„Театар на новиот живот“ – „Нов живот“ №9, Емисија 6 јануари 2012 г.
Без цел невозможно е да се преживее
Постојат два нивоа на самоисполнување:
Слично на сите претставници од животинскиот свет, јас сакам да добивам насладување од храната, сексот и семејството. Јас сакам да се наполнувам со богатство, почести и знаења. Богатството и почестите можат да се стекнат само со помош на околината. А стремежот кон знаењата веќе се однесува на природата во целина. Желбите што лежат над животинското ниво, се однесуваат на човечкото скалило. И тоа исто така претставува егоизам: јас сакам да добивам максимално задоволство и наоѓам за тоа сè повеќе можности. Значи, во мојот егоизам има дел под наслов „зла склоност“. Станува збор за такво самоисполнување, кога јас ги потиснувам другите. Можеби ние меѓусебно се искористуваме комфорно и добронамерно. Тоа се случува во семејството, тоа се случува меѓу саканите, кои заемно дејствуваат заради обострано задоволство. Тука целата работа е во соединувањето – на пријателите, сопрузите и т.н. Ова исто претставува искористување на ближниот, но не е на негова штета. И затоа таква желба, таков егоизам не претставува зло.
Меѓутоа, ако јас излегувам од семејството во светот, и насилно сакам да си обезбедам насладување – тоа веќе претставува зла склоност. Затоа што јас сакам да се насладам без да водам сметка за ближниот, или правејќи му штета. И тука постои цел спектар на можности. Јас може да добивам насладување едноставно без да се грижам за ближниот, или пак токму заради тоа, што му причинувам штета намерно. Генерално, ако јас сакам да се насладувам, чувствувајќи дека ближниот страда заради мене, - тоа се нарекува „зло“. Во ова спаѓа и потенцијалното страдање на ближниот, кое може да биде предизвикано од мојата рамнодушност. На пример, јас направив банкарска измама, и им украдов од повеќе луѓе по еден долар. Никој не знае ништо, а јас имам во раце огромна добивка, со која се насладувам.
Но можеби јас се насладувам уште и со фактот, дека намерно ги информирав за тоа што се случило, и со тоа ги понижив. Значи, постои многу широк спектар на моите заемни односи со околината: од рамнодушност до интерес со негативен предзнак. Ако, како на раководител, мене ми е сеедно за тебе, јас давам само општи упатства на твоја сметка. За мене ти претставуваш машина со одреден КПД (коефициент на полезно дејство). Но, ако јас те приметувам, тогаш за мене си личност, на која сакам да ѝ наштетам заради мое задоволство. Значи, нашата зла склоност се развила до тој степен, што веќе целото човештво се насладува токму со правење штета на своето опкружување. Пред двеста години, во почетокот на индустриската ера, луѓето биле едноставно игнорирани. Никој не ги гледал интересите на работниците, во очите на индустријалците тие биле бесправни ништожници. Денес воопшто не е така: интелектот, знаењата, умешноста, професијата на човекот – сето тоа има вредност, се земаат предвид. Во својот развој сме дошле до степен, кога секој претставува нешто. Соодветно на тоа, мојот егоизам сака да се насладува со супериорноста над другите, со умешноста да ги искористи. Јас се насладувам со тоа, што се возвишувам над тебе. Тоа е одлика на максималниот развој на злата склоност.
