Слушнав 1943год. во Ерусалим

Книгата Зохар вели дека Создателот го мрази телото, односно желбата за наслада за себе која се нарекува „тело“. Но, бидејќи Создателот го создал светот за слава на Себеси, како што е речено: „Секој, наречен по името Мое, во славата Моја, го створив Јас, го создадов и го направив“ (Исаја) и затоа телото бара сè да биде само за него, односно за негова корист. Создателот пак, вели обратно – дека сè треба да биде за Создателот. Затоа мудреците рекле дека не може Создателот да престојува на исто место со егоист.

Излегува дека главната работа што го одделува човекот од соединување со Создателот е неговата егоистичка желба. Тоа се открива кога доаѓа „грешник“, односно желбата за наслада за себе и прашува: „Зошто сакаш да работиш за Создателот“? Може да се помисли дека тоа е прашање на човек кој сака да разбере со својот ум. Меѓутоа, тоа не е точно, затоа што не прашува за кого работи човекот, што би било разумно прашање, кое би се појавило кај секој разумен човек.

Прашањето на грешникот е телесно прашање, бидејќи тој прашува: „За што ти е оваа работа?“, односно каква корист ќе имаш од напорите кои ги вложуваш? Ако не работиш за лична корист, тогаш што ќе добие твоето тело, наречено желба за наслада, за себе?

Доколку тоа е барање на телото, тогаш нема што да му се одговара, туку едноставно „удри му една по забите“, бидејќи за него е речено дека „дури и да беше таму (за време на поправањето, сепак не би се спасил“, затоа што за егоистичката желба нема да има поправање дури ни за време на избавувањето. При избавувањето целата награда ќе стане келим за давање, а не келим за примање.

Желбата за наслада за себе секогаш треба да остане незадоволена затоа што нејзиното исполнување би значело долга смрт, бидејќи светот е создаден од Него само за слава на Создателот, но со желба да ги наслади битијата, а не Себе. Токму кога човекот вели дека е создаден да Го слави Создателот, во тие келим се открива Замислата за битието за негова наслада.

Човекот секогаш треба да се проверува себеси која е целта на неговата работа? Дали сите дејствија Му причинуваат задоволство на Создателот, затоа што човекот посакува да стане сличен на Него и „сите негови дејствија да бидат само за Создателот“? Тој работи само со цел да Му причини наслада на својот Создател.

За својата пак, егоистичка желба треба да рече: „Јас одлучив да не примам никаква наслада за твое задоволство затоа што твојата желба ме одделува од Создателот заради различните својства кои прават јаз и оддалечување од Создателот“.

Човекот не треба да губи надеж, иако нема сили да се ослободи од својот егоизам, заради што постојано се наоѓа ту во подем ту во пад. Но, сепак верува дека ќе дојде денот и дека ќе се удостои Светлината на Создателот да му ги отвори очите и да му даде сила за надминување за да може да работи само за Создателот. За ова е напишано: „Едно барам од Создателот, само за едно молам“ (Псалм 27). „Едно“ – значи ја молам Светата Шхина „да бидам во домот на Создателот сите денови од мојот живот“, затоа што домот на Создателот се нарекува Светата Шхина.

И разбери за што е речено: „И земете си за себе (плод од етрон – цитрон итн.) во првиот ден од сметањето на годишните времиња и веселете се“. Каква е радоста од тоа што почнало да се смета времето? Сепак ние треба да знаеме колку се важни нашите напори кои водат до контакт на човекот со Создателот, кога човекот чувствува колку му е потребен Создателот. Гледајќи на своите напори, тој може да види дека освен Создателот, нема никој на овој свет кој би можел да го спаси од состојбата во која се наоѓа и нема сили да излезе оттаму. Тоа значи дека тој има солидна врска со Создателот, кога за Него се сите негови мисли, во надеж дека Тој ќе му помогне, инаку гледа дека ќе пропадне.

Ако се удостојува со лично управување над него од страна на Создателот и гледа дека сè што прави Тој, како што е запишано: „Само Тој самиот ги извршува и ќе ги извршува сите дејствија“, тогаш човекот нема што да додаде и овде нема место за молитва Создателот да му помогне бидејќи човекот гледа дека и без неговата молитва Создателот прави сè. Затоа тој нема можност да прави добри дела, бидејќи гледа дека и без него тоа ќе го направи Создателот. Ако е така, на него не му е потребен Создателот кој би му помогнал да направи нешто. Но, тогаш човекот ќе нема никаков контакт со Создателот, па бидејќи нема потреба од Него, Создателот да му помага, тој ќе пропадне.

