреци, кои гледале колку е неопходно соединувањето на срцата во единствена група за да се прими лицето на Божественоста. Иако секогаш некој од пријателите ќе се истакнува и ќе вели, „Фатете се сите за раце за единствена група!“ и секогаш ќе им ја припише немарноста на пријателите, сепак не можам да го исклучам од пријателите, кои се немарни во тој поглед, и тоа треба да биде доволно за разбирање. Главно, да се надеваме дека во новата година, Шин-Тав-Хет-Јод („Да живеете“ но исто така и годината во хебрејскиот календар, броена во букви (1949-50), Создателот ќе ни даде вечен живот, како што е напишано: „Бидејќи Бог ме назначи како уште едно семе место Авел,“ итн. и „Да живеете“ ќе се обвистини.

Значењето на Рош ХаШана (Нова година) е нов почеток, кога човек почнува да гради нова структура. Како што велат нашите мудреци, „Човек секогаш треба да се смета за пола грешен, пола праведен. Ако направи еден единствен Мицва (добро дело/заповед), среќен е, бидејќи се осудил себеси и сиот свет на страната на добрината. Ако направи и еден престап, тешко нему оти се осудил себеси и сиот свет на страната на лошото.“ Треба да сфатиме што значи дека човек секогаш треба самиот себе да се смета како пола-пола.

1) Ако изврши една заповед, Мицва, и се пресуди на страната на доброто, како може да се каже дека пак е пола-пола? Сепак, веќе има пресудено и има мнозинство на добрини. И обратно, ако извршил еден престап, како може подоцна да се каже дека е пола-пола?

2) Како може да се каже дека е пола-пола кога самиот знае за себе дека е полн со гревови и престапи? Во исто време, се чувствува принуден да се исповеда, „Виновни сме, предавници,“ и „За гревот.“

Работата е во тоа што нашите мудреци ни даваат да го сфатиме редот во работата. Тука нема вердикт на суд и Вишиот суд. Само кога човек ќе дојде пред Вишиот суд се судат неговите престапи и заслуги. Напротив, нашите мудреци нè учат дека човек секогаш треба да почне со работата и да го избере доброто и да се гнаси од лошото. Така е затоа што изборот е применлив точно во нешто што е пола-пола, оти тогаш има моќ да избере. Но кога една од страните веќе го има мнозинството, тој веќе не може да реши бидејќи човек го следи мнозинството и тогаш не е релевантно да се зборува за избор. Тоа го покренува прашањето, „Како може да се лаже себеси и да каже дека е пола-пола кога знае дека всушност е полн со гревови?“ Меѓутоа, треба да знаеме дека изборот кој му е даден на човек е траен и вечно постои, како во, „Тој што е поголем од неговиот пријател, неговата склоност е поголема од него.“ Според ова правило, ако некој има многу гревови, тогаш има мала склоност, која не е поголема од добрата склоност, туку е точно пола-пола, па ќе може да се реши.

А бидејќи престапите доаѓаат преку злата склоност, а Мицвот (добрите дела/заповеди) доаѓаат преку добрата склоност, како што толкува РАШИ, „Ти го создаде праведното преку добрата склоност; Ти го создаде лошото преку злата склоност,“ затоа нашите мудреци велат, „Човек треба да се смета за пола добар, пола грешен и пола праведен.“ Со други зборови, што се однесува до изборот, тој е секогаш присутен, и ако престапите се од... тогаш злата склоност спласнува. Така, тој е пола-пола. Слично, ако изврши една единствена заповед, Мицва и веќе е осуден на страната на добрината, веднаш му е дадена голема зла склоност, како што пишува, „Тој што е подобар од својот пријател, неговата склоност е поголема.“ Така, сега тој е пола-пола, па ќе може да биде пресуден на страната на добрината. Затоа, на Рош Хашана, човек одново ја почнува својата работа. Покрај тоа, десетте покајанички денови се викаат „денови на простување и покајание за гревовите,“ за човек да ја има секоја прилика повторно да се придружи  во работата на Создателот, иако бил толку оддалечен од работата. А суштината на работата е молитвата, бидејќи само со молитвата може да се излезе од јавноста и да се влезе во подрачјето на Единствениот. Тоа е затоа што кога се работи за молитви, големото и малото се еднакви. Покрај тоа, тој што чувствува колку е долен може да упати поискрена молитва од дното на срцето, бидејќи знае за себе дека не може самиот да се извлече од тесното. Тогаш може да каже дека навистина, тие што се создадени со посебни дарови и добри одлики имаат потреба од милоста небесна. Така, само таков човек може да упати искрена молитва.