Поентата веќе не е во тоа, да се збогатиш. Што, ако сум богат? Кој знае за тоа, освен мојата банка? И затоа јас купувам раскошна кола, јахта, вила...Пријатно ми е да ги потиснувам, понижувам, омаловажувам другите, додека парите како пари веќе не ми носат наполнување. Не е случајно, што во богатите држави поголем е процентот на самоубиствата по глава на жител. Човекот доаѓа до крај, немоќен да извлече задоволство од потиснувањето на другите, и својата супериорност над нив. Она што нè движело кон развојот, денес нè втерува во ќорсокак. Злата склоност веќе не ни прави задоволство. А ако не се насладувам со тоа што се возвишувам над другите, - јас не можам повеќе да се развивам, и нема за што да живеам. „Која корист од богатството и власта? Која е смислата толку да се трудам заради тоа?“ Човекот го изгубил коренот, основата, движечката сила на својот развој. Тој нема веќе зошто да оди напред. Тој не гледа светлина ниту во збогатувањето, ниту во културата, ниту во образованието на децата, кои самите веќе ништо не сакаат. „Што биде – нека биде, каква разлика...“
Сето тоа ја отсликува нашата внатрешна состојба, длабоко обземена од безволност и немоќ. Ако порано сме сакале да бидеме богати, силни, умни, за разлика од тоа, денес ние не сакаме ништо, дури ни продолжување на родот. Сите небаре талкаат во магла. Се создаде сложена и повеќеслојна ситуација. Меѓутоа, од збирот на околностите ни е јасно, дека решението ќе го најдеме само во заемните односи на човекот со околината. Ако ги изградиме правилно, ќе можеме одлично да го средиме својот живот. И тогаш ќе добиеме нови сили, кои ќе помогнат да се справиме со немоќта и бесцелноста. Бидејќи до сега, секој од нас се движел линеарно : во својот личен развој тој одел по права линија од почетокот на светот сè до денешно време. Развивајќи се повеќе, количински и квалитативно, нашата желба нè водеше кон успеси и победи – но изненадно ние застанавме, не гледајќи зошто да го продолжиме патот. Прекинувајќи ја нашата трка, ние изгубивме интерес за неа, затоа што ја изгубивме целта. Бидејќи не се предвидува финиш – тогаш зошто ни е потребно? Ете што се случува со нас. Ние како да залутавме во пустината, во празнината, и претпочитаме да не дејствуваме. Поинаку речено, ни снема сили, заврши горивото. Оттука и очајот, кој започнал уште пред 50-60 години. Заради него потонуваат во криза и стагнираат сите сфери од нашиот живот: образованието, културата, личниот живот, и т.н. Стигнавме до граница , нашите егоистички сили повеќе нема да се обноват. Човештвото е сериозно болно, и неговата состојба е критична, иако тоа сè уште не е крај, не е последен миг. Денес на човештвото му треба нова сила, која ќе го поведе напред. Во себе човекот нема да ја најде, бидејќи сите негови желби се истрошени. „Неродениот е посреќен од родениот“, - рекле за ова мудреците. Само во соединување со другите луѓе, човекот ќе најде дополнителни сили. Бидејќи тој има уште седум милијарди желби, од кои може да се инспирира, кои може да ги добива, на кои може да им дава, добивајќи насладување за возврат.
Прашање: Ние гледаме, како Природата нè развивала во текот на милениумите. Целиот тој процес може да си го претставиме како живот на еден човек. Во почеток таа се однесувала кон нас како кон дете: ние живеевме во племиња во добри, братски меѓусебни односи. Потоа започнал не многу пријатен период, на крајот од кој, небаре после 30-40 години живот, ние согледуваме, дека животот е лош. И сега, на средината од животот, свесни за поминатиот пат, ние застануваме пред прашање: како болното човештво да излезе од депресија, немоќ и ќорсокак?
Одговор: Со помош на нови сили. Од каде да се земат? Својот нов живот човекот мора да го добива од околината. Тогаш тој открива, дека всушност околината е – тој, дека сите ние сме – една целина. Всушност, јас си ги враќам своите сопствени делови, кои порано ги воспримав како туѓи. Тоа во нешто е слично со раѓањето на внуците, што на бабата небаре и дава нов живот. Таа ги сака внуците повеќе од децата, - бидејќи сега тоа е единственото насладување, што може да постои во нејзиниот живот. За неа тоа навистина е нешто како лек. И кај нас имаме иста ситуација: ако човекот не добие од околината дополнителни желби, во кои ќе почувствува нови големи насладувања – работата нема да заврши со очај, депресија и наркотици. Тој ќе се сврти кон терор, ќе започне светски војни. Од немоќ ќе впадне во збунетост, не можејќи да сфати зошто живее во таков свет и со таков живот, кој е полош од смртта. За тоа е речено: „Ќе јадеме и пиеме, бидејќи утре ќе умреме“. Подобро деструктивни напади и немири - само да заборавиме на горчливото прашање: „За што ми е потребен животот?“ Денес ние гледаме само мал степен на таа безизлезност: луѓето сè уште трагаат, не наоѓајќи мир. Но потоа ќе почнат природни, инстинктивни пароксизми, чија манифестација ќе бидат војните. Сега засега, без огледа на веќе насобраното осознавање на злото, ние сме во релативно мирна состојба – и тоа ни дава можност да се погрижиме за нашата болест.