Значи, човекот ја изгубил врската со Создателот која ја имал додека вложувал напори. Тоа е слично на човек кој се наоѓа меѓу живот и смрт и го моли својот пријател да го спаси од смртната постела. Како моли во тој случај? Се разбира, со сите свои сили го моли пријателот да се сожали на него и да го спаси од смртта. И нема да заборави на молитвата ни за момент, затоа што гледа дека инаку ќе го изгуби животот.

Ако пак човекот го моли пријателот за второстепени работи, тој не го моли толку предано и упорно да го исполни неговото барање без да го насочи вниманието кон нешто друго ни за момент. Излегува дека ако не станува збор за спас на душата, тогаш оној кој моли не се потпира многу кон оној кој дава. Затоа, кога човекот чувствува дека треба да Го моли Создателот да го спаси од смртта, односно од состојбата која се нарекува „грешниците во текот на својот живот се сметаат за мртви“, тогаш се појавува силен контакт на човекот со Создателот. Затоа во работата на праведникот тој има потреба од помошта на Создателот, зашто инаку чувствува дека ќе пропадне. Токму за ова мечтаат сите праведници – за можноста да работат, за да им се појави тесна врска со Создателот.

Доколку Создателот им даде можност да работат, радоста на праведниците е голема затоа што започнува новото сметање на годишните времиња, бидејќи се појавува место за работа за нив. Тие сега имаат потреба од Создателот и можат со Него да достигнат тесна врска, додека претходно не им било дозволено да доаѓаат во дворецот на Создателот без потреба.

За ова е запишано: „И земете си себеси...“ – токму „земете си себеси“ затоа што „сè е во рацете на небесата, освен стравот пред небесата“. Значи, Создателот може да даде Светлина и изобилство, бидејќи Тој има Светлина! Но, Тој не владее со темнината и незадоволството кое го чувствува човекот.

Меѓутоа, само од чувството за недостаток се раѓа трепет пред небесата, а местото на недостатокот се нарекува желба за наслада и само во неа има на што да работи човекот, затоа што таа се спротивставува, а телото прашува: „Што ми дава мене оваа работа?!“ И човекот нема што да одговори на неговото прашање, туку треба врз себе да ја прифати тежината од власта на Создателот над својот разум – „како волот под јарем и како магарето товарот“ без никакви приговори. Значи, „рече Тој и ќе ја исполниме Неговата желба“. И она што се нарекува „земете си себеси“, значи дека таа работа се однесува на вас, а не на Мене, затоа што за неа човекот го обврзува неговата желба за наслада.

Доколку Создателот му дава некакво светењето одозгора, неговиот егоизам се трга на страна и човекот се поништува себеси како свеќа пред факел. Тогаш веќе тој нема никаква можност да вложува напори бидејќи нема потреба со сила да ја прифаќа власта на Создателот како „волот под јарем и магарето товарот“. Како што е запишано: „Вие кои Го сакате Создателот, замразете го злото!“ бидејќи само од центарот на злото се раѓа љубовта кон Создателот, односно колку силно го мрази злото, гледајќи дека егоизмот му пречи да ја достигне целта, толку има потреба од љубов кон Создателот. Доколку пак, во себе не чувствува зло, тој не е способен да ја заслужи љубовта кон Создателот, затоа што таа воопшто не му е потребна, бидејќи и така чувствува задоволство од својата работа.

Затоа човекот нема за што да се жали дека е принуден да работи на својот егоизам кога тој му пречи на човекот во работата и секако, би сакал егоизмот да исчезне од телото и да не го малтретира со своите прашања, да не му пречи да ја исполнува Тора и заповедите.

Меѓутоа, човекот мора да верува дека на неговиот егоизам одозгора му се наведува да му создава пречки во работата затоа што на тој начин Создателот му дава сила да ја открие својата желба за наслада. Токму кога се буди неговиот егоизам, кај човекот се појавува можност да работи на зацврстување на врската со Создателот, Тој да му помогне да ја претвори желбата за наслада во намера за давање.

Исто така, човекот мора да верува дека со тоа Му причинува задоволство на Создателот, кога моли да го приближи до соединување со Него, што значи сличност на својствата и поништување на егоизмот, а да работи за давање. За ова Создателот рекол: „И Ме победија синовите Мои“. Значи, Јас ви дадов желба за наслада, а вие Ме молите наместо неа, да ви дадам желба за давање.

