Јехуда Ашлаг (Баал ХаСулам)
1) Раби Хананија бен Акашија рекол: „Посакал Создателот да го удостои Израел, за тоа им ја дал Тора и Заповедите...“ На хебрејски зборот „удостои“ (лизкот) е сличен на зборот „очисти“ (лезакот). Во мидраш „Берешит Раба“ е речено: „Заповедите се дадени само со нивна помош да се очисти Израел“. Оттука се појавуваат две прашања:
а) Каква е таа привилегија со која сака да нѐ удостои Создателот?
б) Каква е „нечистотијата“ и „грубоста“ која ја има во нас и која ние мора да ја поправиме со помош на Тора и Мицвот (Заповедите)?
За тоа ние веќе говоревме во моите книги „Паним Масбирот у Меирот“ и „Талмуд Есер Ха Сефирот“ (Изучување на Десетте Сефирот“). Сега тоа накратко ќе го повториме. Замислата на Создавањето се состои во тоа што Создателот посакал да ги наслади суштествата со својата дарежлива рака. За тоа Тој создал во душите огромна желба да се прими тоа задоволство кое се содржи во изобилството (шефа, изобилство – она со што Создателот сака да нѐ наслади). Токму желбата за примање претставува сад за примање на задоволството кое е содржано во шефа. Колку е поголема желбата за примање толку повеќе задоволство влегува во садот. Овие поими се толку заемно поврзани што невозможно е да се одделат. Може само да укажеме на тоа дека задоволството се однесува на шефа (т.е. на Создателот) а желбата за примање се однесува на суштеството. Тие два поими всушност потекнуваат од Создателот и се вклучени во Замислата на создавањето, но ако шефа директно произлегува од Создателот, желбата за примање која е исто содржана во шефа, тогаш претставува корен, извор на суштествата.
Желбата за примање е принципиелно нова, она што не постоело порано. Бидејќи кај Создателот нема дури ни алузија на желбата за примање. Излегува дека таа желба претставува суштина на создавањето од почеток до крај, единствен „материјал“ од кој тоа се состои. Сите многубројни видови на создавањето се само различни „порции“ на желбата за примање а сите настани кои се случуваат со нив се промени кои се случуваат со таа желба. Сѐ што имаат суштествата, сѐ што ја наполнува и задоволува нивната желба за примање произлегува директно од Создателот. Значи, сѐ што постои околу нас всушност произлегува од Создателот или директно како шефа, или индиректно како на пример желбата за примање која ја нема кај Создателот но била создадена од Него за насладување на суштествата.
2) Како што рековме погоре, желбата за примање со сите нејзини видови била содржана во Замислата на создавањето од самиот почеток. Таа била нераскинливо поврзана со шефа – задоволството кое Создателот го подготвил за нас. Желбата за примање е садот а шефа е Светлината која го наполнува тој сад. Светлината и садот се она што ги сочинува духовните светови. Тие се неразделно меѓусебно поврзани. Тие заедно се спуштаат надолу од ниво на ниво. Колку повеќе тие нивоа се оддалечуваат од Создателот, толку повеќе огрубува и се зголемува желбата за примање. Може да се рече и обратно, колку повеќе желбата за примање огрубува и се зголемува, толку повеќе таа се оддалечува од Создателот. Тоа се случува сѐ додека не стигне до најниското место, каде желбата за примање достигнува максимална големина. Таа состојба е пожелна и неопходна за почеток на подемот, т.е. поправката. Тоа место се нарекува „свет Асија“. Во тој свет желбата за примање се нарекува „тело на човекот“ а шефа, Светлината се нарекува „живот на човекот“. Целата разлика меѓу вишите светови и овој свет (олам ХаЗе) се состои во тоа што во вишите светови желбата за примање сѐ уште не е огрубена целосно, не е целосно одделена од Светлината. Во нашиот свет желбата за примање го достигна својот конечен развој и целосно се одделила од Светлината.
3) Горенаведениот редослед на развојот на желбата за примање одозгора надолу се потчинува на редоследот на 4-те нивоа (бхинот). Тој редослед е кодиран во тајната на четирите букви на Името на Создателот. На редоследот на тие четири букви АВА"Ја („јуд-хеј-вав-хеј“) е подреден целиот Универзум. Тие букви се соодветни на 10-те сефирот: Хохма, Бина, Тиферет (или Зеир Анпин, З“А ), Малхут и нивниот корен. Зошто десет? Затоа што сефира Тиферет содржи во себе шест сефирот: Хесед, Гвура, Тиферет, Нецах, Ход и Јесод. Коренот на тие сефирот се нарекува „Кетер“, но честопати тој не влегува во набројувањето на сефирот, и затоа велат: ХУ"Б, ТУ"М (Хохма и Бина, Тиферет и Малхут).