Меѓутоа, човек треба да внимава да не избега од кампањата, бидејќи склоноста се однесува на тој начин што кога човек може да упати вистинска молитва, таа му носи искри на очај и му дава докази, заклучоци, и наговестија дека неговата молитва ќе биде бескорисна. Конечно, човек станува неспособен да верува во „Оти Ти ја слушаш молитвата од сечија уста.“ Нашите мудреци велат, „Создателот копнее по молитвата на праведните.“ Тоа е затоа што молитвата е главната алатка за инспирација од Божественоста бидејќи се смета за молитва на сиромавите. Тоа е значењето на, „Затоа што сиромавите никогаш нема да ги снема од земјата.“ Треба да сфатиме зошто Создателот ни го ветил тоа - дека е неопходно секогаш да се имаат сиромавите. Не би било ли подобро да нема такво нешто во Израел? Меѓутоа, во горното толкување, „сиромав“ значи место за молитва, а ако нема место на недостаток, нема место за молитва. Така, нема ли место за молитва штом човек е награден со големина? Во тој поглед, Создателот ни ветува, „Сиромавите никогаш нема да ги снема,“ што значи дека секогаш ќе има место кај што е можно да се најде потреба за човек да се крене до повисок степен.

Тоа е значењето на, „Сиромаштијата му прилега на Израел како црвен појас на бел коњ.“ Тоа значи дека дури и ако тој е Евреин во целата своја величина, сепак, сиромаштијата прилега, оти таа е место на недостаток, така што ќе може да понуди молитва. Тоа е темата претставена во Гемара (Берахот 9б): „Раби Ела рече на Ула, ’Кога ќе одиш горе, поздрави го брат ми, Раби Берона, во присуство на целата група, оти тој е голем човек и се радува во Мицвот (заповеди/добри дела). Еднаш успеа да го спои покајанието со молитва, и насмевката не му слезе од лицето цел ден.“ Со други зборови, тоа што тој е голем човек е кога веќе е во состојба на покајание, спасен од сите недостатоци, без потреба да прави веќе било што. Во таа состојба, има работа да најде некаква мана во себе за да се моли за тоа. А кога го „споил покајанието со молитвата,“ тој веднаш нашол место за молитва и добил бескрајна радост, како што пишува, „Затоа што сиромавите никогаш нема да ги снема од земјата.“ Следува од сето горенаведено дека најважната работа е молитвата. Бидете силни во молитвата и верувајте во, „Ти ја слушаш молитвата од секоја уста.“

Нека бидеме запишани во книгата на животот!

Вашиот пријател, Барух Шалом ХаЛеви, син на Баал ХаСулам

Вечерта на Судниот ден 5718-та година (4-ти октомври 1957-ма година) ...По повод твоето прашање „Зошто нè оставил сами во борбата?“

Затоа кога праведен човек се повикува горе (пред лицето на Севишниот) и се чувствува недостиг (се чувствува „хисарон“), а чувствата и болката се натрупуваат во срцето, тогаш тоа се појавува во солзите. Се разбира, ако „хисарон“, недостатокот на определено ниво се чувствува во човек, тогаш овој „хисарон“ се нарекува молитва, а со молитва ние повторно продолжуваме, го привлекуваме изгубеното (поврзаноста со праведникот) кон себе. Но, ако не посветуваме внимание на ова и се помируваме со ситуацијата, секој пат сè повеќе се оддалечуваме додека не заборавиме. Познато е дека умрениот се заборава со срцето бидејќи смртта веќе е безнадежна. Тогаш на човекот, кој бил поврзан со покојникот со блиска врска, му се јавува обвинување: „Зошто умре праведникот, а никој не оддава должна почит на тоа?“. Затоа, за да нема обвинување против човекот кој бил поврзан со праведникот кој починал, праведникот умирајќи прави поправање со тоа што му го зема на човекот сето она што му го дал. И, секако, човекот станува најлош, бидејќи таквите луѓе имале желба да го примат духовното, па кога го губат духовното, тогаш материјалните работи почнуваат да го исполнуваат степенот на задоволство (на местото на) духовното, затоа што паѓаат долу во ниската состојба, односно во ниските страсти во потрага по почит во уште поголема мера. Затоа објаснив што се случило со нас кога сме ја заборавиле суштината и сме стапиле на патот на раздорот...

