Во оваа статија јас сакам да ги разрешам следниве прашања:

А. Која е суштината на религијата?

Б. Дали нејзината суштина се достигнува во овој свет или во следниот?

Ц. Дали нејзината цел е да му користи на Создателот или на создадените суштества?

На прв поглед, читателот може да биде изненаден од моите зборови, и нема да ги разбере овие три прашања кои јас ги ставив како тема на овој есеј. Кој е тој кој не сака да знае што претставува религијата, и особено нејзините награди и казни, кои се судени да дојдат во задгробниот живот. И ние треба да го споменеме и третото прашање, бидејќи сите знаат дека тоа е наменета да им користи на суштествата и да ги води до среќа и задоволство, и што друго треба да додадеме на тоа?

Навистина, јас немам што повеќе да додадам. Бидејќи тие се запознаени со трите концепти уште од повој, тие не додаваат и не ги испитуваат до крајот на своите животи. Тоа го покажува нивниот недостаток на знаење во овие возвишени работи, кои се темелот на кој стои целата структура на религијата. Затоа, кажи ми како е возможно, дете од дванаесет или тринаесет години, темелно да ги разбира овие суптилни поими, до тој степен што нема да има потреба да додава други концепти или знаење кон овие работи до крајот на животот? Навитина, тука лежи проблемот! Овие претпоставки со себе донеле невнимателност и грешни заклучоци кои дошле во нашиот свет во нашта генерација! Тоа нас нè довело во состојба каде што втората генерација целосно ни се лизга од нашите раце.

Врвното Добро

За да се избегне заморување на читателите со долги дискусии, јас ќе се потпирам на сè што сум напишал  во другите есеи, особено во есејот „Матан Тора“ (Давањето на Тора), кои се како предговор за возвишената тема која следи. Овде јас ќе зборувам кратко и јасно, за да биде разбирливо за сите. Прво, ние треба да го разбереме Создателот - Тој е Врвната Добрина. Ова значи дека е крајно невозможно Тој да предизвика тага кај некоја личнот. Ова ние го земаме за прв концепт, бидејќи здравиот разум кажува  дека основата за секое зло во светот потекнува само од желбата за примање. Ова значи дека желбата да се користи на себеси прави да ги повредиме нашите пријатели, заради нашата желба за примање на задоволство. Така, доколку ниедно суштество не наоѓа задоволство во задоволување на себеси, ниедно суштество нема да повреди друго. Доколку некогаш пронајдеме некое суштество кое повредува друго, без желба за примање на задоволство за себе, тоа, тоа го прави само заради стара навика која потекнува од желбата за примање, која сега се ослободува од потребата да најде нова причина.

И бидејќи ние разбираме дека Создателот е, Сам по Себе, целосен и нема потреба никој да Му помогне во однос на целовитоста, бидејќи Тој предходи на сè, затоа е јасно дека Тој нема желба за примање. Бидејќи Тој нема желба за примање, Тој е темелно одделен од желбата да му наштети на некого, тоа е толку едноставно.

Во продолжение, првиот концепт е целосно прифатлив, дека Тој поседува желба да им дава добрина на другите, што значи кон Неговите суштества. Ова е очигледно покажано со Создавањето кое Тој го извел и го ставил пред нашите очи. Во овој свет постојат суштества кои неопходно искусуваат добро или лошо чувство, и тоа чувство до нив доаѓа од Создателот. Еднаш кога е целосно јасно дека нема цел за наштетување во природата на Создателот, произлегува дека суштествата од Него примаат само добро, бидејќи Тој ги создал само да им дава.

Така ние дознаваме дека Тој има само желба за давање добрина, и крајно е невозможно било какво наштетување да биде нанесено од Негова страна. Така ние Него го дефиниравме како „Врвното Добро.“ Откако го дознавме тоа, ајде да ја погледнеме моменталната реалност која е водена од Него, и како Тој дава само добро кон неговите суштества.

Неговото водсво е водство со цел

Со набљудување на системите на природата, ние дознваме дека сите суштества од четирите степени – мртво, растително, животински и говорно - во целина и одделно, се под водство со цел, што значи споро и постепено водство по пат на причина и последица како плодот на дрвото, кој е воден со добронамерно водство за да стане сладок и убав плод. Може да прашате ботаничар низ колку фази поминува плодот од времето кога станува видлив додека е целосно зрел. Не само што фазите кои се предходни не даваат доказ за неговата слаткост и убав изглед, туку тие го покажуваат сосема спротивното од конечниот исход. Колку е посладок плодот на крајот, толку е погорчлив и погрозен во пораните фази на својот развиток. Така е и со животинскиот и говорниот вид: ѕверовите, чиј ум е мал на крајот, немаат големи барања додека растат. Но човекот, чиј ум на крајот е голем, има големи потреби додека се развива. „Теле кое кое ќе остаре се нарекува вол“ т.е, тоа има сила да стои и да оди на своите нозе, и интелегенција да избегнува опасности.

