Лондон

На мојот ученик ***, нека свети свеќата негова

Твоето писмо од 22-риот ден на Првиот Адар го добив во целина. Тоа што жалиш дека твоите нови идеи не наоѓаат место и време, а се добри да им се обрати внимание и да се разгледаат, јас исто така жалам и повеќе од тебе, но надевај се на Создателот и нека биде силно срцето твое [1]. Додека пак, тоа што пишуваш дека не си тргнал – добро си сторил, но сега не е време за скромност, бидејќи веќе е испечатен голем дел од книгите, а сè што треба да се открие е слично на веќе откриеното, па затоа можеш да ја објавиш книгата според твојата желба.

Од своја страна пак, јас сакам да знам за оние кои ја забрануваат секоја новост во Тора и го оттргнуваат новото заради старото [2]. Јас сметам дека тие имаат два избора во врска со мојата книга: или да кажат дека тука нема ништо додадено и ново, бидејќи сè е запишано во трудовите на Ари, а тоа е навистина точно. Или пак, да кажат дека моите зборови немаат никаква основа, но тогаш зошто не е споменат во зборовите од претходниците ниеден збор од сè она што јас го кажувам со моите зборови? Кој ќе знае дали може да се потпреш на човек кој посакува да создаде нов систем во кабалата, каков што нашите предци воопшто не можеле ни да замислат [3], а потоа да го извалка ннивното дело. Јас, всушност, сакам да ти кажам дека не додадов ништо кон напишаното во трудовите на Ари, туку имав намера да го тргнам каменот на сопнување од пред нозете на слепите и куците [4], со што, можеби, тие ќе се удостојат да ја видат добрината на Создателот во земјата на живите [5]. Би било добро да побрзаш и да се запознаеш со целата моја книга до нејзиното откривање пред очите на другите луѓе, за да можеш да им ја покажеш секоја работа која е напишана и објаснета во трудовите на Ари. Најважното и врвот на сите објаснувања во моето дело е откривањето на одразената Светлина, за која што Ари пишува сосема кратко, бидејќи таа им е откриена доволно јасно на сите кабалисти уште во основите, дадени од претходниците на Ари до неговото доаѓање во Цват, нека биде доѕидан и обновен. Затоа тој не се задлабочувал многу и не го ширел тоа.

Но, во делот 4 тој јасно наведува, а тоа е наведено и во Дрвото на Животот, страница 104, лист 2, во 47-те порти на редот АБЕ''А, поглавје 1 и на тоа место ни е наведено сè што е ново, што го напишав јас во врска со 5-те стадиуми на директната Светлина и во врска со одразената Светлина. Знај дека 5-те стадиуми на директната Светлина, кои се наведени овде, се врвот на она што е ново од Ари во кабалата во споредба со неговите претходници. Со ова е поврзана целата несогласност на неговите современици – во врска со силата на потврдувањето од Сефер Јецира, „десет, а не девет“, „десет, а не 11“. Ќе ти откријам сè што довело до голема забуна во сфаќањето на неговите зборови, бидејќи тој на многу места наведува „десет сфирот“, наместо „пет стадиуми (бхинот)“, и јас претпоставувам дека рав Хаим Витал го направил тоа намерно за да ги оттргне од него сите приговори и клеветења, како што е речено погоре. Исто така, и во гореспоменатото објаснување јас го коментирав барањето и јасно покажав дека и едното и другото се зборови на живиот Бог, како што се објаснува и во Општиот Вовед (Птиха Колелет). Проучи го коментарот Даат во Портите на Предговорот, во кој самиот рав Хаим Витал многу силно се обидел да ги спореди десетте сфирот и петте бхинот. Но, тоа е сосема незадоволително за внимателен истражувач. Токму затоа тој го напишал само своето лично име под тие работи, а ти погледни таму.