Од ова разберете ја приказната, наведена во Гмара: еднаш рабинот Пинхас Бен Јаир отишол да откупи заробеници. Но, на патот му се испречил потокот „Гинај“. Рабинот Пинхас му рекол: „Тргни ја својата вода за да поминам“. Потокот му одговорил: „Ти одиш да ја исполниш желбата на својот Господар, а јас мојата. Можеби ти ќе ја исполниш, можеби и не, но јас секако ќе ја исполнам“.

Објаснувањето е во тоа што рабинот Пинхас му рекол на потокот, преку кој е претставена егоистичката желба, да му овозможи да помине преку него и да дојде до нивото каде што ќе ја исполни желбата на Создателот, односно да работи само за давање, причинувајќи Му задоволство на својот Создател. А потокот, односно егоизмот, му одговорил дека Создателот го создал со таква природа – да се стреми да прима задоволства и наслади и дека не сака да ја промени својата природа која му е дадена од Создателот. Рабинот Пинхас Бен Јаир почнал да се бори со него, обидувајќи се да го претвори во желба за давање, што всушност значи војна на битието кое е создадено од Создателот со егоистичка природа, посакувајќи да се наслади. Во тоа е сè што е целото битие, создадено од Создателот и наречено дека е создадено „од ништо“.

Знај дека, кога за време на работата егоизмот му доаѓа на човекот со разни приговори, бесмислено е да навлегува во какви било спорови со него и дека нема да помогнат никакви разумни заклучоци затоа што на човекот му се чини дека неговите барања се праведни и никогаш нема да успее да го победи своето зло. Но, едноставно е, како што е запишано: „Удри му една по забите“, односно дејствувај, не спори. Значи, треба да се соберат колку што е можно повеќе сили и да се дејствува со принуда, што е тајната смисла на реченото: „Принудувај го додека не рече – посакувам!“, затоа што според големите напори навиката станува втора природа.

Најважно за човекот е да се обидува да добие силна желба да достигне давање и да го надмине својот егоизам. Силата на желбата се мери со количината на задршките и откажувањата, односно според тоа колку време поминува меѓу едно и друго надминување, кога човекот одеднаш прекинува на средина и доживува пад. Тој пад може да го сопре за момент, за час, за ден, за месец. Потоа тој повторно ќе почне да работи на надминувањето на својот егоизам и да се обидува да достигне давање.

Силна желба се нарекува кога прекинот не му одзема многу време и тој повторно се буди за работа. Тоа е слично на човек кој сака да скрши голем камен, па затоа зема голем чекан. Тој удира по каменот цел ден, нанесувајќи многу удари, но сите се слаби. Всушност, тој не удира по каменот со замав, туку споро и безуспешно го спушта огромниот чекан. Тогаш почнува да се жали дека таа работа не е за него и дека е потребен некој јунак за да ја скрши таа карпа. Вели дека не се родил толку силен за да може да совлада таков камен.

Но, доколку човекот го крене огромниот чекан и со силен замав удира по каменот со сите свои сили, тој ќе попушти и ќе се скрши под чеканот.

За ова е речено: „Како што силниот чекан ја крши карпата“. Истото е и во духовната работа, за да се внесе кли за примање во Светоста, дури и ако имаме силен чекан, односно зборовите на Тора кои ни даваат добри совети, ако со нив не дејствуваме брзо и упорно, туку со големи паузи, тогаш човекот бега од борбеното поле и вели дека не е роден за тоа, туку дека е потребен некој, кој се родил со посебни способности за таа работа.

Меѓутоа, човекот мора да верува дека секој може да ја достигне целта, но потребно е само да се обидува секој пат да вложува големи сили за надминување и така ќе успее бргу да го скрши својот камен.

Исто така, знај дека за напорите на човекот да го доведат до контакт со Создателот, треба да се исполни еден многу тежок услов – да се прифатат тие напори како најголема вредност, односно да се смета себеси за најважен. Ако човекот не ги цени своите напори, тој не може да работи со радост, односно да се радува затоа што достигнал поврзаност со Создателот.

Токму ова го симболизира етрогот (цитронот), како што е запишано за него – „плод на раскошно дрво“, чија што чистина треба да биде над мирисот.

Познато ни е дека има три својства: 1) раскошен изглед, 2) мирис, 3) вкус.

Вкусот означува дека Светлините одат надолу, односно пониско од устата, каде што се наоѓа непцето и се чувствува вкусот, всушност Светлините паѓаат во келим за примање.

Мирисот означува дека Светлините одат од долу нагоре, паѓајќи во келим за давање, во тајна: „прима, но не дава“ пониско од непцето и грлото, што значи: „и ќе вдахнат во него дух од трепетот пред Создателот“ (Исаја), како што е кажано за Месијата. Познато е дека мирисот се однесува за носот.