Но дете кое е старо само еден ден лежи навидум бесмислено. Доколку некој кој не е навикнат на спроведувањата од овој свет и ги испита овие две новороденчиња, тој сигурно ќе заклучи дека човековото новороденче нема да направи ништо, додека телето ќе стане голем херој, доколку судиме според мудроста на телето во однос на бесмисленоста и бесумноста на детето. Така, очигледно е дека Неговот водство над реалноста која Тој ја создал е во форма на Водство со цел, без да се зема во предвид редот на фазите на развитот, бидејќи тие нè мамат и нè попречуваат да ја разбереме нивната смисла, бидејќи секогаш се спротивни од нивниот конечен изглед.

За такви работи ние велиме, „Не постои помудар од искусниот.“ Само оној кој е искусен има можност да го испита Создавањето во сите фази на развиток, сè до завршувањето, и може да се смири, за да не се плаши од тие прикази низ кое поминува Создавањето во фазите на својот развиток, туку да верува во добар и чист крај. Така, ние темелно го покажавме спорведувањето на Неговата Промисла во нашиот свет, која претставува Водство со цел. Атрибутот на добрината воопшто не е очигледен пред Создаденото да стигне до својта целосност, зрелост. Напротив, тоа зема облик на расипаност во очите на набљудувачите. Така ние гледаме дека Создателот им дава само добрина на Своите суштества, но таа добрина доаѓа по пат на Водство со цел.

Два пата: пат на болката и патот на Тора

Ние покажавме дека Господ е Врвното Добро, и дека Тој нас нè води со целосна добронамерност без нималку злоба, и тоа е водство со цел. Тоа значи дека Неговото водство нè приморува да поминеме низ неколку фази, по пат на причина и последица, предходно дело и резутлтат, сè додека не сме оспособени да ја примиме посакуваната добрина. И тогаш ние ќе стигнеме до нашата цел како зрел и убав плод. Ние разбираме дека оваа цел на нас ни е загарантирана, поинаку ние ја клеветиме Неговата Промисла, со тоа што велиме дека е недоволна во однос на целта.

Нашите мурдреци рекле, „Божественоста кај нижите е Виша потреба.“ Тоа значи, дека Неговото водство е со цел и стремеж, на крајот, да нè донесе сите нас во сплотеност со Него, и Тој да живее во нас, и ова се смета за Виша потреба. Но ако ние не дојдеме до тоа, ќе увидиме дека во однос на Неговата Промисла ние многу грешиме. Ова е слично со големиот крал кој имал син. Од денот кога му се родил тој за него помислувал само добри работи. Тој ги собрал најдобрите и најмудрите книги во кралството и му изградил школо. Кралот ги повикал најдобрите градители и му изградил палати за задоволство. Ги собрал музичарите и пејачите и му направил концертна сала, и ги повикал најдобрите пекари и готвачи за да му приготват најдобри деликатеси во светот.

Но синот израснал во будалесто момче, кое немало желба за образование. Освен тоа бил слеп и глув па не можел да ја види убавината на зградите, ниту да ги слушне поемите и песните на музичарите. Поради болеста која ја имал му било дозоволено да јаде само пченкарен леб, и тоа предизвикало презир и лутина. Такво нешто може да му се случи на крал од крв и месо, но тоа е невозможно да го речеме за Создателот, каде што не може да постои измама. Затоа, Тој за нас подготвил два пата на развиток:

Првиот е патот на страдањето, што претставува реализирање на развитокот на Создавањето само по себе. Според својата природа луѓето се приморани да го следи патот на причина и последица, во различни последователни состојби, кои полека нè развиваат, сè додека не дојдеме до одлука да го избереме доброто и да го отфрлиме лошото  и така да бидеме оспособени за реализација на целта како Тој што сака. Тој пат е долг и болен. Затоа, Тој нам ни подготвил пријатен пат, кој претставува патот на Тора и Мицвот, кој може да нè оспособи за нашата цел безболно и брзо. Произлегува дека нашата крајна цел е да бидеме оспособени за сплотеност со Него - Тој да престојува во нас. Таа цел е сигурна и не постои начин да ја избегнеме, бидејќи Неговото водство нè надгледува и на двата пата, кои се патот на страдањето и патот на Тора. Но кога гледаме во реалноста, ние дознаваме дека Неговото водство доаѓа  истовремено во двата пата, кои нашите мудреци ги нарекуваат „начинот на земјата“ и „начинот на Тора.“