Јас на почетокот ги знаев идните резултати. Има луѓе кои можат да ги сокријат своите мисли, но и такви, кои немаат таква сила. Тогаш нивните мисли се откриваат и тие прават недолични дејствија, со што им покажуваат на сите дека тие не се и никогаш не биле поврзани со праведникот. Тогаш, зошто се чудиш сега? Тоа се случило веднаш после Судниот ден 1954 година (денот на смртта на Баал ХаСулам) и до сега тоа не е ништо повеќе од доследно откривање на нивните мисли и дејствија. Сега ти ќе ја разбереш големата потреба да поверуваш во она што го рекле нашите мудреци, нека биде благословен споменот за нив, кои го обврзале човекот да вели: „Овој свет е создаден за мене“. Како да се прифати ова величие – дека човекот треба да биде неизмерно горд? Меѓутоа, ако целата основа е во вербата, тогаш може да се поверува и во ова, бидејќи ако човекот работи за себе, тогаш постојат такви барања. Но, ако човекот посакува – во помал степен посакува да има желба во име на Вишиот, тој може да поверува во тоа затоа што вербата е неопходна на секој чекор.

„Праведниците се големи... повеќе отколку додека се живи“, значи дека треба да се засили вербата во нив после смртта повеќе отколку додека се живи затоа што целата основа на патот на праведникот, нека биде благословен споменот за него, е во вербата бидејќи само на тој пат се открива знаењето. Оној кој се удостоил да тргне на патот на вербата – само тој има „Хохма“ (мудрост) и „гвура“ (храброст). „Секој што е мрзелив според словото на мудрецот заслужува да биде погребан жив“ (Шабат, 105). Објаснување: онаму, каде што не се чувствува „хисарон“, се чувствува мрза, бидејќи не се чувствува загуба и тоа не е почувствувано за да возбуди говор за спомен во срцето. Тогаш иако тој (мрзеливиот) сè уште е жив, бидејќи сè уште има животна сила, која ја добил од мудрецот, тој во секој случај заслужува да биде погребан жив. Како што за починатиот нема поправање никаде освен во гробот, така и ваквиот човек заслужува да биде погребан затоа што смртта веќе е јасно дека ќе дојде, односно дека ќе излезе животот од него. За ова зборуваат нашите мудреци, нека биде благословен споменот за нив, дека тој уште сега заслужува да биде погребан...

Барух Шалом а-Леви Ашлаг, син на својот татко и учител Баал ХаСулам

Зошто покривањето на сука (схах) го подготвуваат од отпадоци од гумно (горен) и од винарија (екев)? Баал ХаСулам, мојот татко, објасни дека зборот „горен“ укажува на „гер анохи“, што значи „јас сум дојденецот“, додека пак, „екев“ потсетува на „нокев шем ха-Шем“ – го проколнува името на Создателот. „Схах“ се нарекува сенката на вербата, односно на вербата над знаењата, која е спротивност на знаењето. Посакувајќи да добие знаење, човекот ги занемарува „горен“ и „екев“, бидејќи во материјалниот свет гледа дека тоа се отпадоци. Меѓутоа, со нивна помош тој добива сенка и седнува во неа.

Човекот седнува во сенка, односно од најниските и најлошите работи си прави место каде што може да седне. Овие отпадоци му овозможуваат да изврши поправање, наречено „да се наоѓа во сука“, а најважното е тоа што ова поправање му носи радост, бидејќи не залудно вербата над знаењата се нарекува радост на поправањето. Така, сите тешкотии кои се среќаваат во светот, се поправаат во сука, а без нив би било невозможно да се направи схах. Затоа човекот треба да биде „примерен гост“ и да рече дека домаќинот се грижел само за него. Човекот треба да си рече дека сè што се случува во светот, вклучувајќи ги и страдањата на луѓето, е насочено само за да може тој да успее да ја прими добрината, односно да ја зачува вербата, дури и ако гледа дека на луѓето им се прави лошо. Сето тоа е само за тој да добие можност да ја прими врз себе власта на небесата. Исто така, тој треба да рече дека останатите луѓе страдаат само на него да му се појави место за примање. Но, всушност не е лесно тоа да се каже. Само ако човекот работи за да Му причини насладување на Создателот, ако не мисли за себе, туку исклучиво на Создателот и ако не застанува на средина, тој може да каже дека Господарот се грижел само за него, за да може да продолжи да напредува во вербата и да го прави тоа заради Создателот, а не заради себе, бидејќи кога човекот се грижи за примањето задоволства, тој не може да се лаже себеси, говорејќи дека светот е создаден само за него.