Во врска пак, со зивуг де-акаа, за кој што зборувам детално, а во трудовите на Ари е споменат сосема малку, тоа е од горенаведената причина – заради прекумерното откривање на ова прашање меѓу учениците на Рамак. За ова Ари рекол дека сите зборови на Рамак се искажани само за МиреТоу (буквално – празнина), а не за Светот на Поправањето, бидејќи зивуг де-акаа се случува само во световите кои се до Ацилут, а исто така и во надворешниот дел на АБЕ''А, но во внатрешниот дел на АБЕ''А не се случува судир (акаа), туку (се случува) зивуга де-пијуса (соединување за помирување), кое се нарекува хибук нешикин (прегратки и бакнежи) и јесоди, како што објаснив, со Божја помош, на почетокот на Светот на Поправањето. Но, во самите јесоди тоа се случува насекаде, само во својство на пијус (помирување). Проучи ги како што треба Портите на Искажувањата на Рашби, на почетокот на поглавјето Шмот, во коментарите на Зохар таму се вели: „Оние кои достигнале ќе светат слично на светлината на небото“[6] итн., „ќе светат и ќе болскаат во светлината на Вишата Хохма“. Проучи внимателно, во тајната на двајцата праведници и праведникот кој навлегол во неа, кој се нарекува Јосеф, и праведникот кој излегол од неа, кој се нарекува Бинјамин. Првиот се нарекува и неиро (кој што свети), а тоа е тајната на распространувањето на 9-те сфирот на директната Светлина кон неа додека пак, вториот се нарекува нецицо (кој што болска), а тоа е тајната на Оној кој ги оживува Световите. Проучи го ова внимателно и ќе видиш дека јас немам додадено ништо во ниеден од моите зборови, освен тоа што ги споредив овие работи за почетниците, а тоа се потпира само на раби Натана-Нету Шапиро и раби Шмуел Витал и тука секако дека не постои нарушување на забраната.

Понекогаш јас ги прекинувам коментарите на средина бидејќи се однесуваат за Светот на Поправањето. Јас не сакам да го збунувам читателот, туку само да го наведам на правилниот и надежниот пат. Се подготвувам, откако кратко ќе објаснам, ако тоа биде според волјата на Создателот, парцуфите, световите и општо земено Мохин, да се вратам на почетокот и тогаш ќе можам да објаснам цели параграфи во прекрасен ред, кој што го замислил рав Хаим Витал. ...И оној кој тагува истовремено со заедницата се удостојува и ќе ја види нивната утеха бидејќи и едното и другото се зборови на живиот Бог, во степенот на тагата се мери спокојството, затоа што всушност тоа е едно, а целата разлика е само во соединувањето со Создателот, бидејќи во моментот на соединувањето се менуваат сите диним (судови) и стануваат едноставни рахамим (милосрдие), а знакот за тоа е што дури и осудениот на смрт, ако го видат очите на царот, се ослободува и се удостојува со живот, додека пак кога не е време на соединување постои разлика меѓу едното и другото – и двете „паѓаат“ – гематрија на зборот чист [7], бидејќи тогаш „праведникот паѓа пред грешникот“[8] и „седум пати праведникот ќе падне и ќе стане“[9]…

Многу ми е тешко за време на празникот Песах да бидам во Лондон и тоа се засилува бидејќи сè уште сум на средината од мојот труд. Иако моето срце е полно со надежи, мојот обичај – да се насладувам само со вистинското, а токму тоа е средство за приближување до добра иднина. Затоа имам широки можности за тагување. Мислам после Песах да се вратам во Ерусалим, нека биде доѕидан и обновен, а сакам да ве видам вас подготвени и погодни за дворците на царот, затоа што во радоста на празникот на маца вие ќе се одвоите од сите оние „кои бараат да влезат“ во одењето до таму и назад... и како што е наведено, ќе се привлече „вав“ во „маца“ и тогаш „маца“ ќе се претвори во „мицва“ (заповед), а делот [10] во целина, но колку ќе работите со заповедите при прекршувањето на маца? Мудреците рекле: „не станувајте како робовите, кои му служат на поголемиот заради добивање на награда“, бидејќи кај нив нема да се прекрши до добивањето во рака и бисерот во устите на луѓето: Тој ги крши сите негови коски, а ниедна од нив не е скршена [11], затоа што ако тој се зацврстува во половината која е во раката на оној кој дава, тогаш секоја од двете половини се претвора во совршенство, што претставува тајна: и праведниците „во земјата своја двојно ќе насладат“ [12], бидејќи овде нема скршено и тие и двете се полни и цели, па може да кажеме дека ниедна од нив не е скршена, а дека тој има двоен леб, затоа што Малхут повторно станува Кетер; ова е тоа што Елиша го барал од пророкот Елијаху: „нека биде двојно во духот (руах) твој за мене [13], односно во духот на оној кој дава.