Овие четири бхини одговараат на четирите светови: Ацилут, Брија, Јецира и Асија. Светот Асија го содржи во себе и овој свет (олам ХаЗе). Не постои ниту едно суштество кое не би имало корен во светот на Бесконечноста, во Замислата на создавањето. Замислата на создавањето е желбата на Создателот да ги наслади суштествата. Таа во себе ги содржи и Светлината и садот. Светлината доаѓа директно од Создателот, додека пак желбата за примање била создадена од Создателот наново, од ништо. За желбата за примање да го достигне својот конечен развој, таа мора заедно со Светлината да помине преку четири светови: Ацилут, Брија, Јецира и Асија (АБЈ"А). И тогаш завршува развојот на суштеството со создавање на садот и Светлината, наречени соодветно „тело“ и „Светлина на Животот во него“.
4) Неопходноста од развојот на желбата за примање на четирите нивоа (бхинот) и неопходноста на неговото поминување преку четирите светови АБЈ"А е предивикана од правилото согласно кое само распространувањето на Светлината со нејзиното понатамошно истиснување, исчезнување, го прават садот погоден за неговата намена.
Објаснување: додека Светлината го наполнува садот, Светлината и садот се нераздвојно меѓусебно поврзани, садот како таков фактички не постои – тој сам се уништува себеси слично како огнот на свеќата згаснува при пламенот на факелот. Желбата е задоволена – значи таа фактички не постои. Таа може повторно да се појави само тогаш кога Светлината ќе излезе од неа, ќе престане да ја исполнува. Причина за ова самоуништување на садот е целосната спротивност меѓу Светлината и садот – бидејќи Светлината директно произлегува од Суштината на Создателот, од Замислата на создавањето.
Светлината е желба за давање, таа нема ништо што се однесува на желбата за примање. Садот пак претставува нејзина целосна спротивност – таа е огромна желба да прима Светлина. Садот е корен, извор на нешто принципиелно ново, нешто што претходно не постоело: суштеството. Садот нема ниту најмала желба за давање. Со оглед на тоа што Светлината и садот се тесно меѓусебно поврзани, желбата за примање се поништува во однос на Светлината. Садот стекнува одредена форма само после излегувањето на Светлината од него. Само после излегувањето на Светлината садот почнува силно да посакува да ја прими. Токму таа силна желба ја одредува потребната форма на желбата за примање. Откога Светлината повторно влезе во садот, тие стануваат веќе различни објекти – сад и Светлина, или тело и живот. И обрни на тоа внимание, бидејќи тоа се најдлабоки концепти.
5) Како што рековме погоре, суштеството се развива согласно на четирите фази, бхинот, кои се кодирани во името АВА"Ја и се нарекуваат Хохма, Бина, Тиферет и Малхут.
Бхина Алеф (1) која се нарекува „Хохма“ содржи во себе и Светлина и сад кој се состои од желбата за примање. Тој сад ја содржи во себе целата Светлина која се нарекува Ор Хохма (Светлина на мудроста) или Ор Хаја (Светлина на животот). Бидејќи тоа е целата Светлина на животот што се наоѓа внатре во суштеството. Сепак бхина Алеф сѐ уште се смета за Светлина, а садот содржан во неа сѐ уште речиси не се пројавува, тој се наоѓа во неа небаре во потенцијал. Тој сѐ уште е многу тесно преплетен и поврзан со Светлината поништувајќи се себеси во однос на неа.
По неа следува Бхина Бет (2) која се создала како резултат на тоа што Хохма на крајот од својот развој посакала да стекне сличност на особините со Светлината која се наоѓа внатре во неа. Во неа се пробудила желба за давање на Создателот. Бидејќи природата на Светлината е чиста желба за давање. Како одговор на појавувањето на желбата која се пробудила во неа, од Создателот дошла нова, поинаква по квалитет Светлина која се нарекува „Ор Хасадим“ (светлина на милосрдието). Затоа бхина Алеф речиси се ослободила од Ор Хохма која ѝ ја давал Создателот. Ор Хохма може да се наоѓа само внатре во соодветен сад, т.е. желба за примање. Значи, и Светлината и садот во бхина Бет целосно се разликуваат од оние кои биле во бхина Алеф. Бидејќи сад во бхина Бет е желбата за давање, а Светлина – Ор Хасадим. Ор Хасадим е задоволството од сличноста на особините со Создателот. Желбата за давање доведува до сличност на особините со Создателот, а сличноста на особините во духовните светови води кон спојување.
