Приказна за робот

Книга „Плодови на Мудроста. Писма“,

19 денови од почетокот на сметањето на омер, 5680 година (1920) во Ерусалим, нека биде дограден и зацврстен, неделно поглавје за нивното доближување кон Создателот.

На мојот пријател... да живее долго и среќно, Амин

Денес на ручек го примив твоето писмо, со дата од 8-ми од првиот месец и твоите зборови за мене се во гнев, како бедник, што е прифатена молитва, како што е запишано во книгата Зохар. Јас те прекорував во моите претходни писма заради твојот прекор кон мене за отсуството на писма, дека ти бараш оправдување за својата мрзеливост. Погледни: од седмиот ден на месецот Шват до осмиот од Нисан, односно повеќе од два месеци ти не ми напиша ништо. Додека јас, во тој период ти пишав 4 писма: на 22-ри Шват, на 10-ти Адар, на младата месечина во Нисан и на 8-ми Нисан. Ако оваа дланка не го заситува лавот, тогаш тоа е како реченото: „Бидејќи високиот го чува повисок, а над нив се највисоките“. Како одговор, кој упорно тој го бара, ќе одговорам дека сите веруваат во личното управување, а притоа воопшто не соединувајќи се со него. Причината за тоа е во прашањето како е можно да се припише туѓа и нечиста мисла... на Создателот, кој претставува најголема добрина и прави само добрина... но само на вистинските работници за Создателот на почетокот им се открива знаењето за личното управување, дека Тој е оној кој ги создал сите причини кои му претходат на него и дека и добрите и лошите се заедно и се соединуваат со личното управување, затоа што секој кој е соединет со чистото, е чист и самиот.

Откако оној кој управува ќе се соедини со своето лично управување, разликата меѓу злото и доброто воопшто не се забележува „и сите тие се сакани и сите тие се избрани“, затоа што сите тие се носители на садот на Создателот и се спремни за убавината од откривањето на единството на Создателот и тоа се спознава во чувството, а во таа смисла на крај кај нив се појавува знаењето дека сите дејствија и мисли, како добрите, така и лошите се носители на садот на Создателот и дека Тој ги подготвил сите нив, а тие излегле од Неговата уста и тоа ќе стане очигледно во погледот на секој во Крајното Поправање. Меѓутоа, до тогаш продолжува долгиот и ужасен прогон, а најголемата несреќа во тоа е што кога човекот ќе го види откривањето на некое непристојно дело, тој паѓа од своето ниво (и паѓа на познатата лага и заборава дека е како секира во рацете на дрвосечач). Мисли дека тој го извршува тоа дело и заборава на Причинителот на сите причини и дека сè доаѓа од Него, дека нема никој друг кој би дејствувал во светот освен Него. Такво е учењето, без оглед на тоа што на почетокот тој останал да учи заради знаењето, во потребниот момент сепак нема да владее над своето знаење и нема да може да соедини сè со Причинителот во такво единство кое ќе ја надмине чашата на заслугите. Ова е целиот одговор на неговото писмо. Јас веќе одамна без заобиколувања (хебр.: „паним бе-паним“) ти ја раскажав вистинската приказна за овие две работи и едното укажува на другото. Сепак, сè уште одолева и владее силата на сокривањето, како што рекле мудреците за двајцата шегаџии кои ги донеле пред ребе и кои го развеселувале секого кој е тажен.