Кога човекот се грижи за Создателот, на него не му е тешко да поверува дека светот е создаден за него, бидејќи егоизмот во тој случај не се појавува. Излегува дека схах, наречен сенка, се прави токму од отпадоците горен и екев. Додека пак, наоѓајќи се во сука, му се молат на Создателот да ги заштити од поројниот дожд. Тоа значи дека вербата го спасува човекот од која било штета, а штета нанесуваат надворешните мисли и мислења. Вербата се гради токму од отпадоците. Само на тој начин е можна заштитата од потоците од поројниот дожд, инаку човекот ќе го одвлече светскиот поток. Поројниот дожд ја оживува земјата затоа што луѓето кои се наоѓаат на духовно неживо ниво, живеат само со помош на знаењата. Онаму, каде што нема знаења, тие не можат да се задржат. Но, ова знаење ги остава на неживо ниво, а оној кој сака да се издигне на растително ниво не треба да го прима ова знаење во смисла на поддршка. Поројниот дожд не може да му помогне на оној кој сака да оди по патот на вистината. Ако човекот се сопне и прими за себе некаква поддршка од тоа знаење, тој веднаш паѓа на пониско ниво, а кога добиваат знаење оние кои се наоѓаат на неживо ниво, тие можат да живеат без да паѓаат. Затоа тие секогаш бараат знаење кое би ги одржало во работата. За да не претрпат неуспех, добивајќи знаење, наречено пороен дожд, градат схах и Го молат Создателот да ги заштити од потоците од поројниот дожд. Така ќе се разрешат прашањата и ќе се појави желба да се удостојат со сенката на вербата. За подобро да сфатите, ќе наведам дел од писмото на мојот татко: „Ќе ти ја објаснам смислата на милостината на несреќниот која така се воспева во книгата „Зохар“. Ако кај човекот има некој орган, со кој не треба да се работи, а сепак кај човекот се појави некоја желба да работи со него, тој орган останува уништен од болест. Тој се нарекува несреќен. Целото негово постоење во светот е основано на тоа што за него работат останатите и го жалат. Во ова се крие смислата на реченото дека оној кој ќе го спаси животот на една душа, која се стреми кон Создателот, е како да го спасил животот на целиот свет. Животот до масата на другите не носи повеќе отколку постоењето на душата и ова треба да се разбере. Во очите на Создателот ова е еднакво на спасувањето на целиот свет, затоа што на тој начин светот се исполнува со добрина, која ја зголемува силата на таа несреќна душа, која постои само со помошта на останатите органи.

Да ви ја објаснам смислата на искажаното: „Го изведе надвор и рече: „Погледни кон небото...“ итн. ...И тој поверува во Создателот, а за него тоа беше милостина“. „Го изведе надвор“ – значи дека имало некоја желба да работи со тој орган, а тоа е забрането, за што е речено: „Погледни кон небото“. Истовремено со тоа му бил гарантиран благослов на потомството, во што има противречност, затоа што целото потомство, на кое му бил ветен благослов, поминува низ овој орган. Но, ако не работи со него, тогаш како може да добие потомство? И за ова е речено дека „поверувал во Создателот“, односно прифатил сè како што било: категоричната забрана за работа и гаранцијата за благословот на потомството. А кога примил – „за него тоа беше милостина“, односно примил милостина, како сиромав, кој живее од помошта на останатите. Заедно со ова, постојат две толкувања на искажаното. Едни сметаат дека Создателот му дал милостина на Авраам, за да може тој да живее без да работи, а други претпоставуваат дека Авраам Му дал милостина на Создателот. Во право се и едните и другите, затоа што додека не се случило поправањето, овој орган се наоѓа на небесата и се смета дека милостина му се дава на понискиот. Но, кога се достигнува неговото Крајно поправање, тој веќе не се наоѓа на небесата и тогаш Му се дава милостина на Вишиот. Јас ќе побарам секој од вас да ми напише толкување на овие зборови од мојот татко, бидејќи тоа се чудесни зборови, а сега да го одредиме планот за зимската работа, времето на работа во долгите ноќи. Досега јас зборував од аспект на левата линија, која се нарекува „левата оддалечува“ и потребен е напор и голема работа за надминување на сите препреки и надворешни расудувања и мисли од наша страна. Сепак, неопходна е и работа со десната линија, како што рекле мудреците (благословен да биде споменот за нив): „Направи ја Тора своја постојана работа, а работата (другите работи) – повремени“ (Пиркеј-Авот (1,15). Тора се нарекува десната линија, која е категорија на совршенството и човекот треба да се смета себеси како исполнет со достоинство и високи карактеристики, изучувајќи ја Тора и исполнувајќи ги заповедите, како што му прилега на совршен човек, колку што има сила за тоа.