Потоа следува бхина Гимел, (3). Откако Светлината внатре во суштеството се намалува до нивото на Ор Хасадим при практично целосно отсуство на Ор Хохма, а како што е познато токму Ор Хохма е основна животна сила во суштеството, бхина Бет го почувствувала нејзиниот недостаток. На крајот од својот развој таа привлекува кон себе одредена порција на Светлината Хохма за таа да почне да свети внатре во нејзината Ор Хасадим. За таа намена таа повторно пробудила внатре во себе одредена порција на желбата за примање која и го формирала новиот сад, наречен „бхина Гимел“ или „Тиферет“. А Светлината која се наоѓа во него се нарекува „Ор Хасадим со светење на Ор Хохма“, бидејќи главен дел во оваа Светлина е Ор Хасадим, а помал дел е Ор Хохма.
После неа следува бхина Далет, (4). Бидејќи садот на бхина Гимел на крајот од неговиот развој исто така посакал да привлече кон себе Ор Хохма, но веќе целосно, во големина во која таа се наоѓала во бхина Алеф. Излегува дека оваа повторно пробудена желба води кон тоа да кај бхина Далет се појави и силната желба за примање која ја имало во бхина Алеф, на која се додава и тоа што суштеството еднаш веќе ја истиснало од себе Светлината и сега знае колку е лошо да се биде без Светлината Хохма и затоа ја посакува таа Светлина многу повеќе отколку во фазата бхина Алеф. Значи распространувањето на Светлината а потоа нејзиното истиснување создаваат сад. Излегува дека ако сега садот повторно прими Светлина, тогаш тој ќе биде првичен во однос на неа, ќе претходи на Светлината. Затоа бхина Далет претставува конечна фаза на создавањето на садот, наречена „Малхут“.
6) Горенаведените четири фази одговараат на десетте сефирот на кои се дели секое суштество. Тие четири бхинот одговараат на четирите светови АБЈ"А кои го вклучуваат во себе целиот Универзум, секој детал кој постои во реалноста. Бхина Алеф се нарекува Хохма или светот Ацилут. Бхина Бет се нарекува Бина или светот Брија. Бхина Гимел се нарекува Тиферет или светот Јецира. Бхина Далет се нарекува Малхут или светот Асија.
Сега ќе ја разјасниме природата на овие четири бхинот кои постојат во секоја душа. Секоја душа (Нешама) излегува од Светот на Бесконечноста и се спушта во светот Ацилут, добивајќи ги таму особините на бхина Алеф. Во светот Ацилут таа сѐ уште не се нарекува „Нешама“ бидејќи тој назив укажува на одредена одделеност од Создателот заради која таа излегува од нивото на Бесконечност, отсуството на граници, целосното спојување со Создателот и стекнува некоја „самостојност“. Но сѐ уште таа не претставува оформен завршен сад и затоа сѐ уште ништо не ја одделува од Суштината на Создателот. Како што веќе знаеме, наоѓајќи се во бхина Алеф садот сѐ уште не е како таков, бидејќи во таа фаза тој целосно се поништува себеси во однос на Светлината. Затоа велат дека сѐ во светот Ацилут сѐ уште е целосно Божествено – „Тој е целосен и Името Негово е целосно“. Дури и душите на другите суштества различни од човекот кои поминуваат преку овој свет се споени со Создателот
7) Во светот Брија веќе владее бхина Бет, т.е. нејзин сад е желбата за давање. Затоа кога душата стигнува во светот Брија таа ја стекнува оваа фаза на развој на садот и сега веќе се нарекува „Нешама“. Тоа значи дека таа веќе се одделила од Суштината на Создателот и стекнала одредена самостојност. Сепак засега овој сад е уште многу „чист“, „проѕирен“, т.е. сѐ уште е многу близок со своите особини на Создателот и затоа се смета дека е уште целосно духовен.