Мудреците рекле: „човекот треба да се напие во Пурим додека не ја дознае (разликата меѓу проколнатиот Аман и благословениот Мордехај)“ итн. Објаснувањето е дека човекот се удостојува со проширување на знаењата благодарение на убавата жена и убавото живеалиште и убавите келим (буквално садови), како што е речено во Зохар за фразата: „Нека ја слават синовите на Израел саботата“ [14], погледни таму. Но, има и такви кои се удостојуваат со проширување на знаењата благодарение на опивањето од вино и шејхар [15], како што е речено: „Дајте му шејхар на загинатиот, а вино на оној на кого му е огорчена душата“[16], што всушност е лага бидејќи што ќе ти даде и што ќе ти дополни проширувањето на срцето во случај на опијанување, кога лежиш и се радуваш што целиот свет е твој. Затоа е запишано: „виното те тера на смеење“ [17], бидејќи тоа им се потсмева на луѓето со лажна радост и е без основа. Тоа бил гревот на Ное и ангелите кои Му служат на Создателот го засрамиле бидејќи бил пијан. Но, постои ниска и презрена клипа, наречена клипа на Амалек „кој ги отфрла обрежувањата и ги фрла нагоре“ итн. Со други зборови, тој е толку материјален, што е невозможно да го смириш дури ни со 13-те сојузи и 13-те реки од чист афарсимон, затоа што тој и нив ги фрла нагоре и вели: „земи го она што си им го дал“.

Ова е тајната на запишаното за Елиша, кој орал со 12 ѕевгар волови „а тој бил до 12-те“ [18]. Ниските работи се нарекуваат орање, а тој бил на уште пониско ниво, односно на крајот од него – „дванаесетти“, додека пак во нивоата на годината се нарекува месец Адар, „дванаесеттиот месец“ [19] и тогаш пророкот Елијаху го фрлил својот плашт итн. и принел жртва на Создателот итн, погледни таму, затоа што држејќи се за плаштот на оној кој дава, тој се удостоил со вечност до крај. Ова е од причина што „адар“ доаѓа од зборот „адир“ (моќен), а зацврстувањето кое доаѓа од заедничкото, се нарекува „адар“ и зацврстувањето доаѓа во „адар“ само со ширење на Тора. Иако на тоа место нема мудрост, нема разум и нема совет [20], сепак Амалек ослабнува и се уништува и исчезнува, а доаѓа праведникот и го наследува неговото место. Работата е во тоа што идолопоклонството не може да биде уништено поинаку од оној кој им се поклонува на идолите, кој е поврзан со идолопоклонство, бидејќи не треба да се удира ветрот со секира, туку ветерот се удира со ветер, а железото со железо итн. Бидејќи целата основа на Амалек е „потсмевач“, тој уништува сè со материјалност без знаење и само со чисто потсмевање, па затоа тој не треба да се уништува во светот со духот на знаењето, туку обратно – со работата која е над знаењата, односно со виното на Тора. Од Светлината на Тора целосно останува таа „моќна“ (адир) сила, па од ова сфати дека без оглед на тоа што „виното те тера на смеење, а шејхарот на тврдоглавост“ [21], сепак добрата карактеристика е во тоа да се уништи и избрише семејството на Амалек (како што е запишано, да се зашеметат и да се погубат [22], око за око, заб за заб [19]) на празнувањето на виното кај царицата Естер, кога таа ќе стане од прегратката (на Ахашверош) и ќе се измие и ќе дојде во прегратката (на Мордехај). Всушност, како што рекле мудреците, дека е дозволено да се менуваат (зборовите) во „Пурим“, во приемот на гостите и во расправата и ова е доволно за оној кој разбира.