Но, не треба да се обесхрабрува ако не успее посакуваното да го исполни целосно. Всушност, ако посакува да ги зголеми своите добри дела и работата со Тора, а не може, тогаш не треба да жали за тоа, туку да биде во радост за време на работата во десната линија. И колку што е можно, да биде задоволен со своето учество и да Го воспева и за Му се заблагодарува на Создателот затоа што му ја дал најмалата можност да Му служи на Царот иако тоа е само за момент во еден ден или пак, еден момент во два дена. Тоа за него ќе биде слично како да нашол огромно богатство. Ако исполнува и наједноставни дејствија, во кои нема животна сила, во секој случај тој мора да се обидува да биде во радост и да добива оживувачка сила од тоа што му е дадена можноста да Му служи на Царот. Во таква состојба тој треба да биде за време на работата, а тоа се нарекува категорија на Тора, десна страна, како што е запишано „На десно од Него – пламен од закон за нив“ (Дварим, 33:2). За секоја дадена можност тој треба да Го воспева Создателот.

Јас од мојот татко и Учител слушав дека воспевајќи го Создателот и заблагодаривајќи Му се за тоа што Тој нè доближил кон себе, ние ја привлекуваме духовната Светлина надолу. Човекот треба да се чувствува совршен и тогаш тој се нарекува благословен – „барух“, а благословениот се доближува до Благословениот. Ако пак, човекот се смета себеси за проколнат – „арур“, тогаш Благословениот не може да се доближи до проколнатиот. Затоа вие треба да се сметате себеси за совршени за време на учењето на Тора и додека ги исполнувате заповедите, а тогаш е забрането да барате во себе какви било недостатоци (како што е речено: „Секој што има недостаток, да не се доближува“) – и ова се нарекува категорија на Тора, односно совршенство. Но, работењето исклучиво со Тора исто така не е добро, како што рекле мудреците: „Оној кој работи само со Тора е сличен на оној во кого нема божествен почеток“, како што е речено: „Имаше многу денови кај Израел без вистинскиот Бог“ (Двиреј а-јамим) (2, 15:3). „Денови“ означува совршенство, односно категорија на Тора, „многу“ значи дека работи само со Тора и во таков случај кај него го нема вистинскиот Создател. Од аспект на левата линија токму работата укажува на вистинскиот пат и за ова е речено „Добро е да се измеша учењето на Тора со трудот (дерех ерец – земјен пат), бидејќи двете работи бараат голем труд, што оттргнува од гревот; секое учење на Тора, кое не е придружено од труд на крај е залудно и со себе влече грев“ (Пиркеј-Авот 2,2). Не се оптоварувај себеси со прашањето зошто работата само со Тора влече грев со себе и зошто не е доволно тоа што не оттргнува (од гревот)... затоа што секој кој не оди по патеката на вистината, останува во состојба „доколку не се удостојат, за нив (Тора) ќе стане смртоносен отров (наркотик на смртта)“. Работата, спомената погоре, се однесува на Царството небесно (Малхут шамаим – власт на Создателот) и само заради тоа се нарекува работа (малаха). Заради ова мудреците предупредувале, дека токму напорите вложени во двете насоки го предаваат гревот во заборав. Но, како што е споменато погоре, треба да се намали работата со други дела и да се зголеми работата со Тора – „направи ја Тора своја постојана работа, а работата повремена“, бидејќи голем дел од денот човекот треба да напредува во десната линија и само малку време да одвои за чиста работа во разумот и во срцето.

Ќе го завршам писмото со надеж дека ќе се удостоиме со вечно соединување со Создателот.

Барух Шалом, син на својот татко и учител Баал ХаСулам

* Писмото број 36 во изданието од 1998 година се наоѓа под број 10

25 октомври 1957

... што се однесува до раздвојувањето на љубовта кон пријателите од делото на Создателот, јас тоа воопшто не го разбирам бидејќи никогаш не беше обичајот кај Баал ХаСулам да ги спојува двете. Сосема спротивно, секогаш беше забрането да се зборува за големина и маленкост меѓу пријателите. Нашиот начин секогаш беше, „Чекори понизно.“ Едвај да беше дозволено да се зборува за работата меѓу пријателите, како што е речено во неколку есеи на Баал ХаСулам во врска со тоа. Место тоа, посветеноста на пријателите беше како меѓу обичните луѓе, каде секој се грижи само за телесноста на својот пријател, а не за неговата духовност. Затоа, не сум сигурен какви иновации се трудиш да изнајдеш. Можеби досега си верувал дека заради љубовта кон пријателите не треба да има разговори или ангажирања во проблематики на работата, а сега сигурно знаеш дека тоа е единствениот начи како што треба да биде, што значи со понизно чекорење.