Суштината на религијата е во нас да развие чувство за препознавање на злото

Нашите мудреци велат: „Каква разлика гледа Создателот во тоа дали некој го убива жртвеното животното во грлото или во тилот? Покрај сè, Мицвот сè дадени за да ги прочистат луѓето.“ Тоа прочистување беше темелно објаснето во „Матан Тора“ (точка2), но тука јас сакам да ја разјаснам суштината на тој развиток, која се достигнува преку Тора и Мицвот. Имај на ум дека тоа е препознавањето на злото во нас. Вклучувањето во Тора и Мицвот може постепено и споро да ги прочисти оние кои навлегуваат во нив. Скалата со која ги мериме степените на прочистување преставува мерката на препознавање на злото во нас.

Човекот е природно спремен да одбива и да го искорени секое зло што е во него. Во тоа, сите луѓе се исти. Но разликата помеѓу една личност и друга е само во препознвањето на злото. Онаа личност која е повеќе посветена во работата препознава многу зло во себе, и така го одбива и одделува злото, кое е во него, до повисок степен.  Неразвиениот во себе чувствува само малку зло, и затоа ќе оддели само мала количина на зло. Како резултат, тој ја остава целата нечистотија во себе, бидејќи не ја согледува нечистотијата.

 За да се избегне заморување на читателот, ние ќе го разјасниме општото значење на доброто и злото, како што е објаснето во „Матан Тора“ (точка 12). Злото, воопшто, не е ништо повеќе од самољубието, наречено „егоизам“, бидејќи тоа е во спротивно во формата со Создателот, кој воопшто нема желба за примање за Себе, туку само да дава.

Како што објаснивме во „Матан Тора“ (точка9,11) задоволството и возвишеноста се мери според степенот на еднаквост на форма со Создателот. Додека болката и нетолеранцијата се мерат според степенот на различност во форма од Создателот. Така, егоизмот е лош, но не боли, бидејќи неговата форма е спротивна од таа на Создателот.

Но оваа згорзеност не е еднакво подделена помеѓу сите души, туку е дадена во различни мерки. Суровите, неразвиени личности не го согледуваат егоизмот како лош атрибут и отворено го користат, без срам и воздржување. Тие крадат и убиваат, каде што ќе стигнат. Малку поразвиените, чувствуваат дека одредена мерка на нивниот егоизам е лош, и барем се срамат да го користат отворено, да крадат и убиваат отворено. Но во тајност тие сепак ги извршуваат нивните криминални дела. Поразвиените го чувствуваат егоизмот како навистина лош, сè додека не можат повеќе да го толерираат во себе и го одбиваат целосно, според степенот до кој го откриваат, и не сакаат да уживаат во трудот на другите. Тогаш во нив започнуваат да излегуваат искрите на љубов кон другите. Тие искри се наречени „алтруизам,“ кој е општиот атрибут на добрината.
 Тоа, исто така, се развива постепено. Прво се развива љубов и желба за давање кон семејството и роднините, како во стихот: „не се кри себеси од своја крв.“  Кога понатаму се развива, неговиот атрибут се шири кон сите луѓе околу него, сограѓаните или нацијата. При тоа ширење атрибурот сè додава некој не развие љубов кон целото човештово.

Свесен развиток и несвесен развиток

Имај на ум дека нас нè туркаат две сили кон Вишото по саклилата на гореспоменатата скала, сè додека не стигнеме со главата во небото, што претставува целната точка на еднаквост на форма со нашито Создател. Разликата помеѓу овие две сили е во тоа дека првата нè турка одзади, што ние го дефинираме како „патот на болката’’ или „начинот на земјата.“  Од тој пат произлегува филозофијата на моралот наречен „етика,“ која е базирана на емпириско знаење, преку испитување на практичната причина, чија суштина е да направи збир од видливата штета која е резултат на нуклеусот на егоизмот.

