1927 г., Лондон

На срдечниот пријател... нека свети неговата свеќа.

Ти напиша дека не ги разбираш новите објаснувања на Тора во моето писмо, меѓутоа тие веднаш требаше да ти бидат разбирливи. Израмнувајќи го патот на својата работа, ти, секако ќе ги разбереш затоа што јас веќе ти пишував за нив. Во врска со зборовите „неговите лоши мисли станаа заслуги за него“ ти рече дека враќајќи се кон Создателот, човекот со свои очи ќе види дека Создателот го принудувал на грешките, а истовремено со тоа, го принудувал и да ги поправа со целата душа, како тие грешки да ги направил тој по сопствена волја. На тој начин неговите лоши мисли стануваат заслуги итн. Меѓутоа, ти сè уште немаш дојдено до суштината, затоа што, во крајна линија, изнудените грешки притоа стануваат заслуги, а не лошите мисли. При анализата на гревот кој го извршил Адам ХаРишон, ти се оттргна од патот уште повеќе, присилувајќи ја неговата душа да помине низ прогон како последица од изнудената грешка и претставувајќи ја изнудената грешка како престап. Ти се огради од тоа, бидејќи рече дека нема значење дали детето се извалкало само или како последица од дејствие од неговиот татко, затоа што на крај детето е извалкано и треба да се измие. Јас овде се чудам како од чистотијата излегла нечистотија?

Твоите последни зборови се искрени. Ти си тргнал во непознати места и по навика си зел да пасиш стада кои не ти припаѓаат на тебе. Ова е од причина што не си ги сфатил моите зборови кои се однесуваат токму на тебе и на никој друг. Дај Боже овие зборови да беа доволни за да не одиш повеќе во туѓи лозја. Во Книгата Зохар е речено: „Не треба да му се насочува на човек погледот на место кое не му е потребно“. Ти напиша дека јас ја сокривам смислата на своите зборови меѓу редовите. Речено е: „многубројни се потребите на Твојот народ Израел“ итн., затоа што за тебе не постои еден ист со друг час. Речено е: „оние кои се вртат околу влезот, одат и се враќаат, а портите не се отвораат“. Не постои граница на промените на нивните состојби. Кога ги пишувам или толкувам зборовите на Тора, јас ги изговарам за да ми донесат корист, во најмала рака, неколку месеци, односно за да ми станат разбирливи во соодветните моменти со текот на времето. Што можам да сторам ако таквите моменти не се многубројни, ако празнините се поголеми од темелите и ако моите зборови се забораваат?

Се разбира, на апстрактнот човечки разум му е невозможно да ја одгатне смислата на моите зборови, затоа што тие се изговараат и се собираат од буквите од срцето. Ти си си замислил нешто, си влегол таму и не си успеал да излезеш бидејќи си се изморил од разните комбинации. Затоа јас ќе ти кажам во генерална смисла дека токму оној кој се враќа од љубов, се удостојува со максимално соединување, односно со врвот на нивоата. Додека пак, човекот кој е подготвен да прави гревови, се наоѓа на дното од бездната. Тоа се двете точки кои се најоддалечени една од друга во целата оваа реалност. На прв поглед „враќањето“ би требало да се нарекува „совршенство“. Меѓутоа, зборот укажува дека сè е подготвено однапред и дека секоја душа веќе се наоѓа во целата своја Светлина, добрина и вечност. Само заради „лебот од срам“ душата излегла од таа состојба по пат на скратување, додека не се наметнала во мрачното тело. Само благодарение на него таа се враќа кон својот корен, каде што се наоѓала до скратувањето, со награда од целиот страшен пат низ кој поминала. Општо земено, таа награда претставува вистинско соединување. Со други зборови, душата се ослободува од „лебот на срамот“ затоа што нејзиниот сад за примање се претвора во сад за давање и таа станува слична според својствата на својот Создател. На оваа тема јас веќе многу имам зборувано.

Одовде ќе сфатиш дека доколку паѓањето се случува со цел за подем, тогаш тоа се смета за подем, а не за паѓање. Навистина, тоа паѓање е суштината на подемот затоа што самите букви на молитвата се исполнуваат од изобилието. Но, кратката молитва ќе доведе до скратување на изобилието како последица од недостаток на букви. Мудреците рекле: „Доколку не грешеа синовите на Израел, на нив ќе им беа дадени само петте книги на Тора и книгата Јошуа“. Ова е доволно за оној кој разбира. Кон ова може да се додаде уште и следниот пример: еден голем богаташ имал син единец на млади години. Дошол ден кога таткото требало да замине далеку од дома на неколку години. Богаташот се исплашил синот да не му го упропасти целиот имот за лоши цели. Откако размислил убаво, го сменил целиот свој имот за драгоцени камења, бисери и злато. Потоа, ископал голема визба под земјата и таму ги ставил сите златни предмети, драгоцените камења и бисерите, а исто така таму го оставил и својот син.