Раскошноста е убавината која е над носот, односно нема мирис. Значи, таму нема ни вкус ни мирис, но што има во неа, што му овозможува да се одржува во својата состојба? Таму има само раскошност и тоа е она што го одржува.

Гледаме дека етрогот (цитронот) е прекрасен додека да стане погоден за јадење. Кога ќе стане погоден за јадење, ја губи својата раскошност. Тоа потсетува на работата „на првиот ден од сметањето на годишните времиња“, затоа што токму за времето на работата, која се нарекува „И земете си себеси“, односно при примањето врз себе на тежината од власта на небесата, кога телото се спротивставува на таквата работа, се појавува радост од нејзиното значење. Значи, за време на работата се спознава нејзината раскошност и човекот се радува на таа работа бидејќи ја цени повеќе од сè и не ја запоставува.

Се случува човекот да ја запостави работата за Создателот и тоа е темно чувство, кога тој гледа дека нема кој да го спаси од таа состојба, освен Создателот, за да може да ја прифати врз себе Неговата власт со верба над знаењата, слично како „волот под јарем и магарето товарот“. И треба да се радува дека сега има што да Му даде на Создателот, а Тој се насладува од таквиот подарок.

Сепак, човекот нема секогаш сила да вели дека тоа е прекрасна работа која има највисока вредност, туку напротив, се срами од работата. Многу му е тешко на човекот да го исполни тој услов и да може да каже дека претпочита таква работа повеќе отколку работата „во светлината на денот“, при која што не чувствува темнина во текот на работата, туку наоѓа во неа вкус, затоа што тој не треба да се бори со својот егоизам и да го присилува да ја прифати врз себе власта на Создателот со верба над знаењата.

Доколку успее да се надмине себеси за да може да рече дека му е пријатна таа работа, бидејќи сега ги исполнува заповедите со верба над знаењата, сметајќи ја работата за прекрасна и највредна, тогаш тоа се нарекува радост од заповедите.

Затоа молитвата е поважна од одговорот на неа. Во молитвата кај човекот постои можност да вложи напори и тој има потреба од Создателот, надевајќи се на Неговата милост. Тогаш достигнува вистински контакт со Создателот и оди во дворецот на Царот. И обратно, со одговорот на молитвата тој излегува од царскиот дворец, затоа што го добил она што го барал.

Од ова сфати го реченото: „Со аромата на маслата твои благородни тече пријатна миризба од името Твое“ (Песна над Песните). Вишата Светлина се нарекува масло кога истура со изобилство. Тече – значи се намалува изобилството и останува мирисот од маслото (Значи, сепак останува спомен кај човекот од она што го имал, но раскошноста и Вишата вредност се добиваат кога во него не останува никаква допирна точка, односно не му светат ни спомените).

Такви се Атик и Арих – Анпин. Кога Светлината тече во изобилство, тоа се нарекува Арих-Анпин и тоа е нивото Хохма, односно отворено управување, а Атик доаѓа од зборот „одделува“ (ве-јаатек), затоа што во него се губи Светлината и престанува да свети, што се нарекува сокривање. Тогаш настапува времето на отпор на облекувањето на Светлината, а тоа е времето за добивање на царската круна (Кетер) или Царството (Малхут) на Светлините, односно царството на Создателот.

За ова, како што е кажано во книгата Зохар, му зборува Светата Шхина на рабинот Шимон: „Невозможно е Јас да се сокријам од тебе“, затоа што дури и во најсилното сокривање, тој сепак ја прима врз себе власта на Создателот со огромна радост, бидејќи оди по патот на давањето и сè што има, Му дава на Создателот. Ако Создателот му даде повеќе, и тој дава повеќе. Ако пак, ништо не му даде, тој запира и вика очајнички, како фатена птица, Создателот да го спаси од злобните и бурни води, што значи дека ни тогаш не го губи контактот со Создателот.

Тоа својство се нарекува „древно“ (Атик) затоа што Атик е највисокото од нив, бидејќи колку е повисоко кое било својство од облекувањето, за толку повисоко се смета. И човекот има можност да се чувствува токму во најапстрактното место, наречено апсолутна нула, затоа што таму не допира раката на човекот. Значи, егоизмот може цврсто да се фати таму каде што има некакво присуство на Светлината. Додека да ги прочисти човекот своите келим, за да не ја повредат Светлината, тој не може да ја прими Светлината облечена во своите келим.