Приказната е за царот кој толку многу го засакал неговиот роб, што посакал да го возвеличи и да го издигне над сите министри, бидејќи ја признал во срцето негово верната и неуништлива љубов. Меѓутоа, немало во традицијата на царството возвишување на човек до највисоките редови одеднаш и без причина, туку традицијата на царството била да се открие причината да биде очигледна на секого во длабоката мудрост (Хохма). Што направил тој? Го поставил робот како вратар во надворешните одаи и заповедал на еден министер, усовршен во циркуската уметност, да се облече и да се претстави како бунтовник против царството и да почне да се бори за да го заземе (царскиот) дворец кога војската не е спремна. Министерот постапил по заповедта на царот и извежбано и со голема мудрост претставил како да војува за царскиот дворец. Робот вратар со ризик за животот го спасувал царот и се борел против министерот со зачудувачка храброст и огромна преданост, така што на секого му станала очигледна неговата срдечна љубов кон царот. Тогаш министерот ја тргнал својата маска и настанала голема веселба (затоа што тој се борел со голема храброст (со гвура) и со цврстина на духот, а сега видел дека тоа било илузија, а не реалност). Највеќе се смееле кога министерот раскажувал за длабочината на претставата и големиот страв кој го играл пред неговите очи. Секој детал во таа страшна борба предизвикувал веселба и голема радост. Но, сепак тој е роб! И не е обучен. Како може да го издигне над сите министри и работници за царот?

Се замислил царот во својата душа и му рекол на истиот министер да се преоблече како разбојник и убиец и да поведе привидна војна против него. Царот знаел дека во втората војна ќе му се открие чудесната мудрост (Хохма), така што тој ќе стане достоен да застане на чело на сите министри. Затоа го поставил робот како чувар на целиот царски имот. Министерот тогаш се облекол како разбојник и убиец и тргнал да ги ограбува царските богатства. Несреќниот чувар војувал со него со целосна храброст и преданост сè додека не се исполнила мерката. Тогаш министерот се прикажал и настанала голема радост и веселба во царскиот замок, уште поголема од претходно. Вештите досетки на министерот со сите детали предизвикувале смеа, затоа што тогаш министерот требало да се усоврши повеќе од порано бидејќи сега станало општопознато дека во царството нема ниеден разбојник, а оние разни разбојници се само шегаџии, така што министерот (само) со помошта на голема снаодливост добил сила да се претвори во ликот на разбојник. Меѓутоа, на еден или на друг начин, робот се здобива со „мудрост“ (Хохма) – од знаењето на крајот и со „љубов“ од знаењето на почетокот. Тогаш тој се издига засекогаш.

Претставата всушност е чудесна – сите тие војни во прогонот и сите ја знаат (сокриената) добрина во нив, затоа што сето тоа е своевидно глумење и веселба кои носат само добрина. Како и да е, не постои никаков начин да се олесни тежината на војната и стравот за себе. Јас ти го раскажав ова детално без никакви заобиколувања (паним бе-паним) и сега ти ја знаеш оваа приказна од едниот крај, а со божја помош ќе го разбереш и другиот крај. Но, за најглавното за што сакаш да ги чуеш моите зборови, јас не можам ништо да ти одговорам, па затоа без заобиколувања ти ја кажав приказната, дека „земското царство е слично на царството небесно“ и иако практичното управување им е дадено на министрите, сепак сè се изведува според советите на царот и по неговиот потпис. Меѓутоа самиот цар не прави ништо, туку само го потпишува планот кој го подготвиле министрите, а ако тој открие некој недостаток во планот, тој не го исправа, туку ќе постави друг министер, додека првиот ќе го тргне од неговата позиција.

Така и човекот е мал свет и тој се однесува според буквите кои се отпечатени во него, затоа што царевите управуваат со 70-те народи што се во него и ова е смислата на зборовите од Книгата Јецира: „Поставив на власт таква буква“. Секоја буква е како министер во свое време, кој ги подготвува (плановите), а Царот на светот треба да ги потпише и ако таа буква згреши во некој план, тогаш таа се отстранува од нејзината должност и Тој наместо неа ќе постави друга буква. И како што е речено: „Секое поколение со свои судии“  - и во Крајното Поправање ќе владее буквата која се нарекува „Машиах“. Таа ќе ги дополни и поврзе сите поколенија со венецот на славата (Атерет тиферет) во рацете на Создателот. Од ова разбери како јас можам да се мешам во работите на твојата земја, кога веќе... царевите и судиите и секој треба да открие сè што му е гарантирано за откривањето. Преминувањата кон единство... тој не сака да ги поправи, туку јас ќе ги поправам (за чудо!), меѓутоа, сè ќе се разјасни во тајната на гилгула (кругот на животот). Од оваа причина јас многу сакам да ги слушнам во најситни детали твоите разни одлуки, затоа што во секој детал се крие длабока мудрост и доколку би слушнал од тебе за некакво поставување на ред (на дејствијата), би можел да ги исполнам, радувајќи го со тоа твоето срце.