И, како што рекле (мудреците), „човекот треба да се напие во Пурим“, односно како што тие рекле: „не е речено кој учел, туку е речено кој пролеал вода [23], за да те научи дека е поважно служењето на Тора, отколку проучувањето на неа“, бидејќи благодарение на служењето тој се удостоил двојно, а воопшто не со учењето и ова се две спротивности во едно. Затоа тие се нарекуваат „двојни“ [13], а забраната е дозвола, бидејќи клучот кој може да заклучи може и да отклучи. Ова е тајната на праќањето јадења еден на друг, погледни во „Кај Ец Хаим“, затоа што тоа го нема кај оние кои имаат ГА''Р и оние кои имаат ВА''К, заради двете јадења кои си ги испраќаат еден на друг, а речено е во Зохар, во Песна на Песните: „бидејќи добри се твоите ласкања од виното“ [24], односно дружењето (од зборот „ласкање“) доаѓа од виното на Тора, затоа што тој е соединет во целосно совршенство со Создателот, дури и на местото каде што нема мудрост итн., и тоа не е заради самата Тора, туку заради виното на Тора, кое истекува и доаѓа од ширењето на Тора. Ова е тајната „и сеќавањето за нив нема да исчезне кај нивното потомство“[25], односно машкото својство (зехер од зборот захар) бидејќи тој гледа „на грешниците и нив ги нема“. Се разоткрива дека овде воопшто нема ахораим „и овие денови на Пурим се за паметење (од зборот захар) и се празнуваат“ [25], како што е речено. „Додека пак, Мордехај излезе од кај царот во царска облека“ [26]. Сè е поврзано со машката страна, дури и во откривањето на Естер и ова е доволно за оној кој разбира.

Јас напишав кратко бидејќи за овие работи неколку пати говорев детално и ќе се надевам дека Создателот ќе ги прошири вашите граници [27] во сите исполнувања, поврзани со споменатите работи, затоа што оваа работа ти е многу блиска [28]. Уште колку ќе Го испитувате Создателот [29], но доколку поверувате во Него [30], сигурно не би ги зголемувале своите чекори во спротивна насока. Зошто Создателот му поверувал на Рашби, дека тој нема да се врати назад, како што рекол: „јас на својот возљубен“ итн., „во сите денови на поврзаноста моја со овој свет, со една врска јас бев поврзан со Создателот, па затоа сега: „Моја е желбата Негова“.

Но, човекот гледа се очите, а Создателот со срцето [31], бидејќи не се еднакви вашите усти и срцата ваши во нејзиното градење, а подготовката за тоа, како што е познато, е Тора. Всушност, јас ве научив на голем дел од Тора. Дури и празните работи кои се внесени да биле само капка, во спротивност кај нив излегле капки од Тора. Јас немам сили да се борам со вашата материјалност, а наместо тоа нека свети врз вас Светлината од мојата Тора, која се предава од претходните поколенија. Самите вие никако не работевте против материјалноста и немате воодушевување од големината на Создателот и од големината на слугите Негови и од Неговата света Тора, а јас стојам и ве предупредувам и ова не е прв пат. Тоа е ѕид кој ме одделува од вас уште од порано „за жалење е убавината која ќе биде прекриена во прашина“. Знајте дека оваа работа е многу попогодна од сè друго до моето доаѓање кај вас, бидејќи тоа е надворешна работа, а оној кој си ја чисти својата облека пред царот нема да добие почест, па затоа подгответе се на време за да влезете во замокот, бидејќи јас не гледам друг недостаток освен овој  и оној кој му рекол на својот свет дека е доста итн. Денот е краток, а работа има многу на местото на Тора, па затоа побрзајте и излезете од Рефидим [32], за да се осветлите со Светлината на животот и да се благословиме меѓу себе со благословот за ослободување, со кој што Тој нè ослободил нас и ги ослободил нашите татковци, амин, нека се оствари желбата Негова.

Јехуда Лајб

[1] Псалми, 27:14. Надевај се на Господа, стани маж, и нека биде силно срцето твое, и надевај се на Господа!

[2] Ваикра, 26:10. И ќе го јадете она што одамна сте го сочувале, а старото ќе го тргнете заради новото.

[3] Дварим, 32:17. Жртви принесуваат на нечистата сила, не на Бога, на божествата кои тие не ги знаеја, на новите, кои се појавија од скоро, а од кои не се плашеа вашите татковци.

[4] Ваикра, 21:18. Секој што е осакатен да не приоѓа: ни слепиот, ни куциот, ни оној со сплескан нос, ни оној кој е грд.

[5] Псалми, 27:13. Доколку не верував јас, што ја гледам добрината на Господ во земјата на живите...