Само кога оди по патот на давањето, каде што не останува место за неговиот егоизам, ни во разумот, ни во срцето – таму може да се појави Светлината во апсолутно совршенство и да му се открие како чувство за големина на Вишата Светлина.

Ако пак, човекот сè уште не ги поправил своите келим за да служат за давање, кога Светлината сака да се облече во нив, принудена е да се скрати себеси и може да свети само во степенот на чистината на келим. Тогаш изгледа како Светлината да се намалила. Затоа само кога Светлината не се облекува во келим може да свети јасно и во апсолутно совршенство, без никакво скратувања во корист на понискиот.

Излегува дека работата е важна токму кога човекот доаѓа до апсолутната нула, односно кога гледа дека ја поништува целата реалност и својата личност, а затоа и егоизмот губи секаква власт. Само тогаш човекот може да влезе во Светоста.

Знај дека „еден против друг создал Создателот“. Значи, во степенот на откривањето на Светоста се буди и „нечистата сила“ (Ситра Ахра). Кога човекот бара: „Сè е мое!“, говорејќи дека целото негово тело припаѓа на Светоста, како одговор и нечистата сила исто така бара целото тело да ѝ служи на нечистата сила.

Затоа човекот треба да знае дека ако неговото тело потврдува дека припаѓа на нечистата сила и со сите сили ги поставува познатите прашања: „Што? И Кој?“ – тоа е знак дека човекот оди по патот на вистината, односно дека сите негови намери се да Му причини задоволство на Создателот.

Ете затоа најважната работа се случува токму во таа состојба и човекот мора да знае дека тоа е знак дека работата е насочена директно кон целта. Значи, тој се бори и ја праќа својата стрела директно во главата на ламјата, бидејќи таа вика и приговара: „Што и Кој?“, што значи: „Што ти дава тебе таа работа?“, односно што добиваш од тоа што работиш само во корист на Создателот, а не за самиот себе? А повикот „Кој?“ го означува прашањето на Фараонот кој прашува: „Кој е Создателот за да ги слушам јас Неговите гласови?“.

На прв поглед може да се покаже дека прашањето „Кој?“ е разумно прашање затоа што во овој свет е прифатено, ако човекот го пратат да работи кај некого, тој да праша: „Кај кого?“. Затоа, кога телото прашува: „Кој е Создателот за да ги слушам јас Неговите гласови?“ тоа е разумна жалба. Но бидејќи разумот не постои сам по себе, туку служи како огледало на нашите чувства кои се одразуваат во разумот, речено е: „судат според чувствата“.

Разумот суди според она што му го говорат чувствата, принудувајќи го да пронаоѓа средства и вештини за да ги задоволи барањата на чувствата. Значи, разумот се стреми да им обезбеди на чувствата сè што бараат тие, иако самиот по себе тој ништо не значи и ништо не бара. Затоа, доколку чувствата на човекот бараат давање, тогаш и разумот работи во насока на давањето и не поставува никакви барања бидејќи тој само ги опслужува чувствата.

Разумот е сличен на човек кој се гледа од огледало за да види дали е извалкан и ако огледалото му покажува дека е валкан, тој оди да се измие и исчисти. Огледалото му покажува дека на неговото лице има грди траги кои треба да ги исчисти.

Меѓутоа, најтешко е да се осознае што се смета за нечистотија? Можеби тоа е егоизмот, заради кој телото бара да се работи сè за самиот себе? Или желбата за давање е нечистотија која телото не може да ја издржи? Тоа не е во силите на разумот да го разбере, исто како што и огледалото не може да каже што е нечисто и грдо, а што убаво, туку сето тоа зависи од чувствата бидејќи тие одредуваат сè.

Затоа, кога човекот се учи да работи со сила, да работи за давање, тогаш и разумот почнува да дејствува во насока на давањето и тогаш е сосема нереално разумот да праша: „Кој?“, кога сите чувства веќе навикнале да работат за давање. Значи чувствата на човекот повеќе не прашуваат: „Што имате вие од работата?“ бидејќи веќе работат за давање и сам од себе разумот нема да праша: „Кој?“.

Излегува дека најважната работа се случува над прашањето „Што ви дава таа работа?“, а тоа што човекот го слуша како неговото тело сепак го поставува прашањето: „Кој?“ е бидејќи телото не сака да се понижи и затоа прашува: „Кој?“, за да покаже како тоа да е прашање на разумот. Меѓутоа, вистината е дека најважната работа е работата над прашањето: „Што?“.

Следна статија бр. 20 „Лишма-за нејзино име“