Начинот е ист како кај некој што оди на прослава кај својот пријател. Тој не мисли на себе - било да е добро расположен или не - туку мора да учествува во радоста на пријателот. Не смее да се мурти, туку мора да покаже среќно лице. Истото е и тука: поврзувањето меѓу пријателите треба да биде такво што секој од нив ќе посака да го израдува својот пријател, и тоа токму со телесни нешта, бидејќи токму тука се работи за „Купи си пријател.“ „Направи си рав“ е друга приказна. Значи, понекогаш меѓу пријатели, човек сака да изврши, „Направи си рав“ за некој друг. Меѓутоа, тоа е строго меѓу пријатели кои многу се грижат и се многу строги, а не секој е погоден за тоа. Но тоа веќе не се смета за „љубов на пријатели,“ што значи она што го бара љубовта кон пријателите, бидејќи нема врска со работата, како што ти ми напиша.

Барух Шалом ХаЛеви, син на Баал ХаСулам

31-ви ден на Омер, Манчестер

За учениците, нека поживеат,

Добив телеграм од ... дека сме победиле. Да се надеваме дека ќе победиме и во војната против склоноста - дека и тука ќе успееме и ќе ја достигнеме целта да му донесеме задоволство на Создателот. Крајно време е да почнеме да се движиме кон нашата света цел како моќни, силни мажи. Познато е дека поплочениот пат кој води до целта е љубовта кон пријателите, со која човек се префрла во љубовта кон Создателот. А кога се работи за љубовта, таа оди преку „Купи си пријател.“ Со други зборови, преку делата, човек го купува срцето на пријателот. А дури и ако види дека срцето на пријателот е како камен, тоа не е изговор. Ако чувствува дека е погоден да му биде пријател во работата, тогаш мора да го купи преку дела.

Секој дар кој му го дава на пријателот е како куршум кој прави дупка во каменот. Но дарот е одреден како таков кога тој знае дека пријателот ќе ужива во него, било во зборови, во мисли, или во дело. Меѓутоа, секој дар мора да биде на отворено, за пријателот да знае за него, а во мислите, тој не знае дека пријателот мислел на него. Затоа, и зборовите се потребни, што значи дека овој треба да му каже дека мисли на него и се грижи. Ако некој не сака слатки, туку туршија, не може да го чести пријателот со туршија, туку баш со слатки, бидејќи тоа пријателот го сака. А од тоа, треба да сфатиме дека нешто може да му биде сосема неважно на еден, ама поважно од сето друго на другиот. Така секој дар кој му го дава на пријателот е како куршум кој прави дупка во каменот. А иако првиот куршум само ќе го загребе каменот, кога вториот куршум ќе удри на истото место, ќе направи вдлабнување, а третиот прави поголема длапка. А преку куршумите кои постојано ги испукува, длапката станува дупка во каменото срце на пријателот, каде сите подароци се собираат. А секој дар станува искра на љубовта додека сите искри на љубовта не се соберат во празнината на каменото срце и станат пламен.

Разликата меѓу искрата и пламенот е во тоа дека кај што има љубов, таму има отворено откривање, што значи откривање за сите народи дека огнот на љубовта гори во него. А огнот на љубовта ги гори сите престапи на кои ќе налета по патот. А ако прашаш, „Што може човек да стори ако чувствува дека има камено срце спрема својот пријател?“ Прости ми што ќе пишам, „Секој еден чувствува дека има камено срце,“ сакам да кажам освен пријателите кои чувствуваат и знаат дека немаат замерки што нивниот пријател ги сака и ќе им дава подароци (не мора со дела, но барем со добри зборови и посебно внимание само за него). Мислам само на оние кои мислат дека имаат многу студени срца во однос на нивната љубов кон пријателите, или тие што имале срце од месо но студенилото од пријателите ги погодило, и нивните срца се смрзнале. Советот е многу едноставен: Природата на огнот е дека кога два камена се тријат еден од друг, се пали оган. Тоа е одлично правило, бидејќи „Од Ло Лишма (не за Нејзино име) човек доаѓа до Лишма (за Нејзино име).“ А тоа е така особено кога делото е Лишма, што значи давање на дар на пријател, а целта е Ло Лишма. Тоа е затоа што даваме дарови само на некој што веќе го знаеме и препознаваме како некој што го сакаме. Следува дека целта на дарот е како благодарност за љубовта која му ја дава пријателот. Меѓутоа, ако некој му даде дар на туѓинец, што значи дека не чувствува дека пријателот му е блиску до срцето, тогаш нема за што да биде благодарен. Следува дека целта е Ло Лишма, што значи... намерата која треба да биде.