Знај дека ми е тешко да го слушав твојот говор бидејќи не си доследен во термините и нивните значења. Затоа ќе ти ја подотворам портата за значењата на називите. Според законот за називите, „како што ќе ти покажат“, описот за нив за мене е суд на својата мудрост и на тој начин јас ќе можам да ги разберам твоите зборови до крај. Сакам да ги уредам називите според тоа како сум ги разбрал од сите твои писма и тие да бидат постојано дефинирани меѓу нас, но и (можеби) да знам што ќе напишеш без никакво заобиколување, како етикети на бокал со вино. Ќе почнеме од коренот на сите корени до крајот на сите краеви. Општо земено, определени се пет нивоа: Јехида, Хаја, Нешама, Руах, Нефеш. Сите тие се собираат на едно место во поправениот гуф. Така, Јехида, Хаја, Нешама се наоѓаат над времето. Иако тие може да се најдат дури и во срцевината на битието, но (само) како опкружувачки (Светлини, кои светат) оддалеку, нив нема да ги има во гуфот кога тој ќе биде поправен, затоа што дури и во скриениот извор се познава коренот: рош, тох, соф, каде што рош е коренот (Светлините) на Јехида, а тоа е Бесконечноста, бидејќи таму, на неговото место Светлината на Создателот не се открива и сè се стемнува, како свеќата пред факелот. Потоа е коренот на тоха и тој е корен на (Светлините) Хаја, а тоа е својство на Бесконечноста, односно откривање на Светлината на Создателот во совршенство, а во категоријата на времето оваа Светлина се достигнува само како животворна сила, присутна во него. Ова е доволно за оној кој разбира. Затоа тој се нарекува корен на (Светлините) Хаја (животот). Потоа е коренот софа, а тоа е коренот на душите (нешамот) и тој е апсолутно како на почетокот, својство на Бесконечноста. Овде се тргнува Вишата завеса и започнува времето во својството „шест илјади години постои светот, а седмиот милениум – во уништување“, што се нарекува: Руах, Нефеш и нивниот корен, соединет со Нешама, но исто така се распространуваат и надолу во својството на Тора и тоа е духот на животот (Руах Хаим). Заповедта е Нефеш, а Нефеш е постојан, тоа е својство на спокојството (нефиша) и сила која го опфаќа и го зацврстува гуф во постојаната состојба со силата на женскиот почеток (Ноквут), поставен во Нефеш. Ова е Руах, кој го вдишува духот на животот и Светлината на Тора во форма на нуква. Исто така во коренот се појаснува својството „И му вдиша во неговите ноздри дух (Руах) на животот и човекот стана Нефеш жив“, односно Руах се издига во Нешама и од неа добива живот во Светлината на царскиот лик, а го подарува тој живот на Нефеш и во тој момент се нарекува „Нефеш жив“.