8) Во светот Јецира веќе владее бхина Гимел која вклучува во себе одредена, мала доза на желбата за примање. Затоа кога душата се спушта во светот Јецира и ја стекнува оваа фаза на развојот на садот, таа излегува од состојбата „Нешама“ и сега веќе се нарекува „Руах“. Овој сад веќе има одреден авијут, т.е. некоја доза на желбата за примање. Сепак тој сад сѐ уште се смета за духовен бидејќи таквиот квантитет и квалитет на желбата за примање сѐ уште не се доволни за да се оддели целосно по своите особини од Суштината на Создателот. Целосно одделување од Суштината на Создателот претставува телото, кое веќе има целосна забележлива „самостојност“.
9) Во светот Асија веќе владее бхина Далет која претставува конечна фаза на развојот на садот. Во таа фаза желбата за примање го достигнува својот максимален развој. Садот се претвора во тело кое е целосно одделено од Суштината на Создателот. Светлината која се наоѓа во бхина Далет се нарекува „Нефеш“. Овој назив укажува на отсуство кај овој вид на Светлина на сопствено движење. И знај дека не постои ништо што не би било составено од своето АБЈ"А (или четирите бхинот).
10) Нефеш која претставува Светлина на животот, но затворена во телото, директно излегува од Суштината на Создателот. Поминувајќи преку четирите светови АБЈ"А таа сѐ повеќе и повеќе се оддалечува од Создателот сѐ додека не го достигне садот, телото наменето за неа; само тогаш се смета дека садот конечно се оформил. Во таа фаза на развојот на садот Светлината која се наоѓа во него е толку мала што нејзиниот извор веќе не се чувствува, т.е. суштеството (садот) престанува да го чувствува Создателот. Меѓутоа со помош на изучувањето на Тора и Заповедите со намера да му се причини задоволство на Создателот суштеството може да го очисти својот сад наречен тело и тогаш ќе може да ја прими целата Светлина подготвена за него од Создателот уште во Замислата на создавањето. Токму на тоа мислел раби Хананија бен Акашија велејќи: „Посакал Создателот да го удостои Израел и за тоа Тој им ја дал Тора и Заповедите...“
11) Сега ќе можеме да ја сфатиме разликата меѓу духовното и материјалното. Ако желбата за примање го достигнала својот конечен развој, т.е. ја достигнала фазата бхина Далет, тогаш таквата желба се нарекува „материјална“ и се наоѓа во нашиот свет (олам а-зе). Ако пак желбата за примање уште не го достигнала својот конечен развој тогаш таквата желба се смета за духовна и одговара на четирите светови АБЈ"А кои се наоѓаат над нашиот свет. И сега ќе можеш да сфатиш дека сите подеми и спуштања кои се случуваат во вишите светови во никој случај не претставуваат преместувања во некој замислен простор туку се само промени во големината на желбата за примање. Најоддалечениот од бхина Далет објект се наоѓа на највисокото место. Колку повеќе објектот се приближува до бхина Далет на толку пониско место тој се наоѓа.
12) Треба да сфатиме дека суштината на секој сад и суштината на целото Создавање генерално е само желбата за примање. Сѐ што излегува надвор од границите на желбата за примање нема никаков однос кон суштеството туку се однесува на Суштината на Создателот. Зошто тогаш ние ја разгледуваме желбата за примање како нешто грубо, одвратно што бара поправка? Нам ни е наредено да ја „очистиме“ со помош на Тора и Заповедите, во спротивно нема да можеме да ја достигнеме вишата цел на Замислата на создавањето.
13) Слично како што материјалните објекти се одделуваат еден од друг на растојание во просторот, духовните објекти се одделуваат еден од друг како последица на разликата во внатрешните особини. Нешто слично се случува и во овој свет. Да речеме двајца луѓе имаат слични погледи, тие меѓусебно се симпатизираат и никакви растојанија не можат да повлијаат на нивната меѓусебна симпатија. И обратно, кога нивните погледи принципиелно се различни тие се мразат еден со друг и никаква блискост на растојанијата не може да ги соедини.
На таков начин сличноста во погледите ги зближува луѓето, додека пак разликите во погледите ги разделува. Ако пак природата на едниот од нив е апсолутно спротивна на природата на другиот, тогаш тие луѓе се далечни еден од друг како исток од запад. Истото важи и за духовните светови: оддалечување, зближување, спојување – сите овие процеси се одвиваат само согласно со разликата или сличноста на внатрешните особини на духовните објекти. Разликата во особините ги одделува еден од друг, додека пак сличноста на особините ги зближува и ги води кон спојување. Желбата за примање е главното што постои во суштеството, токму тоа е садот кој е потребен за остварување на целта содржана во Замислата на создавањето. Токму таа желба целосно го одделува суштеството од Создателот. Бидејќи Создателот е апсолутна желба за давање и кај Него нема ниту алузија за желба за примање. Невозможно е да си замислиме поголема спротивност од оваа: меѓу Создателот и суштеството, меѓу желбата за давање и желбата за примање.