Овие експерименти до нас доаѓаат случајно, а не како резултат на нашиот свесен избор, туку тие се сигурни дека не водат до нивната цел, бидејќи сликата за злото станува појасна во нашите сетила. Според степенот на препознање на неговите наштетувања, ние се одделуваме од егото и се искачваме на повисоко склило на скалата. Втората сила нас нè турка свесно, т.е, по наш избор. Силата нè извлекува од предходната ситуација, и тоа ние го дефинираме како „патот на Тора и Мицвот.“ Бидејќи вклучувањето во Мицвот и работата да Му донесеме задоволство на Создателот, многу ги забрзуваат нашите сетила за препознавање на злото, како што прикажавме во  „Матан Тора“ (точка 13). При тоа ние имаме двојна корист:

А. Ние не треба да чекаме такви животни случувања за да нè туркаат одзади, чија мерка на туркање е во соодност со мерката на агонија и уништување. Напротив, ние чувствуваме пријатност кога искрено работиме за Него, за Него да го задоволиме. Тоа во нас развива релативно препознавање на искрите на самољубие, дека тие се прчки, на нашиот пат на чувствување, на тој пријатен вкус - давање на Создателот. Така, постепеното чувство за пропознавање на злото во нас се развива во време на задоволство и спокојство, преку примање на добрата желба да Му служиме на Создателот, заради чувството на пријатеност и задоволство кое доаѓа до нас, а тоа е еднаквоста на форма со Создателот.

Б. Ние штедиме на време, бидејќи Тој делува и нè „просветлува“, и така ни овозможува да ја засилиме работата и да го забразаме времето како што сакаме.

Религијата не е за доброто на луѓето, туку за доброто на работникот

Многумина грешат и ја споредуваат нашата света Тора со етика. Тие никогаш не вкусиле религија во својот живот. Јас ги повикувам: „Вкуси и види дека Господ е добар.“ Вистина е во тоа што, и религијата и етиката стремат кон една работа - да го издигнат човекот над нечистотијата од самољубието, и да го донесат до највишата љубов кон други.

Но сепак, тие се различни една од друга како што се различни и Мислата на Создателот и мислата на луѓето. Религијата се протега од Мислата на Создателот, додека етиката доаѓа од мисли на оној од крв и месо и неговите нивните животни искуства. Така, постои очигледна разлика помеѓу нив, и во практичен аспект и во конечната цел. Препознавањето на доброто и злото кое се равива во нас преку етика, е во сооднос со успехот на општеството. Со регијата, препознавањето на доброто и злото кое се развива во нас, е во сооднос со самиот Создател, т.е, со различноста на форма со Создателот, или еднаквост на форма со Него, што се нарелува Двекут (соединување), како што е објаснето во „Матан Тора“ (точка 9-11).

Тие се целосно спротивни една од друга во однос на целта, бидејќи целта на етиката е добробит на општеството од гледна точка на практичниот разум, воден од животно искуство. Но на крајот, целта не му ветува на следбеникот никакво издигнување над границите на природата. Така, оваа цел е тема на критика, бидејќи кој може на поединецот да му ја докаже големината на неговата корист, на таков прецизен начин, така што тој би бил приморан барем малку да го намали своето самољубие, во корист на добробитието на општетвото?

Целта на религијата, ветува добробитие на поедиенцот кој ја следи, како што веќе покажавме, дека кога некој доаѓа до љубов кон другите, тој е во директно соединување, Двекут, што претставува еднаквост на форма со Создателт, и со тоа човекот поминува од неговиот тесен свет, полн со болки и страдање, во простран и вечен свет на давање кон Господ и кон луѓето. Ние ќе пронајдеме и значителна разлика во однос на подршката, бидејќи следењето на етиката е подржано од страна на луѓето, што преставува кирија која конечно се исплаќа. И кога човекот се навикнувана оваа работа, тој нема да биде во можност да се искачува по степените на етика, бидејќи тој сега ќе биде навикнат на таква работа која е добро наградена од страна на општеството, кое плаќа за неговите добри дела.

Секако, со одржување на Тора и Мицвот со цел да се задоволи Создателот, без никаква награда, тој се искачува по скалилата на етиката точно до степенот кој го сака, бидејќи на неговиот пат не постои плаќање. И секоја паричка се додава на голема сметка. Конечно тој се здобива со втора природа, што претставува давање кон другите без самољубие, освен за основните потреби на животот. Сега тој е навистина ослободен од затвореништвото на Создавањето. Кога некој не го сака примањето само за себе тогаш и неговата душа ги мрази физичките задоволства и почит, и тој започнува да шета слободно во светот на Создателот. Нему не му е гарантирано дека нема да го допре никаква штета или несреќа, бидејќи сите штети во човекот доаѓаат преку примањето за себе кое е вградено во него.

Така, ние темелно покажавме дека целта на религијата е наменета само за поедиенцот кој се вклучува во неа, а воопшто не е за користа на обичниот човек, иако сите негови дела се насочени во корист на луѓето и тој е мерен според овие дела. Но ова е само премин кон возвишената цел, која е еднаквост на форма со Создателот. Сега ние можеме да разбереме дека целта на религијата се собира додека живееме во овој свет, и испитај го тоа подлабоко во „Матан Тора,“ во однос на целта на целината и на поедиенцот.