Таков е редот во секој зивуг од седумте нукви на рош и во двете долу во Нефеш. Ова е својството „Создателот ги населува самците во дом“, односно во откривањето на женската сила и благодарение на тоа „целата слава на царската ќерка е внатре“. Најважните поправања и работата се во откривањето на силите на Нешама, која во Зохар се нарекува Виш Свет (Алма Илаа). Ова исто така, спаѓа во својството на скриениот извор, во однос на коренот софа, како што е речено погоре. Секој зивуг е откривање на Единствената Светлина во реалноста од Вишиот Свет. Ова се нарекува „Да бидат синовите наши како млади растенија, израснати во нивната младост“, односно во својството Ибур во Вишиот Свет и со помош на зивуг... за пониските... таква била желбата крајот на почетокот, скриениот извор да ги исполни сите Светлини... продолжение од книгата „Скривница на знаењата“. Суштината на разумот е Нефеш на човекот и целиот човек, бидејќи тој се одредува со него (со Нефеш) во целина, а тоа што излегува од него (од Нефеш) се неговите наметки и слуги, од кои дел се неговите гранки, а дел се сметаат како туѓи за него. Иако оваа сила ја има во Нефеш, на еден или на друг начин, тој не ја гледа и таа е сокриена од окото на секој жив. Не се чуди за ова, бидејќи видот е доминантно својство, најважно од сите сетила, но ако не постоеше, (иако) тие не би се виделе себеси никогаш, несомнено е дека ќе го почувствуваат своето постоење, така што видот не би им додал никакво знаење. Затоа ништо не се создава попусто, бидејќи тие имаат чувство и немаат потреба да додаваат во чувството. Истото важи и за душевната сила која ја претставува суштината на човекот – на него не му е дадена никаква чувствена перцепција бидејќи му е доволно, на еден или на друг начин, чувството на своето постоење. Ниеден човек нема да се задоволи со сопственото постоење и ќе има потреба од доказ од своите сетила (а причината е што нема чувство без движење, односно чувството понекогаш се прекинува, а во Ацмуто нема движења, па на тој начин, ова повеќе личи на апсолутно знаење). Голема грешка е да се споредува формата на суштината на разумот со формата на достигнувањето, која во помал дека се потпира врз очите на фантазијата, затоа што тоа е апсолутна лага бидејќи тоа достигнување е слично на Светлината која излегува и која дејствува, а во чие што продолжување на дејствијата се разликува и чувство на неговата светлина додека тој не го заврши своето дејствие и неговата светлина не исчезне.

Одовде сфати дека достигнувањето кое се чувствува за време на неговите дејствија е само мала и слаба гранка (чувството на суштината е својството на знаењето бидејќи силата на чувството, исто така е чувство, во смисла на практичен израз, па затоа чувството на суштината нема потреба од него) и тоа нема ништо заедничко со неговата суштина – ни според количината ни според својствата, слично на камен од кој по ударите летаат искри светлина, кои се појавуваат од дејствувањето на целокупната сила присутна во каменот, без разлика што во својството на таа целокупна сила која ја има во него, воопшто нема никаква светлина. Истото е и со суштината на разумот – тоа е заедничка сила во човекот, а се откриваат нејзините различни гранки, како во случајот со храброста и силата, со топлината и светлината – според практичните закони кои ги доведуваат во дејствие. Иако ние ја нарекуваме со името „разумна душа (нефеш)“ или „суштина на разумот“, тоа е затоа што разумот исто така е нејзина гранка, најважната во светот, бидејќи „Човекот го фалат според неговиот разум“. Го определуваме со името „разум“ затоа што никој не може да му го даде она што го нема. Со други зборови, во секој случај, не помалку од разумот кој се чувствува, бидејќи тој е нејзина гранка и дел од неа. Тој управува со останатите нејзини гранки и ги впива, како што свеќата ја впива факелот. Разумот не се поврзува со никакво дејствие, меѓутоа разни дејствија се поврзуваат и се определуваат во разумот, па излегува дека целата реалност е негов роб, како од гледна точка на потчинување, така и од гледна точка на негово усовршување, бидејќи постојано сè се намалува, а разумот, во целина, цело време се развива. Затоа ние се занимаваме само со патиштата на разумот и неговите стремежи. Тоа е сè.

Јехуда