Привидно, би можело да се каже дека ова се вика „милостина,“ бидејќи тој го сожалува пријателот кога гледа дека никој не зборува со него и не го поздравува, и затоа му го прави тоа. Навистина, постои молитва за тоа - дека Создателот ќе му помогне така што ќе го натера да ја почувствува љубовта на неговиот пријател и ќе му го доближи пријателот до срцето. Така, преку делата, тој е награден со целта, исто така. Но додека во времето на извршувањето давателот на дарот имал намера дарот за пријателите да биде само како милостина (дури и ако го одвојува времето за својот пријател, бидејќи понекогаш тоа му е поважно на човек од парите, како што е речено, „Човек се грижи за недостигот на пари, но не за недостигот на време.“ Меѓутоа, што се однесува до времето, секој си има своја вредност, оти има луѓе што заработуваат една фунта на час, а има и што заработуваат повеќе или помалку. А исто е и со нивната духовност - колку духовност прават за еден час, итн., тогаш човек сведочи за себе дека не му е целта љубовта на пријателите, што значи дека преку делата, љубовта меѓу нив ќе расте.

А само кога двата ќе имаат намера дарот да биде дар а не милостина, преку трошењето на срцата, дури и на најјаките, секој од нив ќе ја изнесе топлината од ѕидовите на своето срце, и топлината ќе ги запали искрите на љубовта сè додека не се формира ткаенина од љубов. Тогаш, двајцата ќе бидат покриени под исто ќебе, што значи единствена љубов ќе ги опкружи и ќе ги завитка двајцата, како што е познато дека Двекут (припојување) обединува два во еден. А кога некој ќе почне да ја чувствува љубовта на пријателот, радост и задоволство веднаш почнуваат да се будат во него, оти правилото е дека сè што е ново е забавно. Љубовта на пријателот кон него е ново нешто за него бидејќи тој секогаш знаел дека тој е единствениот кој се грижи за својата добросостојба. Но во моментот кога ќе открие дека пријателот се грижи за него, тоа буди во него неизмерна радост, и веќе не може да се грижи за себе, бидејќи човек може да работи само таму кај што чувствува задоволство. А бидејќи почнува да чувствува задоволство во грижата за пријателот, тој природно не може да мисли на себе.

Во природата гледаме дека има љубов додека копнежот не стане неподнослив. А ако сакаш да прашаш, „Како може преку љубовта, човек да развие желба да го поништи своето постоење?“ има само еден одговор на тоа. „Љубовта скршнува од правиот пат.“ Со други зборови, таа е неразумна и се смета дека не е права. Само тогаш, кога ќе има таква љубов, секој еден ќе шета по свет во кој сè е добро и ќе чувствува дека Создателот го благословил. Тогаш „благословениот се припојува до благословениот“ и тој е награден со Двекут со Него засекогаш. А преку љубовта, човек посакува да ја поништи целата своја стварност. Познато е дека како целина, човекот се дели на два дела: стварност и постоење на стварноста. Стварност значи дека тој чувствува за себе дека е некаква маана, желба да прима задоволство. Постоењето на стварноста е радоста и задоволството кои ги прима, со кои телото се храни и може да трае. Инаку, тој ќе мора да се уништи себеси и да го снема од светот. Тоа е значењето на „Кого Бог го создаде,“ што значи стварноста, „да направи,“ што се однесува на постоењето на стварноста. Постоењето на стварноста се дели на три дела:

1) Неопходноста, без која стварноста ќе биде поништена. Со други зборови, тој мора да изеде барем парче сув лев и чаша вода на ден, и да спие неколку часа на клупа, облечен, и дури не ни дома, туку надвор, на улица или на поле. Кога врне, за да не накисне и настине, треба да влезе во некоја пештера за да спие. И облеката може да му биде парталава, и тоа е доволно за него бидејќи го сака само постоењето на стварноста и ништо повеќе.

2) Да се биде обичен, важен член на буржоазијата - да има дом и мебел, апарати за домаќинството, пристојна облека, итн.

3) Да има желба да биде како добростоечките луѓе кои имаат многу куќи и слуги, убав мебел и убава параферналија. И иако не може да го добие тоа што го сака, очите и срцето му тежнеат кон тоа и неговата единствена надеж е да води луксузен живот, и тој тешко работи само за да го достигне нивото на богатите.

А постои и четврт фактор меѓу сите овие три фактори: Ако тој веќе направил доволно за денот, тогаш не му е гајле за утре. Напротив, тој за секој ден мисли како да е сите години на неговиот живот, како седумдесет години. А бидејќи човековата природа е да се грижи за сите свои потреби во текот на сите свои 70 години, но не за времето по смртта, тој го гледа секој ден како целиот свој живот и мисли дека нема да живее подолго од тоа. Ако оживее следниот ден, како да се реинкарнирал и мора да го поправи тоа што го расипал во претходната инкарнација. Тоа значи, ако позајмил пари од некого, станал задолжен. Затоа утре - во следниот живот - му отплаќа, и тоа се смета за заслуга. Во следниот живот, тој претежно ги отплаќа сите долгови што им ги направил на други или што други му должат нему. А следниот ден е трета инкарнација, и така натаму.