14) За да го спаси суштеството од толкава оддалеченост од Создателот, се случил Цимцум Алеф, Ц"А (Прво Скратување) кој ја одделил бхина Далет од духовните објекти. Тоа се случи така што желбата за примање се претворила во простор испразнет од Светлина. После Цимцум Алеф сите духовни објекти имаат екран на својот сад – Малхут, за да не примаат Светлина внатре во бхина Далет.
Во моментот кога Вишата Светлина (Ор Илијон) се обидува да влезе внатре во суштеството, екранот го отфрла назад и овој процес се нарекува удар (акаа) меѓу Вишата Светлина и екранот. Како резултат од тој удар одразената Светлина се крева одоздола нагоре и се преслекува со 10 сефирот на Вишата Светлина. Одразената Светлина преслекувајќи се на Вишата Светлина станува сад за примање наместо бхина Далет.
15) Значи, после Ц"А наместо бхина Далет се создаваат нови садови за примање. Тие се создале од одразената Светлина како резултат на ударната интеракција на Вишата Светлина со екранот. Но ние треба уште да сфатиме на каков начин оваа Светлина стана сад за примање, бидејќи во почеток тоа била само Светлина одразена од садот за примање. Нам ни излегува дека Светлината станала сад, т.е. таа почнува да ја извршува директно спротивната фунција.
За да се објасни ова ќе разгледаме пример од нашиот свет. За човекот според неговата природа е карактеристично да ја почитува желбата за давање и обратно, непријатно му е да прима од некој друг без да дава нешто за возврат. Да речеме човекот доаѓа во домот на својот пријател и тој му предлага да ручаат. Се разбира дека гостинот, колку и да е гладен, ќе се откаже од храна бидејќи му е непријатно да се чувствува себеси како примател кој не дава ништо за возврат. Домаќинот меѓутоа почнува да го наговара убедувајќи го дека со тоа што тој ќе ја изеде неговата храна ќе му причини големо задоволство. Кога гостинот ќе почувствува дека тоа навистина е така, тој ќе се согласи да ја изеде предложената храна бидејќи нема повеќе да се чувствува како примател. Згора на тоа, сега гостинот чувствува дека тој дава на пријателот причинувајќи му задовоство со тоа што се согласува да јаде. Излегува дека без оглед на тоа што гостинот бил гладен, а токму гладот е вистинскиот сад за примањето на храната, сепак заради својот срам тој не можел ниту да ги проба јадењата сѐ додека домаќинот не го наговорил. Значи ние гледаме како се појавува нов сад за примањето на храната. Моќта на убедување од страна на домаќинот и силата на спротивствавување од страна на гостинот зголемувајќи се, на крајот го претвораат примањето во давање. Фактот на примање останал, а она што се променило е само намерата. Токму силата на одбивање а не чувството на глад, кое претставува вистински сад за примање, стана основа за примање на храната.
16) Со помош на овој пример за домаќинот и гостинот ние можеме да сфатиме што претставува зивуг де акаа (ударна интеракција) од кој како резултат наместо бхина Далет се појавуваат нови садови за примање на Вишата Светлина (Ор Илијон). Ударот се случува заради тоа што Вишата Светлина удира во екранот сакајќи да влезе внатре во бхина Далет. Тоа е слично на наговарањето на домаќинот гостинот да ја прифати храната. Силата со која гостинот се откажува од храната слична е на екран. Слично како што одбивањето да се прими храната се претвори во нов сад, така и одразената Светлина стана нов сад за примање наместо бхина Далет која била садот пред Ц"А. Меѓутоа треба да се има предвид дека така се случува само во духовните објекти на световите АБЈ"А, додека во објектите кои припаѓаат на системот на нечистите сили и во нашиот свет, бхина Далет продолжува да биде садот за примање. Затоа ниту во системот на нечистите сили ниту во нашиот свет нема Светлина, а причината за тоа е во разликата на особините на бхина Далет од особините на Создателот, Светлината. Затоа клипот (нечистите сили, желба да се прими Светлина без екран) и грешниците се нарекуваат мртви, бидејќи желбата да се прими Светлина без екран доведува до нивно одделување од Животот на Животите, Светлината на Создателот.
Продолжува кон точките 17-29