[6] Даниел, 12:3. И мудрите ќе светат, како што светат небесата, а оние кои ги водат многуте по патот на праведноста се како ѕвезди, за век и векови.

[7] 2х49 = 98

[8] Приказни, 25:26. Загадениот и валканиот извор– праведникот, кој паѓа пред нечестивиот.

[9] Приказни, 24:16. Бидејќи седум пати ќе падне праведниот, но ќе стане, а нечествите ќе паднат во беда.

[10] Афикоман, лист од маца, искршен во форма на буквата „вав“.

[11] Псалми, 34:21. Ќе ги зачува Тој коските негови и ниедна од нив нема да биде скршена – игра на зборови со замена на една буква во првиот збор.

[12] Ишаја 61:7. Наместо срамот ваш двоен, ќе се радуваат од својата улога, затоа што во земјата своја двојно ќе наследат и радоста ќе им биде вечна.

[13] Царства II, 2:9. Кога преминаа, Елијаху му рече на Елиша: барај што да направам за тебе, пред да ме оттргнат од тебе. И рече Елиша: барам духот кој е во тебе, кај мене да биде двојно.

[14] Шмот, 31:16. Нека ја слават синовите на Израел саботата за да им ја дадат саботата на своите наследници како вечен завет.

[15] Опоен пијалок од грозје.

[16] Приказни, 31:6. Дајте му шејхар на загинатиот, а вино на оној на кого му е огорчена душата.

[17] Приказни, 20:1. Виното те тера на смеење, а шејхарот на тврдоглавост и секој што ги употребува прекумерно е неразумен.

[18] Царства 1, 19:19. И тргна тој оттаму и го најде Елиша, синот на Шафат, додека тој ораше. Дванаесет ѕевгари (волови) имаше пред него, а самиот тој стоеше до дванаесеттиот. И помина Елијаху до него и го фрли плаштот свој врз него.

[19] Естер, 9:1. На дванаесеттиот месец, односно во месецот Адар, на тринаесеттиот ден од него, кога дојде времето за наредбата од царот и неговиот указ, на денот кога непријателите на Израел се понадеваа дека ќе ги совладаат, а излезе самите Јудеи да ги совладаат непријателите свои.

[20] Приказни, 21:30. Нема друга мудрост и нема разум и нема совет освен од Господа.

[21] Приказни, 20:1. Виното те тера на смеење, а шејхарот на тврдоглавост и секој што ги употребува прекумерно е неразумен.

[22] Естер, 9:24. Кога Аман, синот на Амдата, Агагијанинот, непријателот на сите Јудеи, помисли да ги погуби Јудеите, фрлил ждребка за да ги уплаши и погуби;

[23] Царства 2, 3:11. И рече Јеошафат: го нема ли овде пророкот Господов за да дојдеме до Господа преку него? И одговори еден од робовите на царот Израелски и рече: овде е Елиша, синот на Шафат, кој лееше вода на рацете на Елијаху.

[24] Песна на песните, 1:2. О, нека ме бакне со устата своја! Бидејќи твоите ласкања е подобри од вино!

[25] Естер, 9:28. Овие денови се за паматење и за празнување, од поколение до поколение во секое семејство, во секој дел од секој град. Овие денови на Пурим нема да бидат прекинати од Јудеите, а споменот за нив нема да исчезне кај нивните помотци.

[26] Естер, 8:15. А Мордехај излезе од кај царот во царска облека од сина и бела ткаенина и со голем златен венец, во мантија од бел лен и црвени украси. Градот Шушан ликуваше и се радуваше.

[27] Дварим, 12:20. Кога ќе ги прошири Господ Бог твоите граници, како што ти рече, ти ќе кажеш: „јас би каснал месо“, затоа што душата твоја ќе посака месо и заради тоа ти ќе јадеш месо.

[28] Дварим, 30:14

[29] Шмот, 17:2.

[30] Бемидбар, 14:11.

[31] Шмуел 1, 16:7. Но Господ му рече на Шемуел: не го гледај неговиот изглед и неговиот висок раст, бидејќи Јас го отфрлив, затоа што (суштината) не е она што го гледа човекот, бидејќи човекот гледа со очите, а Господ го гледа она што е во срцето.

[32] Шмот, 19:2