А сега ќе ја објасниме гореспомнатата тема, дека преку љубовта, човекот има волја да прави отстапки. Понекогаш, кога некој има љубов за Создателот, тој е волен да го отфрли третиот чинител, што значи луксузниот живот, бидејќи сака да посвети време и енергија да му даде некакви дарови на Создателот со кои ќе ја купи љубовта на Создателот (како што беше спомнато за љубовта за пријателите). Со други зборови, иако сè уште нема љубов за Создателот, таа светли за него како Опкружувачка Светлина заради која вреди да се стекне љубовта на Создателот.

Понекогаш човек мисли дека за да се купи љубовта на Создателот, тој е спремен, ако е потребно, да се откаже и од вториот фактор, т.е. животот на важен член на буржоазијата, и да живее само за голи потреби. Понекогаш ја чувствува големината на љубовта на Создателот до таа мера што ако треба, ќе се согласи да се откаже и од првиот дел - основните животни потреби - иако со тоа самото негово постоење ќе биде поништено ако не му ја дава потребната нега на телото. А понекогаш човек е спремен да се откаже и од самото свое постоење, сака да го даде своето тело за преку него, името на Создателот да биде светено во масите, ако има прилика да го спроведе тоа. Како што вели Баал ХаСулам, „Човек треба да ја следи одликата на Раби Акива кој рече, „Цел живот, жалев заради овој стих, Со сета твоја душа. Кога би можел да го одржам тоа?’“

Сега можеме да ги сфатиме зборовите на нашите мудреци, „И ќе љубиш... со сето свое срце,“ со обете свои склоности. „Со сета твоја душа“ значи „дури и ако Тој ти ја земе душата.“ „Со сета твоја моќ“ значи „со сите твои поседи.“ Како што веќе спомнавме, првиот степен на љубовта е постоењето на стварноста, што значи негување на телото со сопствености и поседи, што значи откажувајќи се од трите горепомнати фактори во постоењето на стварноста. Вториот степен е, „Со сета твоја душа,“ што значи предавајќи го сето свое постоење. А тоа можеме да го одржиме преку добрата склоност, што значи со принуда, кога човек ќе му даде до знаење на телото дека има поголема радост и задоволство во радувањето и давањето на Создателот, отколку во радувањето и давањето на себе самиот. Меѓутоа, без радување и задоволство, човек не може ништо да прави. Кога се мачи себеси, мораме да кажеме дека за возврат добива некакво задоволство, или дека чувствува или се надева дека ќе го почувствува задоволството во текот на чинот, бидејќи страдањето прочистува, за подоцна да биде награден со чудесно задоволство како возврат за страдањето. Со други зборови, или ќе добие задоволство во овој свет или ќе добие задоволство од верувањето дека ќе добие задоволство во наредниот свет. Поинаку речено, или има задоволство во вид на Внатрешната Светлина или во вид на Опкружувачката Светлина - од иднината.

Меѓутоа, човек не треба да мисли дека може нешто да прави без задоволство. Всушност, (треба да го знае ова) има многу фактори во Лишма, што значи во давањето. „Давањето заради давање“ значи добивање задоволство од давање на Создателот. „Давање за да се прими“ значи дека тој му дава на Создателот и со тоа добива нешто друго, што и да е - овој свет, наредниот свет, достигнување на повисоки степени. Меѓутоа, човек треба да даде за да дава, што значи да добие чудесно задоволство од давање на Создателот, како што навистина и е за оние кои се наградени со тоа. Човек треба да му се моли на Создателот од дното на срцето да му го даде ова чувство на љубење на Создателот поради Неговата величественост. А ако и по тоа не е награден, треба да верува и да го натера своето тело дека ова е чудесно задоволство и од голема важност, и да го сака Создателот поради Неговата величественост и возвишеност. Но треба да знае едно нешто: без задоволство, не може ништо да прави максимално. Да се вратиме на гореспомнатото, „Со сето твое срце, со обете твои склоности,“ што значи дека човек треба да биде потполн во љубовта кон Создателот, т.е. и злата склоност да се согласи да му дари нешто на Создателот.

Ќе бидам краток бидејќи се наближува Шабат. Мислам дека... ќе може да добие одговори на две писма што ги добив од него, во кои навистина уживав. Изненаден сум дека... кој порано ми пишуваше писма, веќе има доста откако последен пат добив писмо од него. Те молам јави ми дали е добар и здрав. Исто, многу фала на ... за неговите писма, кои од него повремено ги добивам, и на ... за телеграмот. Претпоставувам дека ... ја нема мојата адреса.

Твојот пријател,

Барух Шалом, син на Баал ХаСулам, Рав Ашлаг