Ги повикал своите верни слуги и им заповедал да внимаваат синот да не излезе од визбата додека не наполни 20 години. Освен тоа, наредил секојдневно да му даваат јадење и пиење, но во никој случај да не му даваат оган и свеќи, а проверил и да не влегуваат сончеви зраци во визбата преку процепи во ѕидовите од визбата. Заради здравјето на синот, таткото им заповедал на синовите секојдневно да го вадат од визбата и по еден час да шетаат со него низ улиците од градот, но под силно обезбедување за да не избега. Кога ќе наполни синот 20 години, да му дадат свеќа, да го отворат прозорецот и да му дозволат да излезе. Се разбира, тагата на синот немала граници. Покрај тоа, шетајќи по градот, гледал како целата младина јаде, пие и се весели на улиците, без стража и без определено време, а тој седи во затвор и моментите на светлина му се бројат по еден час. Ако се обиде да побегне, ќе го тепаат без тронка жал. Уште повеќе му било тешко и бил поогорчен бидејќи самиот негов татко му ја направил таа несреќа, а слугите само ги исполнувале наредбите на таткото. Синот лично сметал дека неговиот татко бил најсуровиот мачител од сите за кои што слушнал претходно, што тоа било едноставно незамисливо.

На денот кога синот наполнил 20 години слугите, согласно заповедта од таткото, му спуштиле една свеќа. Младиот човек ја зел свеќата и почнал да разгледува по страните. Што видел? Вреќи полни со злато и царски богатства. Тогаш дури сфатил дека неговиот татко всушност е милосрден и не се грижел за ништо друго како за неговото богатство. Синот веднаш знаел дека слугите ќе му дозволат слободно да излезе од визбата. Така и направил: излегол од визбата и повеќе немало обезбедување, немало сурови слуги, а тој бил побогат од сите богаташи во земјата. Меѓутоа, во реалноста не се случило ништо ново. Само се појаснило дека уште од почетокот на сите денови од својот живот бил голем богаташ. Вистина, во сопствените чувства целиот живот бил сиромашен, беден и фрлен на самото дно, но сега во еден момент имал неброено богатство и „се издигнал од најдлабоката бездна на највисокиот врв“. Кој може да ја сфати оваа приказна? Човек кој знае дека „лошите мисли“ се најдлабоката визба со силно обезбедување и од каде е невозможно да се избега. Овде јас ти поставувам прашање дали го разбираш ова?

Работата е многу едноставна: визбата и силното обезбедување се „придобивки“, милосрдие на таткото кон синот, без кое тој никогаш не би станал богат како татко си. Меѓутоа, „лошите мисли“  - тоа се „вистински злосторства со умисла“, а не „пропусти“ или „изнудени грешки“. Пред да го види синот своето богатство, со неговата перцепција владеело чувство во целосна форма и во целосна смисла. Затоа пак, откако го видел своето богатство, тој сфатил дека сето тоа било милосрдие на таткото, а никако суровост. Треба да се знае дека љубовта која го поврзува таткото со неговиот единствен син, зависи од осознавањето на милосрдието на таткото кон синот, што всушност и била визбата, мракот и силното обезбедување, затоа што голема грижа и длабока мудрост синот видел во милоста на таткото.

Во светата книга Зохар исто така се говори за ова. Во неа е речено дека на оној кој се удостоил со враќање, му се открива светата Шхина како великодушна мајка која долго време не си го видела синот. Тие направиле голем број зачудувачки дела за да се видат еден со друг, а се подложувале и на големи опасности заради тоа. На крајот кај нив дошла долгоочекуваната слобода, која ја очекувале со големо нетрпение, а тие се удостоиле да се видат еден со друг. Тогаш мајката се втурнала кон синот, го бакнувала и го тешела, разговарала со него цела ноќ и цел ден. Таа раскажувала за тагата, за опасностите со кои се среќавала на нејзиниот пат, за тоа дека уште од самиот почеток без прекин била со него. Шхина не го напуштала, секогаш страдала заедно со него, иако тој тоа не можел да го види. Во книгата Зохар е запишано дека мајката му рекла на синот: „Еве овде нè нападнаа разбојници, но се спасивме од нив, а овде се криевме во длабоката јама“ итн. Каков глупак не може да ја сфати големата љубов, нежност и восхит кои бликаат од овие раскази, кои ги тешат нивните срца. Вистината е што до средбата лице в лице со страдањата кои ги чувствувале, биле потешки од смртта. Буквата „а (ע) во зборот „несреќа“ (נגע га) стоела на крајот, меѓутоа сега таа се наоѓа на почетокот – „не“ од бројната вредност, што секако, значи „насладување“ (ענג нег). Овие две точки светат дури откако ќе се отелотворат во еден свет. Замисли си дека татко и син со години чекаат да се сретнат со нетрпение и на крај се виделе. Меѓутоа синот бил глув и нем, па затоа не можат да се утешат еден со друг. Излегува дека во основа, љубовта се крие во насладувањата кои одговараат на царското ниво.

Јехуда Лејб